You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
катодта 2Ni + + + 4e = 2Ni<br />
NiS04-»Ni+ + + S 0 '4'<br />
анодта 40H' —4e = 0 2 + 2H20<br />
Егер тұракты ток активті металл мен оттекті кышкыл калдығынан<br />
тұратын тұздыц судағы ерітіндісінен өтсе не оның катионы,<br />
не анионы зарядсызданбайды. Бар болтаны судын, иондары<br />
катодта тотыксызданып, анодта тотыгады.<br />
Сондай тұздардыц бірі N aS0 4 ерітіндісі электролизінің<br />
схемасы төмендегідей:<br />
Na2S 0 4-»-2Na' -(- S 0 4<br />
катодта 4H'-f4e = 2H2 анодта 4 0 Н '—4e = 2H20 + 0 2<br />
Электролиттерді суда ерітпей бірден балкытып та электролиздеуге<br />
болады. NaCl тәрізді электролиттерді балкытқанда олардын,<br />
иондык кристалдык тор көздері бұзылады. Балкыған тұздың<br />
иондары ретсіз козгалыста болады, ерітіндідегі иондардан айырмашылыгы<br />
олар гидраттанбаған. Балкыған электролитте бір<br />
ғана катион, бір анион болатындыктан электродтарда солар<br />
зарядсызданады. Мәселен, NaCl балкымасы электролизінің<br />
схемасы:<br />
катодта Na‘ + e = Na<br />
NaCl-vNa' + Cl/<br />
анодта C l'— е = С1<br />
Cl ч-Cl = СІ2<br />
Қосылыстарының балкымасын электролиздеу аркылы казіргі<br />
кезде алюминий, магний, кальций, натрий т. б. кѳптеген металдар<br />
алынады.<br />
Электролиз заңдары. Катодта тотыксызданып, анодта тотығатын<br />
заттар мөлшері тотығу — тотыксыздану процесіне катынаскан<br />
электрондар санына, баскаша айтканда электролиттен<br />
ѳткен электр мөлшеріне тікелей тәуелді. Ағылшын ғалымы М. Фарадей<br />
осы зацдылыкты сан жағынан алғаш зерттеп, электролиздіц<br />
мына екі зацын ашты:<br />
1. Электролиз кезінде бөлінетін заттардыц<br />
мөлшері электролиттен өткен ток мөлшеріне<br />
тура пропорционал.<br />
2. Кез келген заттыц бір молін электролиздеп<br />
алу үшін бірдей ток мѳлшерін — 96500<br />
кулон (А-сек) жұмсау кажет.<br />
М. Фарадей зацдарыныц тецдеуі:<br />
m = -I - t = э •a<br />
rn F 96500 ч '<br />
Мұндағы m — электродта бѳлінген зат массасы, г<br />
Э — заттыц 1 моль массасы, г.<br />
308