2 не
2 не 2 не
PbO + C = Pb + CO Пирометаллургия әдісінің екінші түрі бар, ол да екі сатыдан тұрады: 1. Өртеп күйдіру процесінде жоғарыда айтылған реакциямеи катар мына реакция да өтеді: PbS + 202= P b S 0 4 Бұл процестер арнаулы пеште ѳткізіледі, одан кейін ауаныц келуін токтатып, сол пештіц ѳзініц ішінде, температурасын 800— 900°С дейін көтеріп, ѳртеліп болмаған PbS пен ѳртеліп шыккан ѳнімдерді реакцияластырады: PbS + 2Pb0 = 3Pb + S 0 2 PbS + PbS04 = 2Pb + 2S02 Бұл шыққан қорғасын кебіне, Cu, As, Sn, Sb, Bi жэне асыл металдар (Ag, Au) коспасы болады. Бұлардан тазалау ѳзіѳз алдына бір сала жұмыс. Қорғасын — жұмсак, балкуы оцай, ауыр металл, ауада оцай тотығып жука кабыршакпен капталады, ол кабыршак эрі тотыкпауына корғауыш болады. Қорғасын сумен реакцияласпайды, бірак суда еріген оттек эсерінен, мына реакцияға сэйкес біртіндегі ери береді: 2Pb + 2H20 + 0 2 = 2Pb(0H )2 Қорғасын азот кышкылында жаксы ериді, ал кукірт жэне тұз кышкылдары тиген жерінде реакцияласып, сол араны ерімейтін туздармен PbS04, РЬС12 каптайды. Қорғасын сілтілерде еріп п л ю м б и т (ілгеріден карацыз) түзеді. Бүкіл жер жүзінде жылына 2 000 000 тоннадан артык корғасын өндіріледі. Ол корғасынныц кѳпшілігі аккумулятор жэне кабель жасау үшін жүмсалады, біразы ок, бытыра жасауға, күкірт кышкылы ѳндірісінде мұнаралардыц, камералардыц ішін каптауға усталады. Қорғасын біраз күймалардыц (баббит, кола, баспаханалык куйма, дәнекер) кұрамына кіреді. Рентген жэне радиоактив сәулелерінен, эсіресе ү-сэулелерінен корғау үшін колданылады. Қорғасын косылыстарында 2 жэне 4 валентті, бірак 4 валентті косылыстары тураксыз келеді. Суда еритін косылыстарыныц барлығы да улы болады. Қорғасынныц (II) косылыстары. Балкыған коррасы нды кыздырса — сарғылт түсті ұнтак, корғасын о к с и - д і н е РЬО айналады. Бұл оксид шыныныц күрамына және аккумулятордыц үяларына салуға пайдаланылады. Қорғасын гидроксиді РЬ(ОН)2 мынадай алмасу реакцияларында: 442 Pb (СНзСОО) 2 + 2NaOH = Pb (ОН) 2 + 2CH3COONa
түзіледі, амфотерлі, қышкылдарда ериді. Сілтілерде де еріп плюмбит береді: РЬ (ОН) 2 + 2NaOH = Na2Pb02 + 2Н20 плюмбит дейтініміз екі валентті корғасын кышкылыныц тұзы. Екі валентті қорғасынның толып жаткан тұздары бар, олардын галогенидтері, сульфаты, сульфнді, карбонаты суда ерімейді, ерімтал тұзы қорғасын ацетаты РЬ(СНзСОО)г, оны дәмі тәтті болғандықтан корғасын канты деп те атайды. Бұл тұз лабораторияларда реактив ретінде жэне металдарды бояу жұмысында колданылады. Қорғасынныц 4 валентті косылысынан 2 валентті косылыстары тұракты болғандыктан, қалайыдағыдай емес, корғасынның екі валентті косылыстарының тотыксыздандырғыштык касиеті жок. Қорғасынның (IV) к о с ы л ы с т а р ы. Қорғасынды электролиз жолымен, не оның оксидін, күшті тотыктырғыш әрекетімен тотыктырғанда кара коңыр түсті ұнтак корғасын д и о к с и д і РЬ02 түзіледі. Бұл да амфотерлі оксид, бірак кышкылдык касиеті басымырак- Диоксидтің метакорғасын Н2РЬ03 және ортокорғасын Н4РЬ04 кышкылдары болу