2 не

атомдык массасы немесе молекуланын массасы деп алып, г/моль
ѳлшемімен береді. Мысалы: С, Fe, 0 2, Н20 атомдык жэне молекулалык
массалары 12, 56, 32, 18 демек олардын мольдік массалары
12 г/моль, 56 г/моль, 32 г/моль, 18 г/моль болады.
Мысалы, судьщ 1 молінін салмағы— 18,016 г, озоннын (Оз)
1 молі — 48 г.
Турлі заттын бір моліндегі молекулалар саны тен, онын да
дәлелдеуін қыскаша кайталауға болады.
m грамм — сутектің 1 молекуласынын массасы дейік,
ал N — бір моль, яғни 2,016 г сутектегі молекулалар саны
болсын,
сонда:
m-N = 2,016 г N ,— (1)
Енді т\ грамм — оттектің 1 молекуласынын массасы дейік,
ал N 1 — бір моль, яғни 32 г оттектегі молекулалар саны болсын,
сонда:
m,N, = 32 г N ' = - f - .................................(2)
Отектін молекуласы сутектің молекуласынан 15,87 есе ауыр
екенін білеміз, демек mi = 15,87 т.
Ѳткен (2) тендеуге т і мәнің койсак:
N 1= ,-сШ,— = 2’0'6-, ягни Ni = N болып шыгады.
15,87 т т '
Демек, 1 моль сутек пен 1 моль оттектегі молекулалар саны
тен болады.
Авогадро заңы бойынша, газ күйіндегі заттардьщ молекулаларынын
тең саны, бірдей жагдайда, бірдей кѳлем алады. Демек,
г а з күйіндегі кандай заттын болса да.бір мольі
бірдей жагдайда, бірдей кѳлем алады.
Енді газдыц кез келген, бірак кесімді көлемінің массасы
белгілі болса, оның 1 молінің көлемін есептеп шығару киын емес.
Мысалы, 1 л сутек калыпты жағдайда 0,09 г тартады, оның
1 молінің (2,016 г) көлемін мынадай пропорциядан шығарамыз:
0,09:1 =2,016:л: х== - |^ |- = 22,4 л
Сонымен, сутектің бір молі, демек, басқа да кез келген газдың
бір молі, қалыпты жағдайда 22,4 л колем алады. Мұны газдардың
м о л ь д і к көлемі деп атайды.
Енді газ күйіндегі заттын молекулалык массасын табудың
әдістерімен танысалык. Авогадро заңына сүйене отырып, газды
баска газбен салыстырғандағы тығыздығынан молекулалык
массасын есептеп шыгаруга болады.
Бірдей жағдайда, газдардын бірдей кѳлемдеріндегі молекулалар
саны тең болатынын білеміз, олай болса, кѳлемдерін бірдей
31