You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
1<br />
және химиялық тұрақты. Ауаның, судың қьішкылдардың, балқыған<br />
металдардын әрекетіне төзімді — тұрақты. Осы қасиеттеріне<br />
байланысты бұл нитридтер аса тұрақты материалдар қажет<br />
орындарда пайдаланылады.<br />
Аммиактыц кұрамындағы сутектердің екеуі металға ауысканнан түзілген<br />
қосылыстарды имидтер дейді; оларды ң кұрамында екі валентті радикал =<br />
= NH (и м и и о — топ) болады, ал сутектің біреуі ғана металға ауысканнан<br />
түзілген косылыстарды а м и д т е р дейді; оларды ң кұрамында бір валентті<br />
радикал — N H 2 (а м и и о — топ) болады, мысалы 350° С қы зды рған натрийдің<br />
үстімен кұрғаты лғаи NH3 жіберілсе:<br />
2Na + 2NH3 = 2N aN H 2 + H 2<br />
Д Н ° = — 175,7 кД ж /м оль<br />
түссіз кристалдык натрий амиді түзіледі. Сумен былайш а гидролизденеді:<br />
N aN H 2 + H 20 = N a 0 H + N H 3<br />
Натрий амиді кейбір индиго, сульфидин сиякты органикалы к заттарды н синтезінде<br />
колданылады.<br />
Аммиактын құрамындағы сутек галогендерге де ауыса алады,<br />
мысалы аммоний хлоридінің кою ерітіндісіне хлор жіберсе:<br />
N H 4C1 + ЗСІ2 = 4НС1 + C13N<br />
май сияқты сұйық, өте қопарылғыш азот трихлориді түзіледі,<br />
қопарылуының теңдігі:<br />
2C13N = N2 + 3C12<br />
Д Н ° = — 460,2 кДж/моль<br />
Аммиактьщ кұрамындағы сутек гидроксидке де ауыса алады,<br />
онан N H 2OH — гидроксиламин түзіледі. Гидроксиламинді<br />
алу үшін азот кышкылын электрохимиялык жолмен бөлініп<br />
шығу сәтіндегі сутекпен тотыксыздандырады.<br />
H N 0 3+ 6Н ->2Н 20 + N H 2OH<br />
Гидроксиламин түссіз, улы, кристалдык зат (t6 = 33°)<br />
N H 2OH = электрондык жұпта донор болатын, сутектік байланыс<br />
түзетін, сумен кез-келген катынаста араласатын, элсіз негіз<br />
(К = 8,8-10-9)<br />
Қышкылдармен гидроксиламмоний (NH3OH + ) тұздарын түзеді.<br />
Мысалы: N H 3OH Cl, N H 3OH NO3 жэне т. б.<br />
Гидроксиламмоний тұздары суда еритін түссіз, кристалды заттар.<br />
Гидроксиламин сілтілік ортада күшті тотыксыздандырғыш болса,<br />
кышкылдык ортада тотыктырғыштык касиет кѳрсетеді. N H 2OH<br />
кыздырғанда диспропорцияланып ыдырайды<br />
3NH20 H = H 3N + N 2 + 3H20<br />
Гидроксиламин жэне гидроксиламмоний тұздары негізінен органикалык<br />
синтезде кен колданылады.<br />
Аммиак азот тьщайткыштарын ѳндіруде колданылады, олардын<br />
маныздылары: азот кышкылынын аммоний жэне баска туздары,<br />
сода ѳндіру үшін де аммиак кажет. Ѳндірілген аммиактын<br />
едәуір бѳлігі тоңазыткыш кондыргыларда пайдаланылады.<br />
384
Change language