You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
ЫагОг — сары түсті ұнтақ түйір зат.<br />
ІЧіагОг — сумен әрекеттескенде гидролизденеді:<br />
Na20 2 + 2H20 ^ 2NaOH + Н2О2<br />
Осы реакцияға сүйеніп натрий пероксидін түрлі заттарды<br />
түссіздендіруге қолданады.<br />
Натрий пероксидінің көміртек диоксидімен реакцияласуын сүцгуір<br />
кайыктарда, аластауыш газқорғауыштарда, оттек алу үшін<br />
пайдаланады.<br />
2Na20 2 + 2C02 = 2Na2C 03 + 0 2 АН°= — 431 кДж/моль<br />
Натрий океидін тікелей тотықтырып емес, жанама<br />
жолмен алады, ол да ак, түсті катты зат, сумен өте жақсы реакцияласады.<br />
Na20 әзір еш жерде колданбайды.<br />
Натрий гидроксиді NaOH — түссіз, ѳте гигроскоптык,<br />
өзі жанаскан затын күйдіргіш катты зат. Сондыктан к ү й -<br />
діргіш сілті, күйдіргіш натр деп атайды. Күйдіргіш<br />
натр оцай балкыгыш, әрі айрылмай үшатын зат, балкыган күйде<br />
шыны, фарфор, платина ыдыстарын «жеп» кояды, сондыктан<br />
мұны күміс, никель, темір ыдыстарда балкытады.<br />
Күйдіргіш натр суда (спиртте де) жаксы ериді, ерітінділерінде<br />
толык диссоциацияланады, сондыктан бүл ец күшті сілтініц<br />
бірі.<br />
Натрий гидроксидін (күйдіргіш натр, каустикалык сода,<br />
каустик) өнеркәсіптіц түрлі салалары өте көп мөлшерде тұтынады.<br />
Бүкіл жер жүзінде жыл сайын бірнеше миллион тонна өндіріледі,<br />
әрі оныц көпшілігі ас тұзы ерітіндісін электролиздеу<br />
(X тарау), § 3) аркылы алынады. Оны мынадай алмасу реакциясы<br />
аркылы да алады:<br />
Na2C 03-f Са(ОН2) = | CaC03 + 2Na0H<br />
Түздары. Натрийдіц катионы түссіз. Белгілі туздарыныц<br />
барлыгы суда ерімтал. Галогенді туздарыныц мацыздысы ас тузы<br />
NaCl. Ас тузы тамакка жумсалуымен катар ѳте кѳп мѳлшерде<br />
ѳнеркэсіпте колданылады. Жыл сайын ондаган миллион<br />
тонна ѳндіріледі.<br />
Натрий сульфаты Na2S 0 4 ' 1 0H 20 суда жаксы ериді.<br />
Техникада, эсіресе шыны, натрий сульфиді (Na2S) т. б. ѳндіруде<br />
к ө п колданылады. Бул туз табигатта ащы кѳлдерде шѳккен түрде<br />
к е з д е с е д і . Техникада натрий сульфатын кыскартып «сульфат»<br />
Д е й д і . Біздіц еліміз сульфатка ѳте бай — Қара Бугаз, Арал тецізінің<br />
мацы, Қүшік көлі, Балкаш көлінің айналасы — Қашқан<br />
т е ц і з , Қарашыган, Майкамыс, Тектүрмас, Қарасуат т. б. ащы<br />
К ө л д е р , Нұра тецізі, Тузкөл т. б.<br />
Каспий, Арал, Балкаш, т. б. туйык теціздерді ашык теціз-<br />
Дермен салыстырганда суында S 0 4" анагұрлым кѳп болады.<br />
Осы теціздерден үзіліп кұргаган, солардыц айналасында толып<br />
Жаткан ащы көлдерде негізгі түз сульфат болады; ол м и р а б и -<br />
491
Change language