You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
саны артқан сайын бейметалдык касиеті әлсірей бастайды.<br />
Мұны иондану энергиялары мен электрон тартқыштығының<br />
кемуінен айкын кѳреміз. Иод пен астат, тіпті, біршама амфотерлік<br />
касиетке ие болады.<br />
Тѳрт галогеннің химиялык касиеті — активтігі, реакцияласкыштығы<br />
— эр түрлі екенін көрдік, оньщ себебін, әрине, электртерістігі<br />
(IV тарау, § 2; екінші бөлім, кіріспе) аркылы да түсіндіруге<br />
болады, бірак галогендер реакциялардьщ көпшілігінде электрон<br />
косып алып теріс ион түзеді және бұлардың электрондык кұрылымы<br />
бірдей, бір топтың элементтері болғандыктан бұлардың<br />
касиеттерін электрон тарткыштығы (ІѴ-тарау, § 2) аркылы ғана<br />
түсіндіру дүрысырак болады.<br />
Галогендердің активтігінін әр түрлі болуы электрон тарткыштығының<br />
әр түрлі болуынан, ал бір негізгі топқа жиналған элементтердін<br />
электрон тартуынын әр түрлі болуы олардын радиустарынын<br />
ұзындығына байланысты, галогендердің осы екі кѳрсеткіші<br />
мына төменде келтіріледі:<br />
Г а л о г е н д е р ..................................................Ғ Cl B r I<br />
Радиустары, нм . .<br />
Электрон тартуы, эВ<br />
Радиус неғұрлым ұзын болса, яғни үзіп алынатын электрон<br />
ядродан неғұрлым алыс болса, оның тартылуы соғұрлым нашар,<br />
яғни сол атомнын электрон тарткыштығы соғұрлым нашар<br />
болады, демек онын баскадан активтігі кем болады.<br />
Галогендердін бірін-бірі косылыстарынан ығыстырып шығаруы<br />
осымен түсіндіріледі, мысалы:<br />
2NaBr + Cl2 = 2NaCl + B r2<br />
реакциясынын себебі хлордын электрон тарткыштығы (356 кДж)<br />
бромнан (322 кДж) артык. Бұл заттардын ерітіндісінде болатын<br />
процестерді мына жазылған тендіктер аркылы түсінуге болады:<br />
2N a‘ + 2Br, + Cl2 = 2N a' + 2Cl, + B r2<br />
2Вг/ + СІ2 = 2СГ + Вг2<br />
Вг' + С1 = СГ + Вг<br />
В г '— e = Br — 322 кДж/моль<br />
C l+ е = СГ + 356 кДж/моль<br />
Br' + Cl = С Г + Br + 34 кДж/моль<br />
0,133 0,181 0,196 0,2^0<br />
3,6 3,8 3,54 3,29<br />
Хлордын атомдары электрон косып алып ионға айналғанда<br />
бѳлініп шығатын жылу, бром ионынын электронын үзіп алуға<br />
еркін жетіп, оның үстіне 34 кДж/моль артылып бөлініп шығатын<br />
болса, мұндай реакция әрине ѳте жаксы жүреді.<br />
Ж атты ғу ретінде өздеріңіз мына реакцияның неге жүретіндігін есептеп<br />
көріңіз:<br />
348
Change language