2 не
Share Embed Flag
Download ePaper

2 не

2 не 2 не

library.psu.kz
from library.psu.kz More from this publisher
13.01.2015 Views

Кремний кышкылы өте әлсіз кышкыл, оған ерітіндіде болатын мына реакция дэлел: N а25Юз (еріт-) СО2 = N а2СОз -(- Si02 ал бұларды кұрғак катты күйінде кыздырған кезде, сол реакция кері бағытта жүре алады: Na2C 03 —(—S ІО2 = Na2Si0 3 СО2 Бұл реакция кремний кышкылыныц қыздырғанда ұшкыштығыныц кемдігініц, тұрактылығыныц дәлелі. Біз окып өткен кышкылдардыц кейбіреулерін, күші өсуі ретімен орналастырсак, олардыц кыздыруға беріктігі сол ретке кері бағытта орналасады, оны мына схемадан көруге болады: қыздыруға беріктігі өседі HCl H2SO4 Н3РО 4 H2Si03 күші өседі Тұздары. Кремний қышкылдарыныц тұздарын силикат т а р деп атайды, оларды ж а й силикаттар жэне к ү р д е л і силикаттар деп екіге бөледі. Кремний кышкылдарыныц күрамындағы сутектер түгел, жарым-жартылай түрліше металдарға ауысканнан түзілген косылыстарды жай силикат дейді. Силикаттардыц кұрылымы өте көп түрлі, бірак сол көп түрде мынадай зацдылык бар; көршілес кремний оттекті тетраэдрлар (Si04) бірімен-бірі оттектіц бір атомы аркылы косылысады. Si04 тетраэдрлары екіден (SijOf), тұйык тізбек түзгенде үштен (БізОд- ), төрттен (Si4O fr), алтыдан (SібОII“ ) бірігеді (135-сурет). Осы айтылғанныц мысалы мына минералдар: циркон — ZrSi04, тортвейтит — Sc2 [Si20 7] , бенитоит ВаТі [БізОд], нептунит Na2(Fe, Mn) Ti[Si40i2], берилл ВезА12 [Si60is] ■ Жоғарыда аталған жеке күрылымдар өзді-өзі тағы бірігіп тізбек, таспа (лента), тор — түзе алады (135-сурет). Жаратылыста күрделі силикаттар көбірек кездеседі, ал күрделі силикат дейтініміз жалпы формуласы x3203-ySi02-zH20 болып жазылатын кышкылдардыц туындылары. Мұндағы Э ол Al, Fe, Cr т. б., ол А1 болса, бұларды алюмосиликат деп атайды. Алюмосиликаттар далалык шпаттарға жатады, оныц негізгілері: ортоклаз К20 - Al20 3-6Si02 не K2Al2Si60 i6 альбит Na20 - Al20 3-6Si02"Na2Al2Si60i6 анортит CaO-Al203-2Si02"CaAl2Si208 Жер кыртысын кұрайтын минералдардыц салмағыныц жартысынан кѳбі осылардікі. Слюда 2Э20 • 2Н20 • 3А120 3• 6Sі02(Э = Na, К) нефелин 4320-4Al20 3-9Si02 дейтін минералдар да осы алюмосиликаттарға жатады. 434

01 02 «3 1 3 5 - c y p e r . Силикаттар радикалдарының бастылары (1— екі тетраэдрға ортақ оттек, 2— тетраэдрдың біреуіне ғана тэн оттек, 3— кремний) Жаратылыстың түрлі факторларының, әсіресе көміртек диоксид! мен судың, әсерінен жердің сырткы бетіндегі силикаттар, алюмосиликаттар ыдырап күйрейді. Күйрегеннен босап шыккан заттардын, ерімталы түрлі сулармен әуелі өзендерге, одан теңізге апарылады; ерімейтіндері кварц (SіОг) — кұм түрінде жэне каолин Al20 3-2Si02-2H20 не H4Äl2Si20 9 негізінен саз түрінде топыракта калады. Алюмосиликат ортоклаздың күйреуін мына схемамен кѳрсетуге болады. K2Al2Si60 16 + C 02 + 2H20 = K2C03 + H4Al2Si209 + 4Si02 ортоклаз каолин кварц Саз (каолин) бен күм (кварц) топырактыц кай түрініц болса да минералдык күрамыныц негізгі бѳлімі. Шпат сиякты, слюдалар да ыдырап күйреп жатады, бірак бұлардағы процесс ѳте баяу жүреді. Ақ түсті таза каолин сирек кездеседі, оны фарфор жасау үшін пайдаланады. Біздіц саз деп колданатынымыз каолин мен түрлі (түсті) заттардыц коспасы. § 10. ЖАСАНДЫ СИЛИКАТТАР VАдам силикаттарды табиғи күйінде пайдаланумен катар жасанды силикаттар түрінде де колданады, ол үшін силикаттар

