Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Қышқылдармен, кышкылдык<br />
амфотерлік оксидтерімен әрекеттесіп,<br />
тұздар түзеді. Сумен<br />
әрекеттескенде гидроксид түзіледі.<br />
Литий гидроксиді<br />
LiOH — түссіз, өте гидроскопгы,<br />
суда еритін зат. Күшті<br />
негіз. Басқа сілтілік металдардын<br />
гидроксидтеріне Караганда,<br />
кыздырганда LiOH айырылады:<br />
2Li0H ^Li20 - f Н2О<br />
LiOH литий хлоридінін судагы<br />
ерітіндісін электролиздеумен<br />
алады. Оны электролит ретінде<br />
аккумуляторларда колданады.<br />
§ 2. НАТРИЙ<br />
Натрий баска да сілтілік<br />
металдар сиякты табигатта,<br />
тек косылыс күйінде гана<br />
кездеседі. Натрий силикаттар<br />
кұрамында болады. Құрамында натрий бар минералдардын<br />
маныздылары — ас тұзы NaCl — тұзды көлдерде шөккен түрде<br />
кездеседі, одан баска Соликамск, Артемовен, Елек (Илецк) т. б.<br />
жерлерде казынды тұз түрінде болады.<br />
Натрий алу үшін онын гидроксидін, немесе натрий хлоридін<br />
балкытып электролиздейді. 153-суретте металдык натрийді алуға<br />
арналган пештің схемасы көрсетілді. Пештің іші шамотпен капталған,<br />
анод (А) графиттен, катод (К) айналдыра қоршаған<br />
темірден жасалды, бұл екеуінін арасына торлы диафрагма кондырылады.<br />
Натрий катод бѳлімінде айрылып шыгып, жогары<br />
калкып, жинагышка барады. Хлор жеке бѳлініп шыгады. NaClды<br />
керегінше косып отырады, электролиз процесі үздіксіз жүреді.<br />
Натрий өте жүмсак, оны пышакпен оңай кесуге болады. Кесілген<br />
жері ә дегенде жып-жылтыр болганымен, тез тотыгатындықтан<br />
лезде күңгірттенеді, сондыктан оны керосинге салып сактайды.<br />
Натрийдіц косылыстары. Натрийді хлор ішіне<br />
апарса жанып кетеді, броммен тек сырт жағы, иодпен кыздырганда<br />
гана реакцияласады. Бұлардың жалпы формуласы NaT.<br />
Натрий күкіртпен де, сутекпен де шабыт косылысады. Натрий<br />
жанганда Na20 2 айналады, бул натрий пероксиді, оны<br />
техникада алганда натрийді алюминийден жасаган ыдыста жагады:<br />
490<br />
2Na + 0 2 = Na20 2<br />
ДН°= -f 519 кДж/моль