2 не
2 не 2 не
SbCl3 + 3NaOH = !Sb(O Hh + 3NaCl Sb(OH)3 амфотерлі болғандықтан сілтіде де, кышкылда да ериді, өйткенімен оны сурьмалы кышқыл деп атайды. Үш валентті сурьманың тұздары әлсіз негіздін тұздары болғандықтан суға еріткенде гидролизденеді. Гидролизінін бір ерекшелігі: SbCl3 + 2H2O ^ S b ( O H ) 2Cl+2HCl, бұл түзілген негіздік тұз, бір молекула су бөліп шығарып негіздік тұздың басқа түріне ауады: Sb(0H )2Cl = Sb0Cl + H20 Осы тұздағы Sb тобы, бір валентті металл сияқтылық көрсетеді, оны антимонил деп, түзілген тұзды антимонил хлориді не оксосурьма хлориді деп атайды. Бес валентті сурьманың оксиді Sb2Os дисурьма пентаоксиді, оның қышқылдық қасиеті басым, үш кышқыл түзеді-мета (HSb03), ди (H4Sb20 7) және орто (H3Sb04) қышқылдары, әрқайсысына сай тұздар бар. Сурьмада аралас оксид-дисурьма тетраоксиді-5Ь20 4 бар, оның ішіндегі сурьманың біреуі үш, екіншісі бес валентті оны ортосурьма қышқылының сурьма тұзы SbSb04 деп қарайды. Оксидтің тұз болып есептелетінімен ілгеріде де кездесеміз. Сурьманың сульфидтері Sb2S3, Sb25>5 мышьяктың сульфидтеріне өте ұксас, солар сияқты тиотұздар да түзеді, шырпы және резина өндірісінде колданылады. § 12. ВИСМУТ Висмут жаратылыста дербес күйде, кѳбіне косылыс — в исмут охрасы Ві20 3, висмут жылтыры Bi2S3 түрінде кездеседі. Висмутты алѵ әдісі алдынғы мышьяк пен сурьманікі сиякты. Висмуттын касиеттерінде металдык касиет ѳте басым, ол онын периодтык системадағы орнына, яғни бейметалдардьщ тобында болғанымен, бүл 7 не 6 топта емес 5 топта, эрі онын, ен соңғы элементі болғандығына тура келетін касиет. Дербес күйде висмут кызғылт тар.ткан ак түсті жылтыр, бірак морт металл. Висмуттын балкуы онай (45—47°С), кұймалар жасау үшін колданылады. Висмуттын косылыстарынан мыналарды келтіруге бйлады. Висмутсутек ВіН3 — ѳте түраксыз зат. Оксидтері мен гидроксидтері. Висмуттын, терт оксиді бар ВіО, Ві20 3, Ві20 4 жэне Bi2Os. Висмутты ауада катты кыздырса Ві20 3 висмут оксидіне айналады, мүның тек кана негіздік касиеті бар, кышкылдарда ғана ериді, ал Bi2Os элсіз кышкылдык касиеті бар оксид. Висмут гидроксиді Ві(ОН)3 мынадай реакциямен алынады: Bi(N03)3 + 3N a0H = |B i(0H )3 + 3NaN03 412
Висмут тұздарының кѳпшілігі суда ерімтал, оңай гидролизденіп негіздік тұз не оксовисмут (ВіО) тұздарын түзеді. Мысалы: Bi(N0 3 ) 3 + 2H20 ** Ві(ОН)2NO3 + 2 HNO3 ВіС1з + 2Н2О ^ В і( О Н ) 2С1 + 2НС1 Ві (ОН) 2C1 = BiOCl н 2о XIII тарау ТӨРТІНШІ НЕГІЗГІ ТОП Периодтык системанын тѳртінші негізгі (не IV А) тобынын бірінші элементі кѳміртек, екіншісі кремний, бүлардан кейін сырткы электрон кауызы жағынан осылармен ұксас, бірак үлкен периодтардың элементтері — г ерманий, қалайы жэне қорғасын болады. 