керек, олар өздері бос күйінде алынған емес, бірак өте тұракты тұздары бар. Қорғасынның аралас оксиді РЬ20з, мұндағы корғасын әрине үш валентті емес, мұның біреуі екі, екіншісі төрт валентті, косылыстыц ѳзі оксид емес тұз, дәлірек айтканда метакорғасын кышкылыныц корғасын түзы РЬРЬОз. Қорғасын жосасы деп аталатын кұрамы РЬ30 4 қосылысы бар, бұл шымкай кызыл түсті зат, майға жаншып кызыл бояу ретінде ұсталады. Міне, осы жосаны корғасын ортоплюмбаты деп карауға болады. Оныц дұрыс екендігін жоса мен азот кышкылыныц арасындағы реакция дәлелдейді: Pb2Pb04 + 4HN03 = 2Pb (N 03)2 + Pb02 + 2H20 Тѳрт валентті корғасынныц айтылып ѳткен сиякты кышкылдык касиеттерімен катар негіздік касиеттері (pap, ол РЬС14, P b(S 04)2 сиякты тұраксыз тұздар түзуі. Қорғасынныц төрт валентті қосылыстары тұраксыз болғандықтан күшті тотықтырғыш болып келеді. Аккумуляторлар. Химиялык энергияны ѳз бойына жинап алып, кажетті кезінде электр энергиясына айналдырып бере алатын кұралдарды аккумуляторлар деп атайды. Жалпы алғанда кез келген кайтымды гальвани элементін аккумулятор ретінде колдануға болады. Бірак іс жүзінде кец таралған аккумуляторлардыц екі түрі кездеседі: кышкылдык (корғасын аккумуляторы) жэне сілтілік (темір-никель, кадмий-никель, күміс-мырыш аккумуляторлары). Осыларды карап өтелік. Қорғасын аккумуляторы. Қорғасын аккумуляторы, төрт валентті корғасынныц тотыктырғыштығына, ол тұракты екі валентті күйге көшетіндігіне сүйеніп жасалған. 443
- Page 394 and 395: Азотты қышқылдың т
- Page 396 and 397: сүйығы» (орысша «ца
- Page 398 and 399: Ауа иіргізетін Нит
- Page 400 and 401: Тарихынан. XVII ғасыр
- Page 402 and 403: I Осы арада айта кет
- Page 404 and 405: Фосфордың үш оксид
- Page 406 and 407: Фосфордың кышкылда
- Page 408 and 409: Фосфорлау қ ЫІц к ы
- Page 410 and 411: Бірак бұл реакция ж
- Page 412 and 413: АзНз-суйытылган қы
- Page 414 and 415: SbCl3 + 3NaOH = !Sb(O Hh + 3NaCl Sb
- Page 416 and 417: Өткен негізгі топт
- Page 418 and 419: наль торынан тұрад
- Page 420 and 421: Заттың сыртқы беті
- Page 422 and 423: ды. Қазақстанда Қар
- Page 424 and 425: С у газы генератор
- Page 426 and 427: Кальций карбиді ац
- Page 428 and 429: басқа газдардын, иі
- Page 430 and 431: К0Н + С 0 2 = КНС0з КНСО
- Page 432 and 433: тастар, шлифтайтын
- Page 434 and 435: Кәдімгі к ұ м да ква
- Page 436 and 437: Кремний кышкылы өт
- Page 438 and 439: мен кремнеземнен ш
- Page 440 and 441: Цемент казіргі зам
- Page 442 and 443: GeCl2 + 2KOH = Ge(OH)2 + 2KCl Те
- Page 446 and 447: Аккумулятор жасау
- Page 448 and 449: барлығы металдар, н
- Page 450 and 451: бос жыныстан бѳліп
- Page 452 and 453: ұшкыштығына сай қо
- Page 454 and 455: жақсы өткізетін эл
- Page 456 and 457: өзгерту арқылы, тех
- Page 458 and 459: Қосмостық ракетала
- Page 460 and 461: тін металдардын, құ
- Page 462 and 463: сак, бұлар реакциял
- Page 464 and 465: шығарады. Ал, онын,
- Page 466 and 467: Металдардағы қоспа
- Page 468 and 469: мов (1927 жылдан), H. A.
