You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
болуынан су молекуласынын протонын косып алып, ерітіндіде<br />
мынадай иондар түзілу процесі болады:<br />
н<br />
1<br />
г н<br />
1<br />
1<br />
+ "<br />
Н - N - . • • • н - О : 1 ;<br />
Н - N - Н + ■ о -<br />
1 1 1 \<br />
н н L Н J . н<br />
Бұрынғы түсінік бойынша N H 4+ жэне О Н - иондары косылысып<br />
N H 4OH молекуласын (аммоний гидроксидін) түзеді дейтінбіз,<br />
шынында олай емес екен, аталған екі ион әрекеттесуінен кайтадан<br />
N H3 жэне Н 20 молекулалары түзіледі, бүлар өзара сутектік<br />
байланыспен ілініскен. Демек, N H 4OH деп жүрген, өзі әрі иондық<br />
молекула деп есептелетін косылыс ерітіндіде өте аз болады.<br />
Бірак схемада келтірілген процесс нәтижесінде аммиактыц<br />
судағы ерітіндісінде ОН' иондары түзілуінен ол ерітінді сілтілік<br />
касиет көрсетеді. Сонымен бірге тепе-тецдіктіц кері бағытта,<br />
яғни су мен аммиак түзілу жағынан ығысуына байланысты ерітіндіден<br />
аммиак исі шығып түрады.<br />
Сатудағы аммиактыц концентрациялы ерітіндісінде 25% NH3<br />
болады. Аммиак сумен реакцияласканы сиякты баска да протон<br />
бере алатын заттардыц протонын косып алып реакцияласады.<br />
Қышкылдар протондарын судан гѳрі оцайырак беретіндіктен,<br />
олардыц ерітіндісінде N H 4+ иондарыныц концентрациясы кѳбірек<br />
болады, бұларды аммоний тұздары деп атайды.<br />
Эрі кышкыл неғұрлым күшті болса, сол бағытта аммоний<br />
тұзыныц тұрактылығы артады, мысалы N H 4F — N H 4C1 -<br />
NH 4Br — N H 4I бағытында түздардыц тұрақтылығы өседі.<br />
Аммиактыц бос электрон жұбына протон косылған сиякты,<br />
оған баска оц зарядты иондар да косыла алады, айталык ауыр<br />
металдардыц иондары, одан түзілетін косылыстар аммиакат деп<br />
аталатын химиялык косылыстардыц үлкен бір тобына жатады.<br />
Аммиакаттыц кѳпшілігі тұракты кристалдык заттар, кристаллогидраттарға<br />
ұксайды. Кристалдык аммиакаттардыц мысалы<br />
PtCI4-6NH3, C u S 0 4-4N H 3, AgCl -2NH3.<br />
2. Аммиак калыпты жағдайда ауада тотыкпайды, бірак оттек<br />
ішінде жанады, реакцияныц тецдігі:<br />
4N H3+ 3 0 2 = 6H 20 + 2N2<br />
Д Н ° = - 1292,9 кДж/моль<br />
Катализатор катынасында аммиактыц кұрамындағы тек сутек<br />
кана емес, азот та тотығады:<br />
4NH3 + 5 0 2 = 4 N 0 + 6H 20 ДН° = -9 0 3 ,7 кДж/моль<br />
Соцғы реакцияныц техникалык үлкен мацызы бар, оны аммиактан<br />
азот кышкылын алуда пайдаланады.<br />
382