You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
кылдары окай гидраттанатын болғандықтан, ортобор кышкылынын,<br />
ѳзі түзіледі, мысалы:<br />
N агВ-іСЬ -j- H 2S O 4 = N a 2S 0 4 -j- H 2B 4O 7<br />
H 2B 4O 7 -f- З н а й = 4 H 3B O 3<br />
Бор кышкылыныц ерітіндісін кайнатса судын буымен бірге<br />
бор кышкылынын ѳзі де буланып ұшады, вулканды жерлерде<br />
жер жарығынан шығатын'буда Н3ВО3 болу себебі де осыдан.<br />
Бор кышкылын, кыздырса, ол біртіндеп күрамындағы суын<br />
жоғалтады:<br />
НзВ0 з = НВ0 2 + Н2 0 ( 1 0 0 °, метабор кышкылы)<br />
4 НВ0 2 = Н 2В4 0 7 -ЬН 20 (140°, тетрабор кышкылы)<br />
Одан эрі кыздырса дибор триоксидіне айналады:<br />
Н 2В4О7 = 2 В2О3 -)- Н2О.<br />
Су араластырып кыздырса бұлардың барлығы кайтадан бор<br />
кышкылына айналады. Бор кышкылын бейтараптағанда онын<br />
ѳз тұзы емес, полибор кышкылынын тұзы түзіледі, онын себебі<br />
бүл реакцияда су бөлініп шығатындыктан, борды сипаттаушы<br />
байланыс В — О — В кайта туып, полибораттар түзіледі.<br />
3H3B 0 3 + 3Na0H = (NaB0 2) 3 + 6H20<br />
4 Н3ВО3 + 2 КОН = К2В4О7 + 7Н20.<br />
Бор кышкылдарыньщ тұздарын борат деп атайды. Бораттардың<br />
ішінде маныздысы — Na2B40 7 *ЮН20 бура. Бураны<br />
кыздырғанда суынан айрыла бастайды. 50 градустан жоғары —<br />
Na2B40 7 -5 H 2 0 зергерлер бурасына айналады, 400° суынан түгел<br />
айрылып, 880° шыны сиякты кұймаға (моншак тэрізді) айналады.<br />
Бура глазурь жасау үшін жэне арнаулы болаттар құрамына<br />
енгізіледі. Бораттардын глазурь, эмаль жасауға колдануы, бораттарда<br />
силикат, фосфат сиякты шыны тәрізді күйге онай кѳшеді.<br />
Бураны d — элементтердің косылыстарымен кыздырғанда,<br />
олар полимерлік кос тұздарға айналады, мысалы: ІЧІаВОг-<br />
•Сг(В02)з (жасыл түсті), 2 NaB0 2-Co(B0 2 )2' (көк түсті).<br />
Бордын өсімдіктер өмірінде манызы үлкен. Макта, кант кызылшасы,<br />
темекі т. б. өсімдіктер жаксы шығу үшін бор тұздары<br />
тыңайтқыш ретінде колданылады.<br />
Пероксобор қышқылы жэне пербораттар. Бор кышкылын,<br />
не бораттарды пероксо косылыстармен әрекеттесек:<br />
4 Н 3ВО3 -f- ЫагОг = N a2B40 s -(-6 Н 2О<br />
Na3B0 3 + H20 = 2Na0H + NaB0 3<br />
пероксобор кышкылы, не онын тұздары — пербораттар түзіледі. Натрий пербораты<br />
ЫаВОз-4НгО жэне басқалары жүн, жібек маталарды түссіздендіруге,<br />
жууға жэне дезинфекцияға жұмсалады.<br />
472
Change language