2 не
Share Embed Flag
Download ePaper

2 не

2 не 2 не

library.psu.kz
from library.psu.kz More from this publisher
13.01.2015 Views

Fe (OH) Cl25=±FeOH" + 2СГ металл мен гидроксидтің иондары жеке кездеспейді. § 10. Д И С С О Ц И А Ц И Я Л А Н У К О Н С Т А Н Т А С Ы Электролиттердіц диссоциациялануы кайтымды процесс екендігі, онда тепе-тецдік туатындығы жоғарыда айтылды, демек ол процесс эрекеттесуші массалар зацына бағынып, электролиттік диссоциациялануды сипаттайтын тепе-тецдік константасы (К) болу керек, мысалға бір әлсіз электролиттіц диссоциациялануын алалық: СНзСООН^Н- + СНзСОО' Химияда келісім бойынша бір заттыц концентрациясын белгілеу үшін, ол заттыц химиялык тацбасын немесе формуласын тік жақшаға алып жазады, сонда жацағы жазылған сірке қышқылыныц диссоциациялану тепе-тецдігініц константасы былай жазылады: [СНзСОО'1 ■[Н-l [СНзСООНІ — к Бұл тепе-тецдік константасын (К) диссоциациялану константасы деп атайды. Ол электролиттіц ионға диссоциацияланғыштық қабілетін көрсетеді. К мәні неғұрлым үлкен болса, ерітінді тепе-тецдік ке жеткен кезде, иондар концентрациясы ныц көп болғаны, яғни ол электролит диссоциациялануыныЦ күшті болғаны. Диссоциациялану константасы мен диссоциациялану дәрежесініц арасында байланыс бар, оныц бірі белгілі болса, екіншісін есептеп шығаруға болады. Электролиттіц мольдік концентрациясын С аркылы, диссоциациялану дэрежесін а аркылы белгілесек, эр бір ионныц концентрациясы аС, ал диссоциацияланбаған молекулалардыц концентрациясы С (1—а) болады. Осыларды диссоциациялану константасыныц тецдеуіне эркайсысын ѳз орнына койсак, ол тецдеу мынадай болады: (f «)2 = К не К = - г ^ ~ -С С(1—а) 1—а Бұл тәуелділікті Оствальдтыц сұйылту зацы деп атайды. Диссоциациялану константасы, диссоциациялану дэрежесіндей емес, концентрациямен байланысты ѳзгермейді, сондыктан бұл диссоциациялану дәрежесінен гѳрі электролиттіц күйін дұрысырак толығырак сипаттайды. Ерітіндініц концентрациясы өзгерсе де, диссоциациялану конс- ТШТгасы өзгермейтінін сірке қышқылын мысалға алып көрсетуге болады; оныц 0,1 н ерітіндісініц а = 0,0132, енді константасын есептеп шығаралык: 286

к = -г^— -С = -0,1=0,0000176 не 1,76- IO“ 5 1 — а 1— O,uloz Сол ерітіндіні он есе сүйылтқанда 0,01 н болған кездегі а = 0,041 болады, енді константасы: К = -0,01=0,0000175 не 1,75- 10~s Осы сияқты баска концентрациясын алып есептесек те диссоциациялану константасыныц ѳзгермейтінін кѳреміз. Электролиттердіц диссоциациялану константасыныц ѳзгермейтіндігін ерітіндідегі жеке иондардыц концентрациясын колдан ѳзгерту үшін, әсіресе сутектіц, гидроксидтіц иондарыныц немесе с і л т і л і г і н төмендеу үшін пайдаланады. Мысалға сірке кышқылы ерітіндісініц қышкылдығын кеміткіміз келген болсын. Оныц константасы: х ~~ [СНзСООП-І НЧ [СНзСООНІ Қышқылдықты кеміту үшін СН3СОО' иондарыныц концентрациясын көбейту керек, онда К өзгермейтін болғандықтан, сутек иондарыныц концентрациясы кемиді. СНзСОО' иондарыныц концентрациясын кѳбейту үшін ерітіндіге сірке кышкылыныц бір тұзын, мысалы CH3COONa косу керек. Бүл тұз ѳте жаксы диссоциацияланатын болғандыктан, СНзСОО' иондарын көп береді, сондыктан ерітіндініц кышкылдығы кемиді. Осы сияқты NH4OH ерітіндісіне NH4C1 коссақ, ОН' иондары азайып, ерітіндініц сілтілігі кемиді. § 11. ЕР1ГІШ ТІК КӨ БЕЙ ТІН ДІСІ Электролит беретін катты заттардыц көпшілігініц, әсіресе, түздардыц кристалдары ионнан тұрады, сондыктан олар ерігенде ерітіндіге көшетін молекула емес, жеке иондар. Кристалл ерумен кабат эрдайым кері процесс-еріген зат кристалға кайта қонып, кристалдану болып жатады. Сондыктан ерітінді Іс,анык күйге келгенде, ондағы туатын тепе-тецдік еріп болмаған катты заттыц түнбасы мен ерітіндіге көшкен иондар арасында болады. Мысалға нашар еритін CaS04-Tin канык ерітіндісін алсақ, оныц ыдыстыц түбінде ерімей жаткан тұнбасы мен ерітіндіге көшкен Са және S 0 4" иондарыныц арасында жылжымалы тепе-тецдік болады: CaS0 4i=tCa” + S 0 4" тұнба канык ерітіндіде Осы тепе-тецдікке әрекеттесуші массалар зацын колдансак (V тарау, §2 ), әрі ол зацныц ережесі бойынша катты заттыц концентрациясы, демек CaS0 4 концентрациясы, тепе-тецдік константасын былай жазамыз: [СаГ- [S 0 4"1 = К 287

