You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Оксидтері мен ги дрокси дтері кальцийдікіне ұқсас,<br />
бірақ активтірек. Тұздары да кальций тұздарына үқсас. Сульфаттары<br />
мен карбонаттарының суда тіпті аз еритіндігін аналитикалык<br />
химияда, стронций жэне барий катиондарыныц анализінде<br />
пайдаланады.<br />
XVII тарау<br />
БІРІНШІ НЕГІЗГІ ТОП<br />
Периодтық системаны негізгі топтарындағы элементтердің<br />
бүл соңғы тобы. Негізгі топтардағы элементтерді оқығанда, ең<br />
күшті бейметалдардан бастап (VII, VI топтар) бейметалдығы<br />
біртіндеп бәсеңдейтін элементтерді оқып, (V, IV топтар),<br />
одан амфотерлі элементтер (III топ) аркылы металдарға токтадық<br />
(II топ), енді I топтағы металдардыц ец активімен таныспакпыз.<br />
Бірінші топтағы элементтердіц барлығыныц да сыртқы кабатында<br />
бір s — электрон болуы, олардыц электрон косып ала алмайтындығын,<br />
кайта жалғыз электронын беріп жіберіп, оц бір валентті<br />
катион түзеді деп күтуге мүмкіншілік береді.<br />
Бұл топтағы элементтердіц сырттан екінші кабатындағы<br />
электрон саны екі түрлі: бір топ элементтерде ол кабат 8 электронды,<br />
әрі соцғы электроны, s, р электрондар, бұл ли т и й,<br />
натрий және үлкен периодтардыц жұп катарларыныц элементтер!<br />
— к а л и й , рубидий, цезий жэне франций.<br />
Қүрылымы мүндай элементтерді, әуелдегі келісім бойынша н е -<br />
гізгі топка жаткызамыз. Қалған м ы с, к ү м і с және ал -<br />
ты элементтерініц сырттан екінші кабатында 18 электрон болады<br />
әрі соцғы электрондары d-электрондар, олар косымша<br />
топка жатады.<br />
Сілтілік металдар. Бірінші негізгі топтыц элементтерін кѳптен<br />
сілтілік металдар дейді, ѳйткені ертеде, бұл металдар белгісіз<br />
кезде, натрий мен калийдіц гидроксидтері белгілі болатын, оларды<br />
сол кезде «сілті» деп атайтын. Бері келе 1807 жылы, Дэви сол<br />
сілтілерді балкытып, электролиздеп натрий мен калийді жеке<br />
шығарып алған. Натрий мен калий сілтіден алынғандыктан сілтілік<br />
металл деп аталған, одан кейін бұларға үқсас — литий,<br />
рубидий, цезий жэне франций — сілтілік металдар катарына косылды.<br />
Сілтілік металдардыц сырткы жалғыз электроны ядродан<br />
әжептәуір кашық орналасқандытан, оныц ядроға тартылуы нашар,<br />
берілуі оцай болады, сондыктан сілтілік металдар барлык<br />
металдардыц ішіндегі активтісі. Баска топтардағы сиякты топ<br />
бойымен жоғарыдан төмен түссек, демек металдардыц рет нѳмірі<br />
ѳсіп, радиусы үзарған сайын, электрон бергіштігі, металдык касиет!,<br />
активтігі күшейеді. Сілтілік металдардыц жалпы сипаттамасы<br />
68-кестеде келтірілді.<br />
488
Change language