Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
И о н д ы қ т ү р д е ,<br />
S 03" + 2H -= t S 0 2+ H 20<br />
C 03" + 2H- = fC0 2 + H20<br />
Бұл карап өткен реакциялардың барлығының басын косып<br />
айырылып алмасу реакциялары деп атайды,' ѳйткені<br />
мұнда бастапкы заттардан иондардыц алмасуы нэтижесінде<br />
жаца екі зат түзіледі.<br />
Қышқылдар мен негіздердіц жалпылама теориясы тұрғысынан<br />
алғанда жоғарыдағы келтірілген 4-мысалдыц барлығына ортак<br />
идеясы біреу ғана алмасу реакциясына 2 қышкыл мен 2 негіз<br />
катысады. Солардыц ішіндегі күштілері өзара бірігіп берік байланыскан<br />
әлсіз электролит түзеді, мысалы аммоний хлориді<br />
мен калий гидроксидініц әрекеттесуін кайта карасак:<br />
NH4+ CI“ + К+ OH“ = К+ Cl" + n h 4+ о н -<br />
қышқ. негіз қышк. пегіз кышқыл негіз әлсіз электролит<br />
n h 4+ + ОН- = n h 4o h<br />
кыш қыл негіз _ әлсіз электролит<br />
Баскаша айтканда барлык алмасу реакциялары иондардыц,<br />
яғни негіз бен кышкылдардыц ѳзара байланысу бағытында<br />
жүреді.<br />
§ 14. Т Ұ ЗД А РД Ы Ң ГИ Д РО Л И ЗІ<br />
Кей заттар суға ерігенде сумен әрекеттеседі, әрекеттескенде<br />
ол заттыц кұрамындағы бѳлшектер судыц кұрамындағы бөлшектерімен<br />
реакцияласады; соны, яғни жалпы айтканда, заттыц<br />
суға ерігенде айырылып алмасу реакциясына<br />
ұшырауын гидролиз дейді.<br />
Түздардыц кѳпшілігі суға ерігенде, оныц<br />
иондары, судыц сутек не гидроксид ионымен<br />
косылысады, мұны тұздардыц гидролизі дейді.<br />
Гидролиз кезіндегі еріген зат пен су күрамындағы иондардыц<br />
қосылысуы нәтижесінде нашар диссоциацияланатын заттар<br />
түзілетіндіктен сутек жэне гидроксид иондарыныц концентрациясы<br />
ѳзгереді. Сондыктан гидролиз нәтижесінде түздардыц кѳпшілігініц<br />
ерітінділері кышкылдык, не сілтілік реакция кѳрсетеді.<br />
Тұздыц ѳзін кышкыл мен негізден ягни катионмен анионнан<br />
тұрады деп карасак, онда негізінде тѳрт түрлі тұз болуы мүмкін<br />
екен: әлсіз кышкыл мен күшті негізден түзілген тұз, күшті кышкыл<br />
мен әлсіз негізден түзілген түз, әлсіз кышкыл мен әлсіз негізден<br />
және күшті кышкыл мен күшті негізден түзілген түздар. Осылайша<br />
түздардыц түзілу тегі әр түрлі болғандыктан олардыц гидролиз!,<br />
ягни гидролизден түзілетін ѳнімдері жэне олардыц ерітінділерініц<br />
кѳрсететін реакциясы да әр түрлі болады. Енді осы әр<br />
түрлі тұздардыц гидролизін каралык. Ол үшін электролиттік<br />
294
Change language