2 не
2 не 2 не
Гидроксидтер суға ерігенде біреулері кышқылдык, екіншілёрі негіздік түрмен диссоциациялануыныц себебі не Диссоциацияланудың оңай не киын болуы молекуладағы атомдар арасындағы байланыстың полюстігіне тәуелді екендігі жоғарыда (§ 6 ) айтылды. Полюстірек байланыстың үзілуі оңайырак болады. Екі элемент арасындағы химиялык байланыстың полюстігі олардың өзара мызғымас касиеті емес, қайта ол екі элементтің әркайсысымен қосылысып тұрған басқа элементке де тәуелді. Мысалы, гидроксид ROH-тағы оттек пен сутек арасындағы байланыстың полюстігі, яғни беріктігі R орнына келетін атомнын, немесе радикалдың химиялык жаратылысына да байланысты. Екінші сөзбен айтканда R орнына келетін элемент, периодтык, системадағы орнына карай, ROH-тағы R мен оттек арасындағы байланыстардың салыстырмалы беріктігіне үлкен эсер етеді. Егер R орнына тұратын элементтік күшті металдык қасиеті болса, онымен оттек арасындағы (R—О) байланыс өте полюсті болады, онда О—Н арасындағы байланыстыц полюстігі кем болады. Енді R нағыз бейметалдар қасиеттес болса, R—О арасындағы байланыстыц полюстігі кем болып, өзі берік болады, ал О—Н байланысы ѳте полюстіге айналады. Қорытып айтканда ROH типті қосылыстар екі түрмен диссоциациялана алады: I II R : О Н Мысалы NaOH алсак, ондағы R орнындағы Na сутекке К а раганда анағүрлым күшті металл, сондыктан NaOH I түрмен (негіздерше) диссоциацияланады. Ал, азот кышкылындағы (O2NOH) радикал N 02 сутекке қарағанда бейметалл, сондыктан HNO3 И түрмен (қышқылдарша) диссоциацияланады. R химиялык касиеті жағынан сутектен алыс болмаса калай болады Онда оттектіц екі жағындағы байланыстыц беріктігі бірдей. Олай болса, ондай косылыс диссоциацияланудыц екі түрімен де диссоциациялануы мүмкін. Бірдей жағдайда әрі сутек иондарын, эрі гидроксид иондарын үзіп шығара алатын қосылыстарды амфотерлі деп а т а й д ы . Амфотерлі гидроксидтердіц қышқылдык жолмен, не негіздік жолмен диссоциациялануы реакциялык ортаға, яғни ерітіндініц кышкылдык немесе негіздік реакция көрсетуіне байланысты. Мысалы, Zn (ОН) г. негіздік ортада Zn" + 20H,^Z n0H - + 0 H 'ö Zn(0 H )2 = H2Zn0 2^ H - - f негізше диесоциациялану кышкылдык ортада 280 + H Z n 0 2, ^ 2 H - + Z n 0 2 " кышкылша диесоциациялану
Амфотерлі гидроксидтер кышкылдык ортада негіздік түрімен диссоциацияланады, өйткені ортаныц Н' иондары мен гидроксидтіц ОН' иондары байланысып, нашар диссоциацияланатын су молекулаларын түзеді. Байланысып кеткен ОН' иондарыныц орнын толтыру үшін гидроксидтіц негізше диссоциациялануы үдеп, тепе-тецдік солай карай ауады. Енді негіздік ортада, гидроксид керісінше, диссоциацияланудыц қышкылдық түрімен диссоциацияланады, өйткені оның Н' иондары, ортаныц ОН' иондарымен косылысып су түзеді, сондыктан тепе-тендік кышкылдык диссоциациялану жағына қарай ауады. ROH типті косылыстардыц түрліше диссоциациялануы, R орнына тұратын элементтіц периодтык системадағы орнына тәеуелді екендігі айтылды. Элементтіц периодтык системадағы орнына көп қасиеті тәуелді, ал диссоциациялануға-элемент арасындағы байланыстыц беріктігіне, элементтің заряды мен радиусы үлкен эсер етеді. Сондыктан ROH типті косылыстардағы R элементініц заряд саны мен радиусыныц ұзындығы, ол косылыстыц диссоциациялану түріне қандай эсер ететініне токтап ѳтеміз. Д. И. Менделеевтіц периодтык системасыныц III периодындағы элементтердіц гидроксидтерініц диссоциациялануын каральщ. Гидроксид түзуші элементтердіц ион түріндегі зарядын жэне радиусын келтірелік (35-кесте). 