- Page 470 and 471: I Үшінші негізгі то
- Page 472 and 473: 148-сурет. Тетрагона
- Page 474 and 475: кылдары окай гидра
- Page 476 and 477: х(Э20з-у5102-2Н20Э = А1, Cr,
- Page 478 and 479: сондыктан транспор
- Page 480 and 481: (1040°С) бірден булан
- Page 482 and 483: р электрондар) болғ
- Page 484 and 485: Бериллий туздарыны
- Page 486 and 487: міне, осы ак магнез
- Page 488 and 489: Шыққан кальций окс
- Page 490 and 491: Оксидтері мен ги др
- Page 492 and 493: Қышқылдармен, кышк
түзіледі, амфотерлі, қышкылдарда ериді. Сілтілерде де еріп плюмбит<br />
береді:<br />
РЬ (ОН) 2 + 2NaOH = Na2Pb02 + 2Н20<br />
плюмбит дейтініміз екі валентті корғасын кышкылыныц тұзы.<br />
Екі валентті қорғасынның толып жаткан тұздары бар, олардын<br />
галогенидтері, сульфаты, сульфнді, карбонаты суда ерімейді,<br />
ерімтал тұзы қорғасын ацетаты РЬ(СНзСОО)г, оны дәмі тәтті<br />
болғандықтан корғасын канты деп те атайды. Бұл тұз лабораторияларда<br />
реактив ретінде жэне металдарды бояу жұмысында<br />
колданылады.<br />
Қорғасынныц 4 валентті косылысынан 2 валентті косылыстары<br />
тұракты болғандыктан, қалайыдағыдай емес, корғасынның<br />
екі валентті косылыстарының тотыксыздандырғыштык касиеті<br />
жок.<br />
Қорғасынның (IV) к о с ы л ы с т а р ы. Қорғасынды<br />
электролиз жолымен, не оның оксидін, күшті тотыктырғыш әрекетімен<br />
тотыктырғанда кара коңыр түсті ұнтак корғасын<br />
д и о к с и д і РЬ02 түзіледі. Бұл да амфотерлі оксид, бірак кышкылдык<br />
касиеті басымырак- Диоксидтің метакорғасын Н2РЬ03<br />
және ортокорғасын Н4РЬ04 кышкылдары болу керек, олар өздері<br />
бос күйінде алынған емес, бірак өте тұракты тұздары бар.<br />
Қорғасынның аралас оксиді РЬ20з, мұндағы<br />
корғасын әрине үш валентті емес, мұның біреуі екі, екіншісі төрт<br />
валентті, косылыстыц ѳзі оксид емес тұз, дәлірек айтканда метакорғасын<br />
кышкылыныц корғасын түзы РЬРЬОз.<br />
Қорғасын жосасы деп аталатын кұрамы РЬ30 4 қосылысы<br />
бар, бұл шымкай кызыл түсті зат, майға жаншып кызыл<br />
бояу ретінде ұсталады. Міне, осы жосаны корғасын ортоплюмбаты<br />
деп карауға болады. Оныц дұрыс екендігін жоса мен азот кышкылыныц<br />
арасындағы реакция дәлелдейді:<br />
Pb2Pb04 + 4HN03 = 2Pb (N 03)2 + Pb02 + 2H20<br />
Тѳрт валентті корғасынныц айтылып ѳткен сиякты кышкылдык<br />
касиеттерімен катар негіздік касиеттері (pap, ол РЬС14,<br />
P b(S 04)2 сиякты тұраксыз тұздар түзуі.<br />
Қорғасынныц төрт валентті қосылыстары тұраксыз болғандықтан<br />
күшті тотықтырғыш болып келеді.<br />
Аккумуляторлар. Химиялык энергияны ѳз бойына<br />
жинап алып, кажетті кезінде электр энергиясына айналдырып<br />
бере алатын кұралдарды аккумуляторлар деп атайды.<br />
Жалпы алғанда кез келген кайтымды гальвани элементін аккумулятор<br />
ретінде колдануға болады. Бірак іс жүзінде кец таралған<br />
аккумуляторлардыц екі түрі кездеседі: кышкылдык (корғасын<br />
аккумуляторы) жэне сілтілік (темір-никель, кадмий-никель, күміс-мырыш<br />
аккумуляторлары). Осыларды карап өтелік.<br />
Қорғасын аккумуляторы. Қорғасын аккумуляторы,<br />
төрт валентті корғасынныц тотыктырғыштығына, ол тұракты<br />
екі валентті күйге көшетіндігіне сүйеніп жасалған.<br />
443
Change language