You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
N a N 0 2 + N H 4Cl = NaCl + N H 4N 0 2<br />
N H 4N 0 2 = 2H20 + N 2<br />
3. Ауаны кыздырған мыс қиқымының арасымен өткізгенде,<br />
ауадағы оттек мыспен косылысып қалып кояды да,' азот өтіп<br />
шығады.<br />
Қасиеттері. Таза азот — түссіз, иіссіз, дәмсіз, суда аз<br />
еритін (100:2) газ. Ауадан сәл жеңілірек: 1 л салмағы 1,25 г.<br />
Химиялык, қасиеті жағынан азот — инертті, қалыпты жағдайда<br />
ол реакцияласпайды. Инерттілігі екі атомды молекуласынын<br />
N2 өте беріктігіне байланысты; бұл молекуланы айыру үшін<br />
711,2 кДж/моль энергия жұмсау керек. Азотты 3000° С дейін<br />
қыздырғанда да молекулалык азоттьщ 0,1% ғана диссоциацияланады.<br />
N2 молекуласынын берік болу себебі ондағы атомдар үш<br />
байланыспен біріккен (N = N), оныц бір байланысы ст— типті,<br />
екеуі л — типті ( 121-сурет) болады.<br />
Азот калыпты жағдайда тек кана литиймен, ал кыздырғанда<br />
баска металдармен жэне кейбір бейметалдармен эрекеттесіп,<br />
тотыктыргыштык касиет кѳрсетеді, тек фтор мен оттекпен эрекеттескенде<br />
ғана тотыксыздандырғыш болады.<br />
Азотты электр шамдарын толтыруға колданады, бірак ауадан<br />
алынатын азоттыц дені синтетикалык аммиак, кальций цианамйдын<br />
синтездеу үшін жұмсалады.<br />
§ 2. АЗОТТЫН, СУТЕКТІ Қ О С Ы Л Ы С ТА РЫ<br />
Азоттың сутекпен бірнеше косылысы бар: аммиак N H 3 гидразин<br />
N 2H4, азидсутек қышқылы H N 3 және бұлардыц туындылары.<br />
Бұлардыц ішіндегі өте маңыздысы аммиак.<br />
Аммиак. Органикалык заттардыц шіруі нәтижесінде түзіліп<br />
бөлініп шығады, ауада эрдайым азғана мелшерде араласкан<br />
түрде, әсіресе халык тұратын жерде болады.<br />
Аммиакты алудыц бірнеше әдісі бар, олардыц ішінде мацыздысы,<br />
әрі осы кезде көп колданылатыны — аммиак синтезі<br />
деп аталатын азот пен сутекті тікелей косатын әдіс:<br />
N 2 + 3H2=^2NH3 ' Л Н ° = —92,04 кДж/моль<br />
Бұл тепе-тецдікті аммиак<br />
шығатын ж акка карай ауда-<br />
РУ үшін үлкен кысым керек;<br />
аммиак шығатын жақтыц<br />
реакциясы экзотермиялык<br />
болғандыктан, жоғары температура<br />
колайлы болмайды.<br />
Қөп зерттеулерден кейін<br />
колайлы деп табылған жағдайдыц<br />
б ірі— Ю7= 1 0 8 Па,<br />
— 500 С, К 20 жэне 121-сурет. Азот молекуласындағы<br />
А120 3 араластырылған темір<br />
электрон бұлттарының каптасуы<br />
379