35-кесте Заряд саны Na + Mg+ + AI + + + Si+ + + + P+ + + + + S + + + + + + Радиусы, нм 0,098 0,078 0,057 0,039 0,035 0,03 1 0 1-суретте кейбір гидроксидтердіц схемасы келтіріліп, пунктир сызыкпен тэжірибеде байкалатын диссоциациялану түрі кѳрсетілді. Қарама-карсы зарядты бѳлшектердіц эр кайсысыныц заряды неғұрлым көп болса жэне радиусы кішкене болса, олардыц ѳзара бір-біріне тартылуы соғұрлым күшті болады. NaOH пен Mg (ОН) 2 алсак, сутек ионыныц радиусы тіпті кішкене болуына байланысты, металдардан (Na мен Mg) гѳрі оттекпен ѳзара ѳте берік байланыскан. Сондыктан мұныц екеуі де негіздік жолмен диссоциацияланады. А1(ОН) 3 келеек, мұнда R-дыц заряды кѳбейеді, әрі соған байланысты радиусы кішірейеді, сондыктан оттектіц екі жағындағы байланыстыц беріктігі тецесуге жақындайды, содан келіп Аі(ОН) 3 амфотерлі электролит болып шығады. Қелесі төрт косылыста R-дыц заряды одан әр.і көбейеді, оған байланысты радиусы кішірейе береді, сондыктан О—Н арасындағы байланыс әлсіреп, олардыц барлығы кышкыл түрімен диссоциацияланады. 281
- Page 232 and 233: Мп0 2 + 4НС1 = МпСІ2 + СІ
- Page 234 and 235: КВгО, пероксокүкір
- Page 236 and 237: ға айналдырады. Суд
- Page 238 and 239: 2СН4 + С>2 = 2С 0 + 4Н2 АН°
- Page 240 and 241: байкалады. Ол «бөлі
- Page 242 and 243: қиын металдарды ба
- Page 244 and 245: 32-кесте Периодтык с
- Page 246 and 247: 3 84-сурет. Ауа сұйыл
- Page 248 and 249: Кѳптеген металдар
- Page 250 and 251: Келтірілген теңдеу
- Page 252 and 253: осылайша 2, 3, 4 т. т. м
- Page 254 and 255: екі жағындағы суды
- Page 256 and 257: Осыған байланысты
- Page 258 and 259: (не иондар) тербелм
- Page 260 and 261: г I wo г суда 0,15 0,13 0,11
- Page 262 and 263: § 3. ЕР1Т1 НДІЛЕРДІҢ
- Page 264 and 265: ғана диффузияланад
- Page 266 and 267: температурасы (t4) т
- Page 268 and 269: нәтижесі еріген за
- Page 270 and 271: ді — б ейэлектроли
- Page 272 and 273: 98-сурет. N aC l криста
- Page 274 and 275: § 7. К Ы Ш Қ Ы Л Ж Э Н Е
- Page 276 and 277: денді. Мұндай ионда
- Page 278 and 279: жалпылама теория. У
- Page 280 and 281: сін бір жүйеден қар
- Page 284 and 285: Mg (ОН) 2 101-сурет. Гид
- Page 286 and 287: (мысалы ВаСІг, К2СО3)
- Page 288 and 289: Fe (OH) Cl25=±FeOH" + 2СГ мет
- Page 290 and 291: Бұл теңдіктен наша
- Page 292 and 293: циясы кемиді, өйтке
- Page 294 and 295: Сонымен иондык тео
- Page 296 and 297: И о н д ы қ т ү р д е ,
- Page 298 and 299: н е м е с е , и о н д ы
- Page 300 and 301: көрдік. Сондықтан г
- Page 302 and 303: Металл-І-су^гидратт
- Page 304 and 305: ғой. Мэселен, мырыш
- Page 306 and 307: 39-кесте М е т а л д а
