Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Фосфорлау қ ЫІц к ы л (Н4Р 20 6) дейтініміздің баска<br />
кышкылдарға караранда құрылымы өзгеше. Баска қышқылдарда<br />
фосфордың атомдары оттек аркылы Р — О — Р байланыскан,<br />
ал мұнда Р р байланысы бар. Кызыл фосфорды натрий<br />
гипохлоритімен тотықХЫрҒанда осы кышкылдың тұзы — натрий<br />
гипофосфаты түзілед; дйтзлык корғасын гипофосфатын H2S пен<br />
әрекеттесе фосфорлау ҚЬІІцкыл түзіледі; бұл 70°С балкитын кристалдык<br />
зат.<br />
Полифосфор қЬішкылдар жэне полифосф<br />
а тт а р. Ортофосфор кышкылын кыздырса, шамасы 350°С<br />
маңында, өткенде Жазылған процестерге кері, одан су молекулалары<br />
бөлініп шығып, метафосфор кышкылы түзіледі. Н 3Р 0 4->-<br />
->-НР03 + Н 20. Бұл заттый полимер касиеті бар (НРОз)га.<br />
Осы ортофосфор қЫШ«ылынын түздарын, оның ішінде кышкыл<br />
тұздарын кыздырсак, полимер түздар — полифосфат-<br />
тар түзіледі:<br />
«NaH2P O i^ (N aP03)„ + rcH20,<br />
nN а (N Н4) Ңрд 4 -> (N а РО3) „ «Н20 -f «N Нз-<br />
Метафосфаттардың 0СЬІ қасиетіне сүйеніп түрлі полифосфаттарды<br />
алуға болады полифосфаттардың күрылымы 1950 ж.<br />
зерттелді. Өткенде Ро4~ ^ ионы дүрыс тетраэдр тәрізді екенді-<br />
гін айттык. Р 2От_ ионьінда екі тетраэдр төбесіндегі оттекті<br />
ортактастырып косылыскац, осы сиякты 3, 4... одан да көп тетраэдр<br />
косылыса алады, Бұл тетраэдр цикл не с а к и н а тэрізді<br />
болып косылысса, оларды бүрынғыдай метафосфат (циклофосфат)<br />
дейді, ал аЦ]ЫҚ тізбек неациклды болып біріксе,<br />
п о л и фосфат<br />
(тізбекті фосфат) дейді; соцғылардыц кұрамында<br />
су бар (NaP0 3)„-H2O) деп есептейді. Полифосфаттар су<br />
ерітінділерінде біртіндеп ғана мына бағытта гидролизденеді:<br />
триметафосфат трИОрТофосфат дифосфат ортофосфат.<br />
Қандай болмасын полифосФаттыц гидролизініц акырғы өнімі -<br />
ортофосфат.<br />
Натрийдіц дигидр0 ф0Сфатын (NaH 2P 0 4), онша жоғары емес<br />
температурада, ұзақ уакыт кыздырса, біріне-бірі ауысып түзілетін<br />
бірнеше полифосфаттар шығады. Аттары алғаш алған<br />
адамыныц есімімен аталады (*. У. z = (102— 106) :<br />
N a H 2PO<br />
150°<br />
I<br />
ЫагНгРгО-------- -»-(ЫаРОз)л; л (NaP03)i/ ■< (NaPCb) z<br />
дифосфат М адре^ь Ту зЫ Курроль т. Грэм тұзы<br />
> 230° >500° >500° 300—600<br />
NasPsCb-------------------- .-NaPOa I<br />
триметафосфат 61 о_640° балкыма<br />
§ 9 - Ф О С Ф О Р Т Ы Ң А Й Т Қ Ы Ш Т А Р Ы<br />
Егінніц бітік ш ы руына минералдык тыцайткыштардыц мацызы<br />
зор екендігі казірДе ^ұрттың бәріне мәлім. Өсімдік өскенде<br />
жерден түрлі еріген заттарДЬІ (тұздарды) тамыр аркылы бойына<br />
406
Change language