You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
о н ы т ү р л е н д ір с е к ,<br />
М = К ~sr<br />
Осы формуланы еріген заттын молекулалык массасын табу үшін<br />
пайдалануға болады: ол үшін эксперимент аркылы 1 ООО г еріткіште<br />
еріген заттын массасын жэне сол ерітіндінің қату температурасынын<br />
тѳмендеуін, не кайнау температурасының жоғарылауын<br />
білу кажет.<br />
Мысалы, 2,5 г глицеринді 100 г суда еріткенде, кату температурасы<br />
0,506° тѳмендеген. Глицериннің молекулалык массасын табу керек.<br />
Алдымен, 1 ООО г суда еріген глицериннін салмағын есептеп табалык<br />
2,5-1000 ос<br />
т= 1бГ~ = 25 г<br />
енді молекулалык массаны табуға болады (судың криоскопиялык константасы<br />
(1,86°).<br />
М 1,86 - 25 Q2<br />
т ~ 0,506<br />
Рауль заңдарына да,^ Вант-Гофф зацына сиякты концентрлі<br />
ерітінділер жэне электролит ерітінділер бағынбайды.<br />
§ 5. ЕРІТІНДІЛЕР ЖАЙЫНДА ХИМИЯЛЫҚ ТЕОРИЯ<br />
Осы тараудыц § 1 ерітінділер механикалык коспа да емес,<br />
химиялык косылыс та емес екеуініц аралығынан орын алатындығы<br />
айтылды. Сондыктан еру процесі, еріген зат пен еріткіштіц катынасы,<br />
ерітінділердіц касиеттері үзак уакыт физикалык процесс<br />
деп танылды, оныц үстіне Рауль Вант-Гофф, эсіресе Аррениустыц<br />
жұмыстарынан кейін ерітінділер жайында физикалык теориялар<br />
ғана болып келді.<br />
Д. И. Менделеев күкірт кышқылыныц, этил спиртініц баска<br />
тағы бірсыпыра заттыц ерітінділерініц касиеттерін, онын ішінде<br />
физикалык касиеттерін зерттей келіп, оныц барлык қасиеттерін<br />
дүрыс түсіну үшін, еріген зат пен еріткіштіц арасында болатын<br />
химиялык әрекеттесудіц зор мәнініц барлығын көрсетті.<br />
Д. И. Менделеев, ерітінділерде еріген зат пен еріткіш арасында<br />
химиялык косылыс түзіледі, ол косылыстар түраксыз болғандыктан<br />
аздап ыдыраған күйде болады деген.<br />
Д. И. Менделеев ешуакытта физикалык факторларға карсы<br />
болған емес, бірак онымен катар химиялык факторлардыц барлығын<br />
кѳрсеткен.<br />
Менделеевтіц пікірін дамытып акад. Н. С. Курнаков<br />
құрамы накты (тұракты) қосылыстармен катар, ерітінділерде<br />
Кұрамы айнымалы химиялык косылыстардыц түзілетіндігін<br />
көрсетті.<br />
Д. И. Менделеевтен бергі уақыттағы зерттеу жұмыстарыныц<br />
265
Change language