к = -г^— -С = -0,1=0,0000176 не 1,76- IO“ 5<br />

1 — а 1— O,uloz<br />

Сол ерітіндіні он есе сүйылтқанда 0,01 н болған кездегі а = 0,041<br />

болады, енді константасы:<br />

К = -0,01=0,0000175 не 1,75- 10~s<br />

Осы сияқты баска концентрациясын алып есептесек те диссоциациялану<br />

константасыныц ѳзгермейтінін кѳреміз.<br />

Электролиттердіц диссоциациялану константасыныц ѳзгермейтіндігін<br />

ерітіндідегі жеке иондардыц концентрациясын колдан<br />

ѳзгерту үшін, әсіресе сутектіц, гидроксидтіц иондарыныц немесе<br />

с і л т і л і г і н төмендеу үшін пайдаланады.<br />

Мысалға сірке кышқылы ерітіндісініц қышкылдығын кеміткіміз<br />

келген болсын. Оныц константасы:<br />

х ~~<br />

[СНзСООП-І НЧ<br />

[СНзСООНІ<br />

Қышқылдықты кеміту үшін СН3СОО' иондарыныц концентрациясын<br />

көбейту керек, онда К өзгермейтін болғандықтан, сутек<br />

иондарыныц концентрациясы кемиді. СНзСОО' иондарыныц концентрациясын<br />

кѳбейту үшін ерітіндіге сірке кышкылыныц бір<br />

тұзын, мысалы CH3COONa косу керек. Бүл тұз ѳте жаксы диссоциацияланатын<br />

болғандыктан, СНзСОО' иондарын көп береді,<br />

сондыктан ерітіндініц кышкылдығы кемиді. Осы сияқты<br />

NH4OH ерітіндісіне NH4C1 коссақ, ОН' иондары азайып, ерітіндініц<br />

сілтілігі кемиді.<br />

§ 11. ЕР1ГІШ ТІК КӨ БЕЙ ТІН ДІСІ<br />

Электролит беретін катты заттардыц көпшілігініц, әсіресе,<br />

түздардыц кристалдары ионнан тұрады, сондыктан олар ерігенде<br />

ерітіндіге көшетін молекула емес, жеке иондар. Кристалл ерумен<br />

кабат эрдайым кері процесс-еріген зат кристалға кайта қонып,<br />

кристалдану болып жатады. Сондыктан ерітінді Іс,анык күйге<br />

келгенде, ондағы туатын тепе-тецдік еріп болмаған катты заттыц<br />

түнбасы мен ерітіндіге көшкен иондар арасында болады.<br />

Мысалға нашар еритін CaS04-Tin канык ерітіндісін алсақ,<br />

оныц ыдыстыц түбінде ерімей жаткан тұнбасы мен ерітіндіге<br />

көшкен Са және S 0 4" иондарыныц арасында жылжымалы<br />

тепе-тецдік болады:<br />

CaS0 4i=tCa” + S 0 4"<br />

тұнба канык ерітіндіде<br />

Осы тепе-тецдікке әрекеттесуші массалар зацын колдансак<br />

(V тарау, §2 ), әрі ол зацныц ережесі бойынша катты заттыц<br />

концентрациясы, демек CaS0 4 концентрациясы, тепе-тецдік<br />

константасын былай жазамыз:<br />

[СаГ- [S 0 4"1 = К<br />

287

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!