You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
105-сурет. Электролиз<br />
схемасы<br />
Жалпы алғанда металл қаншалықты<br />
электронын оңай беретін болса, яғни калыпты<br />
электродтың потенциалының алгебралык<br />
мөлшері кіші болса, соншалыкты оның<br />
иондары қиын зарядсызданады. Сондыктан<br />
ең оңай зарядсызданатын металдар кернеу<br />
катарының соңына орналаскан, киын<br />
зарядсызданатын металдар қатардың басында<br />
тұр дей аламыз. Шынында, сутектің<br />
он, жағындағы активсіз металдардын, катионын<br />
зарядсыздандыру сутек катионын зарядсыздандырудан<br />
оңай болатындыктан электролиз<br />
кезінде катодта эдетте мыс, сынап т. т- металдар ѳздері<br />
бѳлініп шығады.<br />
Сутектің сол жағында орналаскан активті металдар ионы сутек<br />
ионына карағанда киындау зарядсызданатындықтан кернеу<br />
катарының басынан алюминийге дейінгі элементтердің орнына<br />
сутек ионы тотықсызданып катодта Н2 бѳлініп шығады.<br />
Мысалы NaCl ерітіндісінің электролизін алайык:<br />
NaCl->Na' -f-Cl'<br />
Катодта:Н -)- е = Н анодта: Cl' — е = С1<br />
Н + Н = Н2<br />
С1 + С1 = С12<br />
Сутектен бұрын орналаскан, бірак калыпты электродтык потенциалы<br />
сутекке біршама жуык металдардыц, мысалы Zn, Fe,<br />
Ni тұздарын электролиздегенде жағдай мүлдем өзгереді: теория<br />
жүзінде сутек ионы зарядсыздануы кажет болғанымен, іс жүзінде<br />
бүл металл иондарыныц ездері зарядсызданып бөлініп шыға<br />
бастайды. Мұныц мәні сутек иондарыныц тым мардымсыз бөлініп,<br />
әрі электродтыц материалына тәуелді зарядсыздануында: осыған<br />
орай электролиз жүргізу үшін кернеудіц артык мөлшерін<br />
кажет етеді (кейініректегі аскын кернеуді кара).<br />
Анодта кандай процесс ѳтеді Оған электролиттіц теріс ионы<br />
мен гидроксид тобы келеді. Егер электролиттіц теріс иондарыныц<br />
қүрамында оттек жок жалац Cl', Br', I, S", т. б. түрінде келсе,<br />
алдымен осылар зарядсызданады да анодта бѳлініп шығады.<br />
Себебі, гидроксид тобыныц бұлармен салыстырғанда, зарядсыздануы<br />
киындау. Теріс иондар күрамында оттек бар болып<br />
келсе, мысалы S 04", NO3', Р 0 4'" т. т., онда анодта оттек газы<br />
бѳлініп шығады. Себебі бұл жағдайда гидроксид тобы зарядсызданып<br />
тұраксыз ОН тобын түзеді, ол тез ыдырап су жэне оттек<br />
тудырады:<br />
4 0 Н '- 4 е = 2Н20 + 0 2<br />
Жалпы алғанда анодта ѳтетін процесс эрі электролитке, эрі
Change language