2 не

*
J
s
/ II \
Н О о O H о / о 4 O H
Мұндай екі (одан да көп) изомердің біріне бірінің кайтымды
түрде оңай көшуін таутомерия дейді.
Күкіртті кышкыл ангидридінен, не тұздарынан алынады, орта
күшті кышкыл (36-кесте), оның ерітіндісінде мынадай жылжымалы
тепе-теңдіктер болады:
Н 20 + S 0 2^ H 2S 0 3^ H " + H2S0 ^ 2H ' + SO3
Күкіртті кышкылдыц ерітіндісінен S 0 2 иісі шығып тұруы және
кышкылды бос күйде ала алмаушылыктыц себебі осы. Ерітіндіні
кыздырып кайнатса тепе-тецдік сол ж акка ауып күкірт диоксиді
ерітіндіде.н түгел кетеді, ал салкындатқанда немесе сілтімен эсер
еткенде, керісінше оңға карай ығысады.
Күкіртті кышкылдыц түздары сульфиттер деп аталады.
Сульфиттердіц барлығы түссіз келеді. Күкіртті кышкыл екі негізді
болғандыктан оныц кышкыл жэне орта тұздары болады.
Қ ы ш к ы л тұздар, гидросульфиттер, суда жаксы ериді, кейбіреулері,
мысалы C a (H S 0 3) 2, ерітіндіде ғана болады.
Калий гидросульфиті қыздырғанда айрылады:
н
I
s
2 K H S 03 = K2S 20 5 + H 20
Бұл бос күйде белгісіз кышкыл (H 2S 20s) тұзы — калий пента-.
оксодисульфаты — фотографияда, мата бояғанда колданылады.
Орта тұздар — с ульфиттер — аммоний мен сілтілік металдардыц
сульфиттерінен басқалары еруі киын тұздар. Сульфиттер
химиялык реакцияласкыш заттар. Сульфиттердіц реакцияласкыш
болуыныц себебі бар. Оныц анионы SO§“ пирамида
сиякты кұрылған
S
II'
О
Күкірт атомындағы ажыраспаған электрон жұбы, а — байланыстырушы
электрон жұптары мен sp3 — гибридизациялануынын
салдарынан, пирамиданыц жоғарғы ұшына карай бағытталған
болады. Сондыктан SO§~" анионы электрон беретін жақсы донор,
соныц салдарынан ѳзі SO§_ немесе SO3H - сиякты тетраэдр
иондарына айналады.
Осы себептен сульфиттер оцай тотығып, сульфатка айналады,
сондыктан тотыксыздандырғыш ретінде колданылады. Мысалы,
натрий сульфитініц ерітіндісі ауада ашык тұрса:
2N a2S 0 3 + 0 2 = 2N a2S 0 4
Сульфиттерді оттек түгіл күкірттіц өзі де тотыктыра алады:
364