Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
және радикалдардың валенттіктері бойынша тексеріліп, дұрыс<br />
формулаларға айналдырылады:<br />
Ғе2Оз + H2S 0 4 = Ғе2 (S 0 4) з + Н20.<br />
в) енді теңдікті зат сакталу зақына сәйкестендіреді, ол үшін<br />
реакцияға алынған жэне реакциядан шыккан заттардыц, теңдіктің<br />
екі бөлігіндегі атомдар жэне радикалдардың саны тецестіріліп,<br />
формулардыц алдына коэффициент койылып, стрелканыц орнына<br />
тецдік белгісі койылады:<br />
Ғе20 3 + 3H*S04 = Fe2(S 0 4) 3 + ЗН20.<br />
Әрине, бір тецдікті үш рет көщіріп ж а зу д ы ң к аж еттігі ж оқ,<br />
бірак киын тецдіктерді жазғанда кателеспес үшін осы айтылған<br />
тәртіпке әдеттену керек.<br />
Химиялык тецдік бойынша, реакцияласушы заттардыц масса<br />
катынастарын есептеуге болады, ондай есептердіц оку жұмысында,<br />
эсіресе ѳндірістік мацызы зор. Ондай есеп шығарғанда<br />
есте болатын нэрсе, эрбір молекуланыц формуласы, мысалы, S 0 2<br />
күкірт диоксидіныц бір молекуласы екендігінен баска, оның 64 с. б.<br />
(көміртектік бірлік, грамм, килограмм, тонна т. б.) екенін, оныц<br />
1 моль екенін, оныц кѳлемі 22,4 л (калыпты жагдайда) екенін<br />
кѳрсетеді.<br />
Мысалы, 10 л оттек алу үшін неше грамм бертолле тұзы керек<br />
болады<br />
Ец алдымен есепте айтылып отырған реакцияныц тецдігін<br />
жазамыз, сонан соц есепте аталған заттардыц формулаларыныц<br />
астына масса не көлем есебімен алынған тиісті сандарын қоямыз:<br />
2КС10з = 2КС1 + 3 0 2<br />
2-122,5 г 3-22,4 л<br />
Енді есепке керекті пропорцияны жазып, жауабын аламыз:<br />
67,2:10 = 245:х; х = 36,6 г.<br />
§ 10. ЗАТТАРДЫҢ ТАЗАЛЫҒЫ ЖАЙЫНДА ТҮСІНІК<br />
Қандай болмасын заттыц касиеттерін сипаттағанда, оған<br />
аралас баска зат жок деп, жеке ѳзін — таза затты сипаттайды.<br />
Сондыктан химиялык жүмыстарда заттыц таза болуы ѳте мацызды<br />
мәселе. Айталык, анализдеп кұрамын аныктаған зат таза<br />
болмаса, оныц формуласы кате шығады, таза емес заттар реакцияласса,<br />
реакцияныц барысы, реакцияласушы заттардыц<br />
касиеттері жайында дұрыс мәлімет алынбайды.<br />
Сондыктан химиялык жұмыстарда тұтынылатын заттар жеткілікті<br />
түрде таза болуы қажет. Табиғи зат болсын, колдан<br />
жасалған жасанды зат болсын, оны химияда қолдану үшін<br />
алдымен аралас заттардан ажыратып тазалау керек.<br />
Зат тазалаудыц негізгі эдістері — кристалдандыру, айдау ж э<br />
не ерітіндіден адсОрбциялау (хромотография). Бұлардан баска<br />
41
Change language