Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Бірак бұл реакция жүріп аякталғанша біраз уакыт өтеді. Түзілген<br />
гипс пен оцай еритін дигидрофосфат коспасы суперфосфат<br />
деп аталады, оны ұсатып не түйіршікке аударып барып устайды.<br />
Суперфосфатта өсімдікке сіцімді Р 20 5 20% болады. Суперфосфат<br />
ѳндірісі осы соцгы жылдарга дейін тыцайткыштар ѳндірудіц<br />
ірі саласы болып келеді.<br />
Преципитат — химиялык өнеркәсіпте казіргі күнде, суперфосфат<br />
сиякты, көп шығаратын тыцайткыш, мүныц күрамында<br />
гидрофос-фат СаНР0 4 болады, ол суда нашар ерігенмен<br />
топыракта болатын түрлі кышкылдарда жаксы ериді.<br />
Перципитатты алу екі сатыда өтеді: әуелі фосфориттан фос^<br />
фор кышкылын алады, ол үшін фосфоритты, мына тецдік бойынша<br />
реакцияластыру үшін, күкірт кышкылымен 'әрекеттейді:<br />
Ca3 (P 0 4 ) 2 + 3H2S 0 4 = |3C aS0 4 + 2H3P 0 4 .<br />
Енді түнған гипстыц үстіндегі фосфор кышкылын кұйып алып,<br />
оған гидрофосфат түзілетіндей есеппен әк суын араластырады:<br />
Н3Р 0 4 + С а(0Н ) 2= |С а Н Р 0 4 -Н20 + Н 20 '<br />
преципитат<br />
Преципитатта 30—35% P2Os болады. Тыцайткыштар өндірісініц<br />
соцгы кездегі жаца бағыты — концентрленген жэне курдел!<br />
курамды тыцайткыштар даярлау болып отыр. Қ о с суперфосфат<br />
осы міндетті шешуге арналған тыцайткыш.<br />
Қос суперфосфатты алу ушін фосфор кышкылы мен фосфоритті<br />
эрекеттестіреді:<br />
Са3 (Р 0 4) г + 4Н3Р 0 4 = ЗСа (Н 2Р 0 4) г<br />
Мунда 40—45% Р 20 5 бар.<br />
Айтылып ѳткен тыцайткыштардыц барлығында да кальций<br />
фосфатындағы кальцийдіц жарым-жартысыныц орнына сутек<br />
енгізіліп кышкыл тұз алынады, ол үшін көп мѳлшерде күкірт<br />
кышкылы керек.<br />
Фосфаттағы кальцийдіц орнына сутек емес, айталык натрий,<br />
калий сиякты сілтілік металл енгізудіц әдісі ізделуде.<br />
Фосфоритті сілтілік металдардыц тұздарымен жоғары температурада<br />
кыздырса, курамында CaN aP0 4 не баска сол сиякты<br />
туз зат тузіледі екен, оны термофосфат деп атайды.<br />
Термофосфат касиеттері жэне ѳсімдікке сіцімділігі жағынан<br />
суперфосфаттан кем емес.<br />
Қазіргі кезде колданылып жүрген тағы бірнеше фосфорлы<br />
тыцайткыштар бар:<br />
Томас шлак — металлургия өндірісініц калдығы, ішінде<br />
17— 18% Р 2р 5 болады.<br />
Сүйек уны — тазартылған сүйекті унтактайды, ішінде<br />
25% дейін Р 20 5 болады.<br />
Фосфорит, не апатит ұны — үсак унталған фосфорит<br />
не апатит, ішінде 2 0 %-тей Р 2О5 болады.<br />
Соцғы кездегі негізгі бағыттыц бірі күрделі курамды<br />
тыцайткыштар даярлау дедік, ондайлар:<br />
408
Change language