2 не

диссоциация теориясы мен кышкылдар мен негіздер жалпылама
^ТриясТііll Оіріғ колданайык.
(Т 1. Әлсіз қышқыл мен күшті негіздіц тұзы
Дысалы NaCN, NaCH3COO, Na2C 03, Na2Si0 3 сияқты тұздар.
NaCN тұзын суға ерітсе, ол тұз Na' және CN' иондарына диссоциацияланады.
Судыц молекулалары аз да болса ионға ажырайтынын
білеміз. Бұл иондар кездесіп, эквивалентті мѳлшерде
NaOH жэне HCN молекулаларын түзуіне болар еді; бірак NaOH
күшті негіз болғандыктан оныц молекулалары ерітінді жағдайында
бүл иондардан түзіле алмайды, ал HCN — әлсіз кышкыл.
Сондыктан күшті кышкыл Н' ионы мен күшті негіз CN' ионы
к е з д е с іс ім е н нашар диссоциацияланатын HCN молекулаларын
т ү з е д і. Осы айтылғанды схема мен былай кѳрсетуге болады:
N aC N ^N a’ + CN'
Н2О ^О Н ' + Н-
It
HCN
Ерітіндіде сутек иондары азайғандығынан судыц диссоциациялану
тепе-тецдігі бұзылып, HCN молекуласы құрамына Kipген
сутек иондарыныц орнын толтыру үшін судыц молекулалары
диссоциациялана түседі, одан түзілген сутек иондары CN'
иондарымен тағы косылысып, HCN молекулаларына ауады,
осымен кабат гидроксид иондары ерітіндіде кѳбейе береді. Демек,
элсіз кышкыл мен күшті негіз түзыныц ерітіндісінде, гидролиз
салдарынан гидроксид иондары бос күйінде болады;
сондыктан ерітінді сілтілік реакция көрсетеді.
Түздыц гидролизденуін молекулалык түрде,
немесе иондык түрде,
NaCN + H2O^HCN + NaOH,
CN' + H2O ^H C N + O H '
жазуға болады.
Бүл танысканымыз күрамында күшті бір зарядты CN- негізі
бар тұздыц гидролизі. Егер тұз екі не кѳп зарядты негізден тұрса,
гидролиз біртіндеп сатылап жүреді. Мысалы:
Na2C 0 3 гидролизі бірінші сатымен ғана токтап, кышкыл орнына
кышқыл түз түзіледі.
Na2C 0 3 + H20 ^ N a H C 0 3 + Na0H
немесе, иондык түрде.
СОз" + Н20^±НС03' + ОН'
Ѳте сұйық ерітінділерде Na2C 0 3 гидролизі аздап екінші
сатыға кәшеді:
N a H C 0 3 + Н 20 ^ Н 2С 0 3+ NaOH
295