2 не

Жер жүзінде жылына 1 млн т хлор өндіріледі, оның 70 процент!
сұйык түрде алынады. Россияда хлор 1915 жылдан бастап
ѳндірілді-
2 . Химиялык э д і с. а) НС1 т о т ы к т ы р у. 1890 жылға
д е й ін М п02, КМп04, КСЮз сиякты тотыктырғыштармен HCl
тотыктыру аркылы хлор алатын еді. Қазіргі кезде бұл әдісті
хлор алу үшін тек лабораторияда ғана пайдаланады:
М п0 2 + 4НС1 = МпС12+ I СІ2 + 2Н20
2КМп04+16НС1 = 2КС1 + 2МпСІ2 + 5С12 f + 8 H 20
б) Мына реакцияның келешегі үлкен.
2N aC l+4H N 0 3 = | Cl2 + 3NaN03 + N 0 C l+ 2 H 20
өйткені мұнда хлормен кабат, бірнеше қымбат заттар (NaOH,
КОН, сода) шығады.
в) Хлорды хлорсутектен оттекпен тотыктырып та алады
(катализатор СиС12):
4НС1(Г) + 0 2(Г) = 2Н20 (Г)+2СІ2(Г,
Қасиеттері. Бос күйінде хлор сары-жасыл түсті газ.
Молекуласы екі атомды. Сұйык хлордыц tқ—34,2°, t6—101,0°
рсұй=1,57. Суда еруі 1:3, одан түзілген ерітіндіні «хлор суы»
дейді. Фтор сиякты өткір иісті, ішке кетсе тыныс жолдарын
талауратады, улы зат. Өндіріс орындарындағы ауада хлор 0,001
проценттен артык болмауы керек. Ауада хлор 0,01% болса адам
уланып ауырады. Хлормен уланганда спирт пен эфирдіц коспасыныц
буымен дем алу керек. Мұсатір спиртін иіскесе де тәуір
болады.
Хлордың атомдары (3s2 3ръ 3d°) бірігіп екі атомды, гантель
тәрізді, ковалентті молекула түзеді. Хлор атомында, электрондардын
айрылыспаган жұптары мен катар бос жаткан 3d —
орбитальдары болгандыктан С12 молекуласында а — байланысынан
баска, донор — акцептор механизмі бойынша, орыны бекімеген
л — байланыс түзіледі:
3 s 2 Зр5 3d 0
tl II I
3d° З р 5 3s2
Алынган элементтіц бір атомы донор екіншісі акцептор болатын
донор-акцептор байланысын д а т и в т і байланыс деп те
этайды.
I
I I
I I
331