2 не

Диссоциациялану дәрежесіне ерітіндініц концентрациясы
эсер етеді — ерітіндіні сұйылтқанда, электролиттіц қайсысыныц
болса да диссоциациялану дәрежесі өседі. Өйткені, ерітіндіні
суйылтқанда, еріткіштіц молекулалары көбейетіндіктен иондардыц
арасы алшақтап, олардыц кездесуініц мүмкіншілігі кемиді,
кайтымды процесте — молекула түзілу процесі де баяулайды.
Диссоциациялану дәрежесін іс жүзінде ерітіндініц электр
өткізгіштігін өлшеу және басқа әдістер арқылы табады.
Сондай әдістердіц бірі қату температурасыныц төмендеуі,
кайнау температурасыныц көтерілуі арқылы есептеп шығару.
Іс жүзінде табьілған қату температурасыныц төмендеуі немесе
кайнау температурасыныц кѳтерілуі — At', формула бойынша
есептелген At=KC катынасы изотондық коэффициент береді:
At'
At
Электролит емес ерітінділерде і— 1, электролит ерітінділерде
i > 1, яғни еріген зат түгелімен екі ионға ыдыраса і = 2 , үш ионға
ыдыраса ;' = 3 болып кете береді.
Диссоциациялану дәрежесі мен Вант-Гофф коэффициентініц
арасында мынадай байланыс бар. Суда еріген молекулалар саны
— N; диссоциациялану дэрежесі — а. Эр молекуладан бѳлінген
иондар саны — п десек, N -a — диссоциацияланған молекулалар
саны, N-a-n — түзілген иондар саны, ал N—N-a=N
(1—a) диссоциацияланбаған молекулалар санын береді. Ерітіндідегі
иондар мен молекулалардыц жалпы саны N (1 —а) + N • а- п.
Бул жағдайда Вант-Гофф коэффициент!
~ l
■= N (\~ a )+ N a n ^ бұдан a = J ^ i _
Бул формула белгілі изотондык коэффициент бойынша диссоциациялану
дэрежесін есептеп шығаруға мүмкіндік береді.
Эр түрлі ерітінділердіц диссоциациялану дәрежесі қандай
болады
Ерітінділердіц диссоциациялану дәрежесін салыстыру үшін,
олардыц концентрациясы салыстыруға қолайлы болу керек, оған
концентрациясы нормалдықпен ѳлшенетін ерітінділер алынады.
Полюсті байланысты косылыстардан иондык байланысты косылыстардыц
диссоциялану дәрежесі жоғары болатындығы өткенде
айтылды. Осыған байланысты, тұздарды алатын болсак олардағы
металл мен кышкыл қалдығы эрдайым иондык байланысты
болады. Бірақ, мұнда ондай байланыстыц санына карай диссоциациялану
эр түрлі болады. Айталык бір байланысты тұздар
К+—A“ (К — катион, А — анион) оныц мысалы КС1 т. б. диссоциациялануы,
екі байланысты K+rt~= A мысалы, SrSC>4
сиякты туздардан оцайырак болады.
/ А - К +
К + + НЕ ^А —
4 А - К т
283