You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
2H2S 0 4 = 2H20 + 2S02 + 0 2<br />
Концентрациясы 93 проценттен жоғары күкірт қышкылы темірдіц<br />
бетін пассивтейді, соны пайдаланып күкірт қышқылын цистерна<br />
ға қүйып тасиды.<br />
Бүл айтылғанныц барлығы концентрленген күкірт кышқылы<br />
жайында. Сүйытылған күкірт кышқылы активтік қатарына сутектіц<br />
алдында тұратын металдардыц барлығымен реакцияласады,<br />
ол реакцияларда сутек бөлініп шығады. Бұл реакциялар да<br />
тотығу-тотыксыздану реакцияларына жатады, бірак мүнда тотыктырғыш<br />
күкірт кышкылыныц күрамындағы күкірт емес, сутектіц<br />
он ионы, ол өзіне электрон косып алып жеке күйде бөлініп шығады.<br />
Мысалы:<br />
Zn + H 2S 0 4= Z n S 0 4+ I H2<br />
(сұйық.)<br />
Концентрленген күкірт қышқылында бұл реакция былай жүреді:<br />
Zn -f- 2H2SO 4= Z n S 0 4<br />
(конц.)<br />
SO 2 “I- 2H2O<br />
Сонымен катар мына реакциялар да жүреді:<br />
3Zn + 4H2S 0 4= 3 Z n S 04+ S + 4H 20<br />
(конц.)<br />
4Zn + 5H2S 0 4= 4 Z n S 0 4+ H 2S + 4H 20<br />
(конц.)<br />
Активтік катарында сутектен кейін тұрған металдарға сұйык<br />
күкірт кышкылы еш эсер етпейді.<br />
Күкірт кышкылы күшті кышкылдыц бірі; су ерітіндісінде ол<br />
Н' және HSO'4 иондарына диссоциацияланады; диссоциацияланудыц<br />
бұл бірінші сатысы аяғына дейін толык өтеді.<br />
Сульфаттар. Күкірт кышкылы екі негізді кышкыл болғандықтан<br />
екі катар тұз береді, Күкірт кышкылыныц орта тұздарын<br />
— сульфат, кышкыл тұздарын — гидросульфат дейді.<br />
Сульфаттардыц көпшілігі түссіз жаксы еритін тұздар, нашар<br />
еритіні C a S 0 4, P b S 0 4, ерімейтіндер B a S 0 4, S r S 0 4, Ag2S 0 4.<br />
Сульфаттарды кыздырғанда байкалатын өзгерістерге қарап<br />
оларды екіге белуге болады. Біркатар сульфаттар (мысалы<br />
Na, К, Ва тұздары) 1000° дейін кыздырғанда да балқығанымен<br />
айрылмайды, екінші бір бөлігі (Fe, Cu, Al тұздары) төмен температурада-äK<br />
металл оксиді мен күкірт триоксидіне айрылады.<br />
Сульфаттардыц біразыныц кристалдык суы болады, мысалы:<br />
C u S 0 4-5H20 м ы с купоросы (тотыяйын), F e S 0 4-7H 20 — темір<br />
купоросы, N a2S 0 4-10H20 мирабилит, C a S 0 4-2H20 гипс г. б.<br />
Сульфаттардыц ішінде колдануы жағынан өте мацыздылары,<br />
бұлардыц алыну жолдары, колданылуы күрамындағы металдарды<br />
окығанда, кейінгі тарауларда айтылады.<br />
369
Change language