Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
51 -кесте<br />
Элемент Азот Фосфор Мышьяк Сурьма Висмут<br />
Белгісі f N р As Sb Ві<br />
Атомд. массасы 14,0067 30,942 74,9216 121,75 208,980<br />
Изотоптары 14; 15 31 75 121; 123 209<br />
Рет нөмірі 7 15 33 51 83<br />
Валенттік электрондары 2 s 2 2 р 3 3s 23p3 4s 24p3 5s 25p3 6 s 26 p 3<br />
Атом радиусы нм ’0,070 0,130 0,148 0,161 0,182<br />
Ион (Э 3 _ ) радиусы, нм, 0,148 0,186 0,192 0,208 0,213<br />
Ион (Э5+ ) радиусы, нм • 0,015 0,035 0,047 0,062 0,074<br />
Иондану энергиясы, эВ 14,53 10,484 9,81 8,639 7,287<br />
Ашылу жылы ■1772 1669 1250 ертеден 1529<br />
Д . Резерф<br />
орд<br />
X. Бранд Альберт<br />
Великий<br />
Василий<br />
Вален- '<br />
тин<br />
Агрикола<br />
1739<br />
Потт<br />
Ж ер кыртыс. мѳлшері 0,04 0 ,1 2 5 -1 0 — 4 5 -1 0 " 5 2 - 10~5<br />
(м ас.% )<br />
Тығыздығы г/см<br />
1,25 182(ак) 5,73 6,62 9,8<br />
t6°c — 2 1 0 44,2 (ак)<br />
590 (кы <br />
2 , 2 (кызыл)<br />
t;.c — 195,8<br />
зыл)<br />
275 (ак)<br />
423 (кы з.)<br />
(ұш ады )<br />
817/<br />
3,55М Па<br />
610 (Г)<br />
ұш ады<br />
630,5 271,3<br />
1635 1560<br />
Агрегаттык күйі газ катты катты катты катты<br />
рын беріп жіберіп он, валентті болады. Бұлардың сыртқы электрондары<br />
біркелкі емес, оның ішінен р3 электрондарын берсе он үш<br />
валентті (Э2О3, ЭГ3 сияқты), s2p3 электрондарын берсе, он бес<br />
валентті (Э2О5, ЭГ5 сиякты) болады. Электрондарын беріп реакцияласуы,<br />
ѳткен топтардағы элементтермен салыстырғанда<br />
оңайырак, әрі одан түзілген косылыстар берігірек болады.<br />
Алтыншы топтың кіріспесінде айткандай, бүл топтың да<br />
ішіндегі элементтердін атомдарынын радиусы өскен бағытта<br />
(жоғарыдан төмен) тотыктырғыштығы кемиді, демек<br />
металдык касиет күшейеді, оны осы элементтердін физикалык<br />
жэне химиялык касиеттерін салыстырса айкын кѳруге болады.<br />
Корытып айтканда жетінші топ пен алтыншы топты салыстырғанда<br />
байкалған периодтылыкка тәуелді заңды өзгерістер<br />
бесінші топка көшкенде де көрінеді, ал топ ішіндегі радиуска<br />
байланысты өзгерістер өткен топтардағыдан мүнда айкынырак<br />
білінеді.<br />
§ ). АЗОТ<br />
Жаратылыста азот дербес күйінде және қосылыс кұрамында<br />
кездеседі. Барлык химиялык элементтердің ішінде (инертті газдарды<br />
санамағанда) осы жалғыз азот, баска элементтермен<br />
косылғысы келмегендей, олардан аулак дербес күйде атмосферада<br />
болады (9-тарау, § 1). Ж ер кыртысының 1 т салмағына 1 кг<br />
377
Change language