- Page 308 and 309: 105-сурет. Электроли
- Page 310 and 311: катодта 2Ni + + + 4e = 2Ni N
- Page 312 and 313: Бұл элементте мына
- Page 314 and 315: лардан тұратын агр
- Page 316 and 317: адсорбцияланған су
- Page 318 and 319: негізгі топтарда о
- Page 320 and 321: тен артпайды себеб
- Page 322 and 323: аргон—9,3 л, неон—18
- Page 324 and 325: 9-кестеде келтірілг
- Page 326 and 327: істеу өте үлкен ұқы
- Page 328 and 329: молекулалардыц ара
- Page 330 and 331: Бұлардың ішінде су
Амфотерлі гидроксидтер кышкылдык ортада негіздік түрімен<br />
диссоциацияланады, өйткені ортаныц Н' иондары мен гидроксидтіц<br />
ОН' иондары байланысып, нашар диссоциацияланатын<br />
су молекулаларын түзеді. Байланысып кеткен ОН' иондарыныц<br />
орнын толтыру үшін гидроксидтіц негізше диссоциациялануы<br />
үдеп, тепе-тецдік солай карай ауады. Енді негіздік ортада,<br />
гидроксид керісінше, диссоциацияланудыц қышкылдық түрімен<br />
диссоциацияланады, өйткені оның Н' иондары, ортаныц ОН'<br />
иондарымен косылысып су түзеді, сондыктан тепе-тендік кышкылдык<br />
диссоциациялану жағына қарай ауады.<br />
ROH типті косылыстардыц түрліше диссоциациялануы, R орнына<br />
тұратын элементтіц периодтык системадағы орнына тәеуелді<br />
екендігі айтылды. Элементтіц периодтык системадағы орнына<br />
көп қасиеті тәуелді, ал диссоциациялануға-элемент арасындағы<br />
байланыстыц беріктігіне, элементтің заряды мен радиусы үлкен<br />
эсер етеді. Сондыктан ROH типті косылыстардағы R элементініц<br />
заряд саны мен радиусыныц ұзындығы, ол косылыстыц диссоциациялану<br />
түріне қандай эсер ететініне токтап ѳтеміз.<br />
Д. И. Менделеевтіц периодтык системасыныц III периодындағы<br />
элементтердіц гидроксидтерініц диссоциациялануын каральщ.<br />
Гидроксид түзуші элементтердіц ион түріндегі зарядын жэне<br />
радиусын келтірелік (35-кесте).<br />
35-кесте<br />
Заряд саны Na + Mg+ + AI + + + Si+ + + + P+ + + + + S + + + + + +<br />
Радиусы, нм 0,098 0,078 0,057 0,039 0,035 0,03<br />
1 0 1-суретте кейбір гидроксидтердіц схемасы келтіріліп, пунктир<br />
сызыкпен тэжірибеде байкалатын диссоциациялану түрі кѳрсетілді.<br />
Қарама-карсы зарядты бѳлшектердіц эр кайсысыныц заряды<br />
неғұрлым көп болса жэне радиусы кішкене болса, олардыц<br />
ѳзара бір-біріне тартылуы соғұрлым күшті болады. NaOH пен<br />
Mg (ОН) 2 алсак, сутек ионыныц радиусы тіпті кішкене болуына<br />
байланысты, металдардан (Na мен Mg) гѳрі оттекпен ѳзара ѳте<br />
берік байланыскан. Сондыктан мұныц екеуі де негіздік жолмен<br />
диссоциацияланады. А1(ОН) 3 келеек, мұнда R-дыц заряды кѳбейеді,<br />
әрі соған байланысты радиусы кішірейеді, сондыктан<br />
оттектіц екі жағындағы байланыстыц беріктігі тецесуге жақындайды,<br />
содан келіп Аі(ОН) 3 амфотерлі электролит болып шығады.<br />
Қелесі төрт косылыста R-дыц заряды одан әр.і көбейеді, оған<br />
байланысты радиусы кішірейе береді, сондыктан О—Н арасындағы<br />
байланыс әлсіреп, олардыц барлығы кышкыл түрімен диссоциацияланады.<br />
281
Change language