Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Заттың сыртқы бетінің аумағы неғұрлым үлкен болса, оның<br />
сіңіре алатын бөлшектерінін саны кѳбірек болады. Сондыктан<br />
кеуек заттар, ұнтакталған заттар беті тегіс заттарға карағанда<br />
анағүрлым адсорбциялағыш келеді.<br />
Затты ұсатып ұнтактағанда оның сыртқы бетінің каншалыкты<br />
ѳсетіндігін 55-кестеден кѳруге болады.<br />
Кубтың кабырғасынын,<br />
ұзындығы<br />
Затты ұсатқаннан сырткы бетінің өсуі<br />
1CMJкубик<br />
саны<br />
Жалпы беті<br />
Кубтын<br />
кабырғасының<br />
ұзындығы<br />
1 см3 кубик<br />
саны<br />
55-кесте<br />
Жалпы беті<br />
1 см 1 6 см2 1 000 нм ю 12 6 м2<br />
1 мм 103 60 “ 1 нм ю 21 6000 м2<br />
0,1 мм 106 600“ 0,1 нм ю 24 60000 м2■<br />
Көмірдің, оның ішінде ағаш көмірінің, адсорбциялағыш қабілеті<br />
ѳте күшті, өйткені ол кеуек, екінші жағынан оның кұрылымы<br />
графиттың кираған алты бұрышы сипатты болғандықтан<br />
ондағы кѳміртек атомдарыныц бос түрған валенттіктері болады.<br />
Жай кѳмірден активтелген кѳмірдін адсорбциялағыштығы<br />
күшті болады. Кѳмірді активтеу дейтініміз оның кеуек, куыс санлауларын<br />
тазалау; оган су буын, не кәміртек диоксидін үрлейді.<br />
Активтелген кѳмірді кѳп жерлерде колданады, мысалы, ауаға<br />
араласкан еріткіштердің буын, табиғи газбен бірге шығатын бензин<br />
буын бойына сініретіндіктен тазалау жүмыстарында колданылады.<br />
Сондай-ак катализатор ретінде де колданылады.<br />
Бірінші дүние жүзі соғысы кезінде, 1915 жылы, немістер колдана<br />
бастаған улы газдан (хлордан) корғану үшін акад. Н. Д. Зелинскийдің<br />
ұсынысы бойынша, активтелген кѳмір колданды.<br />
Содан бастап активтелген кѳмір газ тазалағыштарда (противогаз)<br />
колданады.<br />
1 г активтелген көмірдің адсорбциялай алатын беті 300—<br />
1000 м2 болады.<br />
10 г активтелген кѳмір 50 г хлор сіңіріп алады; 50 г хлор калыпты<br />
жагдайда 50 л кѳлем алады. 56-кестеде 1 г активтелген<br />
көмірдің 15°С жэне калыпты кысымда, түрлі газдардан канша<br />
сіңіре алатыны кѳрсетілген.<br />
56-кесте<br />
Көм ірдің түрлі газдарды адсорбциялауы<br />
Г аздар so2 NH3 H2S со2 о2 n2<br />
Адсорб. газдыц<br />
мѳлшері (мл.)<br />
380 181 98,9 47,6 8,2 8,0<br />
Газдьщ tK, °С — 10,0 —33,4 —60,2 —78,5 — 183 • — 195<br />
418
Change language