Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
пен мыс электродтар күкірт кышкылыныц ерітіндісіне батырылғандыктан<br />
тез істен шығатын. Қазірде гальвани элементтерінің<br />
түрі көп (XIV тарауды қара).<br />
§ 16. Э Л ЕК ТРО Л И З<br />
Электр өткізгіштерді екі ретке бөледі. 1 ретті өткізгіштер<br />
электрондар қозғалысына тәуелді (электрондык өткізгіштік).<br />
I ретті өткізгіштерден электр тогы өткенде оныц химиялык күрамы<br />
ешбір өзгеріске ұшырамайды, әрі ешкандай химиялык реакция<br />
жүрмейді.<br />
Электролиттер II ретті өткізгіштерге жатады. Олардағы өткізгіштік<br />
электр өрісінде иондардыц козғалысына негізделген<br />
(иондык өткізгіштік). II ретті өткізгіштерден ток жүрген кезде<br />
олардыц электродтарында тотығу-тотықсыздану реакциясы жүреді<br />
яғни электролизденеді. II ретті өткізгіштердіц катарына<br />
тұздар, кышкылдар мен негіздердіц судағы ерітінділері, сол сиякты,<br />
осы заттардыц балкыған күйдегі балкымасы да жатады.<br />
Электролиз — дейтініміз ерітінді немесе б а л -<br />
қыған күйдегі электролиттен ток өткен кезде<br />
жүретін тотығу-тотыксыздану процесі. Бүл процесте<br />
электр энергиясы химиялык энергияға айналады.<br />
Егер электролиттіц судағы ерітіндісіне тұракты ток көзімен<br />
жалғаскан электродтар салсак ерітіндідегі иондардыц тәртіпсіз<br />
козғалысы белгілі бір бағытка ие болады: катиондар катодка,<br />
аниондар анодка барып зарядсызданады, яғни катиондар катодтан<br />
электрондар алып, аниондар анодка артык электрондарын<br />
беріп бейтарап күйге ауысады (105-сурет). Осыдан-ақ электролиз<br />
процесініц ішкі сыры катодта ѳтетін тотыксыздану, анодта ѳтетін<br />
тотығу процесі екенін көреміз. Зарядсызданған атомдар, не<br />
атомдар тобы ерітіндіден бөлініп шығады немесе өзара әрекеттесіп<br />
электролиздіц екінші өнімі деп аталатын заттар түзеді.<br />
Мысал ретінде мыс дихлоридініц судағы ерітіндісініц электролизденуін<br />
карастырайық. Тұракты ток әсерінен ерітіндідегі С"и<br />
және СГ иондары әркайсысы карсы заряды бар ■электродтарға<br />
бағытталады да, мыс ионы катодта тотыксызданып, хлор ионы<br />
анодта тотығады:<br />
Cu"+2e = Cu<br />
2С1' —2е = С12<br />
Электролиз механизмін карағанда кез келген сулы ерітіндіде<br />
электролиттіц диссоциациялануынан пайда болатын иондардан<br />
баска да судыц диссоциациялануынан туатын сутек катионы мен<br />
гидроксид анионы болатындығын айту кажет. Олай болса, катодта<br />
зарядсыздана алатын екі ион: электролит (металл) жэне<br />
сутек катиондары болады. Дэл кай ионныц зарядсыздануы ец<br />
алдымен олардыц кернеу қатарында тұрған орындарына, содан<br />
соц иондардыц концентрациясы мен процесс ѳтетін электродтыц<br />
материалына біршама тэуелді.<br />
305
Change language