54-кестеде бүл элементтердін жалпы сипаттамасы келтірілді. Төртінші негізгі топ элементтерінің сипаттамасы 54-кесте Элемент кѳміртек кремний германий калайы корғасын с Si Ge Sn Pb Белгісі Атомдық массасы 12,01115 28,086 72,59 118,69 207,19 Изотоптары 12; 13 28; 29; 30 70; 72—74; 112; 114— 202; 204 76 120; 122; 206—208 124 Рет нөмірі Валенттік 6 14 32 50 82 электрондары Атом 2s22p2 3s2Зр2 4s24p- 4s25p2 6s26p2 радиусы, нм 0,077 0,134 0,139 0,158 0,175 Ион (Э4+) радиусы, нм 0,020 0,039 0,044 0,067 0,076 Ашылуы ертеден 1811 — 1823 1886 ертеден ^ ертеден белгілі Гей- Винклер белгілі белгілі Люссак, Тенар, Берцелиус Жер кыртыс. мѳлшері (Ферсманша, масса %) ТЫҒЫЗДЫҒЫ, r/CMJ 0,35 алмаз 3,51 26 ы о - 4 8 - 10~3 ' 1,6- 10-J графит 2,25 аморфты кѳміртек 1,8—2,1 2,4 5,36 7,30 11,34
- Page 364 and 365: касиеті бар, демек
- Page 366 and 367: * J s / II \ Н О о O H о / о 4
- Page 368 and 369: (бұл реакция галоге
- Page 370 and 371: о о ,1 О, „ н о ч ІІ /°\
- Page 372 and 373: 7. Дикүкірт қ ы ш қ ы
- Page 374 and 375: лады, яғни күкірт д
- Page 376 and 377: өте өсігг кетеді, с
- Page 378 and 379: қасиетінен әлдекай
- Page 380 and 381: азот келеді, бірақ
- Page 382 and 383: катализатор. Соның
- Page 384 and 385: болуынан су молеку
- Page 386 and 387: 1 және химиялық тұр
- Page 388 and 389: Қышқыл тотықтырғыш
- Page 390 and 391: да азот оксидтерін
- Page 392 and 393: м ен — 10° пен + 140° С
- Page 394 and 395: Азотты қышқылдың т
- Page 396 and 397: сүйығы» (орысша «ца
- Page 398 and 399: Ауа иіргізетін Нит
- Page 400 and 401: Тарихынан. XVII ғасыр
- Page 402 and 403: I Осы арада айта кет
- Page 404 and 405: Фосфордың үш оксид
- Page 406 and 407: Фосфордың кышкылда
- Page 408 and 409: Фосфорлау қ ЫІц к ы
- Page 410 and 411: Бірак бұл реакция ж
- Page 412 and 413: АзНз-суйытылган қы
- Page 416 and 417: Өткен негізгі топт
- Page 418 and 419: наль торынан тұрад
- Page 420 and 421: Заттың сыртқы беті
- Page 422 and 423: ды. Қазақстанда Қар
- Page 424 and 425: С у газы генератор
- Page 426 and 427: Кальций карбиді ац
- Page 428 and 429: басқа газдардын, иі
- Page 430 and 431: К0Н + С 0 2 = КНС0з КНСО
- Page 432 and 433: тастар, шлифтайтын
- Page 434 and 435: Кәдімгі к ұ м да ква
- Page 436 and 437: Кремний кышкылы өт
- Page 438 and 439: мен кремнеземнен ш
- Page 440 and 441: Цемент казіргі зам
- Page 442 and 443: GeCl2 + 2KOH = Ge(OH)2 + 2KCl Те
- Page 444 and 445: PbO + C = Pb + CO Пиромета
- Page 446 and 447: Аккумулятор жасау
- Page 448 and 449: барлығы металдар, н
- Page 450 and 451: бос жыныстан бѳліп
- Page 452 and 453: ұшкыштығына сай қо