Кремний кышкылы өте әлсіз кышкыл, оған ерітіндіде болатын<br />

мына реакция дэлел:<br />

N а25Юз<br />

(еріт-)<br />

СО2 = N а2СОз -(- Si02<br />

ал бұларды кұрғак катты күйінде кыздырған кезде, сол реакция<br />

кері бағытта жүре алады:<br />

Na2C 03 —(—S ІО2 = Na2Si0 3<br />

СО2<br />

Бұл реакция кремний кышкылыныц қыздырғанда ұшкыштығыныц<br />

кемдігініц, тұрактылығыныц дәлелі.<br />

Біз окып өткен кышкылдардыц кейбіреулерін, күші өсуі ретімен<br />

орналастырсак, олардыц кыздыруға беріктігі сол ретке кері<br />

бағытта орналасады, оны мына схемадан көруге болады:<br />

қыздыруға беріктігі өседі<br />

HCl H2SO4 Н3РО 4 H2Si03<br />

күші өседі<br />

Тұздары. Кремний қышкылдарыныц тұздарын силикат<br />

т а р деп атайды, оларды ж а й силикаттар жэне к ү р д е л і<br />

силикаттар деп екіге бөледі. Кремний кышкылдарыныц күрамындағы<br />

сутектер түгел, жарым-жартылай түрліше металдарға<br />

ауысканнан түзілген косылыстарды жай силикат дейді. Силикаттардыц<br />

кұрылымы өте көп түрлі, бірак сол көп түрде мынадай<br />

зацдылык бар; көршілес кремний оттекті тетраэдрлар (Si04) бірімен-бірі<br />

оттектіц бір атомы аркылы косылысады. Si04 тетраэдрлары<br />

екіден (SijOf), тұйык тізбек түзгенде үштен (БізОд- ),<br />

төрттен (Si4O fr), алтыдан (SібОII“ ) бірігеді (135-сурет). Осы<br />

айтылғанныц мысалы мына минералдар: циркон — ZrSi04, тортвейтит<br />

— Sc2 [Si20 7] , бенитоит ВаТі [БізОд], нептунит Na2(Fe,<br />

Mn) Ti[Si40i2], берилл ВезА12 [Si60is] ■<br />

Жоғарыда аталған жеке күрылымдар өзді-өзі тағы бірігіп<br />

тізбек, таспа (лента), тор — түзе алады (135-сурет). Жаратылыста<br />

күрделі силикаттар көбірек кездеседі, ал күрделі силикат<br />

дейтініміз жалпы формуласы x3203-ySi02-zH20 болып жазылатын<br />

кышкылдардыц туындылары. Мұндағы Э ол Al, Fe,<br />

Cr т. б., ол А1 болса, бұларды алюмосиликат деп атайды.<br />

Алюмосиликаттар далалык шпаттарға жатады, оныц негізгілері:<br />

ортоклаз К20 - Al20 3-6Si02 не K2Al2Si60 i6<br />

альбит Na20 - Al20 3-6Si02"Na2Al2Si60i6<br />

анортит CaO-Al203-2Si02"CaAl2Si208<br />

Жер кыртысын кұрайтын минералдардыц салмағыныц жартысынан<br />

кѳбі осылардікі.<br />

Слюда 2Э20 • 2Н20 • 3А120 3• 6Sі02(Э = Na, К)<br />

нефелин 4320-4Al20 3-9Si02 дейтін минералдар да осы<br />

алюмосиликаттарға жатады.<br />

434

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!