- Page 454 and 455: жақсы өткізетін эл
- Page 456 and 457: өзгерту арқылы, тех
- Page 458 and 459: Қосмостық ракетала
- Page 460 and 461: тін металдардын, құ
- Page 462 and 463: сак, бұлар реакциял
SbCl3 + 3NaOH = !Sb(O Hh + 3NaCl<br />
Sb(OH)3 амфотерлі болғандықтан сілтіде де, кышкылда да<br />
ериді, өйткенімен оны сурьмалы кышқыл деп атайды.<br />
Үш валентті сурьманың тұздары әлсіз негіздін тұздары болғандықтан<br />
суға еріткенде гидролизденеді. Гидролизінін бір ерекшелігі:<br />
SbCl3 + 2H2O ^ S b ( O H ) 2Cl+2HCl,<br />
бұл түзілген негіздік тұз, бір молекула су бөліп шығарып негіздік<br />
тұздың басқа түріне ауады:<br />
Sb(0H )2Cl = Sb0Cl + H20<br />
Осы тұздағы Sb тобы, бір валентті металл сияқтылық көрсетеді,<br />
оны антимонил деп, түзілген тұзды антимонил хлориді не<br />
оксосурьма хлориді деп атайды.<br />
Бес валентті сурьманың оксиді Sb2Os дисурьма пентаоксиді,<br />
оның қышқылдық қасиеті басым, үш кышқыл түзеді-мета<br />
(HSb03), ди (H4Sb20 7) және орто (H3Sb04) қышқылдары,<br />
әрқайсысына сай тұздар бар.<br />
Сурьмада аралас оксид-дисурьма тетраоксиді-5Ь20 4 бар,<br />
оның ішіндегі сурьманың біреуі үш, екіншісі бес валентті оны<br />
ортосурьма қышқылының сурьма тұзы SbSb04 деп қарайды.<br />
Оксидтің тұз болып есептелетінімен ілгеріде де кездесеміз.<br />
Сурьманың сульфидтері Sb2S3, Sb25>5 мышьяктың сульфидтеріне<br />
өте ұксас, солар сияқты тиотұздар да түзеді, шырпы және<br />
резина өндірісінде колданылады.<br />
§ 12. ВИСМУТ<br />
Висмут жаратылыста дербес күйде, кѳбіне косылыс — в исмут<br />
охрасы Ві20 3, висмут жылтыры Bi2S3 түрінде<br />
кездеседі. Висмутты алѵ әдісі алдынғы мышьяк пен сурьманікі<br />
сиякты.<br />
Висмуттын касиеттерінде металдык касиет ѳте басым, ол<br />
онын периодтык системадағы орнына, яғни бейметалдардьщ<br />
тобында болғанымен, бүл 7 не 6 топта емес 5 топта, эрі онын, ен<br />
соңғы элементі болғандығына тура келетін касиет. Дербес күйде<br />
висмут кызғылт тар.ткан ак түсті жылтыр, бірак морт металл.<br />
Висмуттын балкуы онай (45—47°С), кұймалар жасау үшін колданылады.<br />
Висмуттын косылыстарынан мыналарды келтіруге бйлады.<br />
Висмутсутек ВіН3 — ѳте түраксыз зат.<br />
Оксидтері мен гидроксидтері. Висмуттын, терт<br />
оксиді бар ВіО, Ві20 3, Ві20 4 жэне Bi2Os. Висмутты ауада катты<br />
кыздырса Ві20 3 висмут оксидіне айналады, мүның тек кана негіздік<br />
касиеті бар, кышкылдарда ғана ериді, ал Bi2Os элсіз кышкылдык<br />
касиеті бар оксид. Висмут гидроксиді Ві(ОН)3 мынадай<br />
реакциямен алынады:<br />
Bi(N03)3 + 3N a0H = |B i(0H )3 + 3NaN03<br />
412
Change language