2 не
Share Embed Flag
Download ePaper

2 не

2 не 2 не

library.psu.kz
from library.psu.kz More from this publisher
13.01.2015 Views

екі жағындағы судын, екі күйінің тепе-теңдікке келіп қабат тұрақты болуының жағдайын (температурасы мен қысымын) көрсетеді, айталық AB сызығында суз^бу; АГ — мұз^су; АБ — мұз^бу тепе-теңдікте болады. А нүктесінде үш сызық та түйіседі, демек £ол нүктеге сәйкес жағдайда (0,01° пен судың үш күйі де (мұз, су, бу) тепетеңдікте тұрақты болады. § 9. СУТЕК ПЕРОКСИДІ Сутек пен оттектің тағы бір қосылысы — сутектің пероксиді Н2О2. Жаратылыста ауадағы оттек түрлі заттарды тотыктырып оксид түзгенде, соған косалкы зат ретінде сутек пероксиді түзіліп, артынша 'айрылып жатады. Сутек пероксидінің молекуласынын, кұрылысы 92-суретте көрсетілді. О—О арасындағы байланыс энергия (210 кДж/моль), Н—О арасындағы байланыс энергиясымен салыстырғанда (468 кДж/моль), екі есеге жуык кем. Н2О2 молекуласындағы оттек атомдары полюссіз байланыс арқылы, ал оттек пен сутек атомдары полюсті байланыспен косылыскан. Н—О арасындағы байланыстар молекула ішінде симметриясыз орналаскандыктан, Н2Ог молекуласы ѳте полюсті молекула. Н2О2 молекулалары арасында туатын сутектік байланыс берік болып, молекулалар ассоциацияланьіп жүреді. Сондыктан сутек пероксиді калыпты жағдайда — түссіз, кою сұйыктык (S=1,44), кайнау температурасы да едәуір жоғары (150,2°С), катуы — 0,43° С. Н2Ог су сиякты сутектік байланыс түзетіндіктен, сумен кез келген мѳлшерде араласып ериді, ертіндіден кристаллогидрат Н202-2Нг0 түрінде (тұраксыз, t o = —52,0° С) бөлінеді. Лабораторияларда сутек пероксидін алу үшін, барийдің пероксидін күкірт қышқылымен, немесе көміртек диоксидімен әрекеттестіреді: В а0 2 -j- H 2SO4 = B aS0 4 + Н2С 2 В а02 -|- СО2 -|- Н2О = ВаСОз -)- Н2О2 Техникада сутек пероксидін алу үшін, күкірт кышкылының 50 проценттік ерітіндісін электролиз деп, әуелі пероксокүкірт 6 0,007 Температура °С 92-сурет. Н2О2 молекуласы құрылысынын, схемасы 91-сурет. Судың үш күйінің диаграммасы 252

кышкылы H2S20 8 алып, оны сумен реакцияластырып айырып, сутек пероксидін алады: H2S20 8 + 2Н20 = 2H2S 0 4 + Н20 2 Сатуда сутек пероксиді 3% жэне 30% су ерітіндісі түрінде болады. 30% сутек пероксидін «пергидроль» деп атайды. Сутек пероксиді түрақсыз қосылыс, өте оңай айрылады. Ж а­ рык, жылу, әсіресе катализаторлар (мысалы, М п02) айрылуын өте тездетеді, айрылуы кейде копарылыска айналады. Реакциясы: 2Н20 2 = 2Н20 + 0 2 Сутек пероксиді оңай ыдырайтындықтан оны салкын, қараңғы жерлерде шынысы жарық өткізбейтін ыдыстарда сактайды. Сутек пероксидінің судағы ерітіндісі түрактырак болады. Сутек пероксиді күшті тотыктырғыштын. бірі, себебі бұл тұраксыз болғандықтан, әсіресе кышкылдык ортада, көбінесе тотықтыра ыдырау жолымен айрылады: 0 2” + 2Г *- 202- тотыктырғыш мысалы PbS+ 4Н20 2 = PbS04-f4H 20 Кейде, өзінен күшті тотықтырғыштардың катынасында, әрі сілтілік ортада сутек пероксиді тотыксыздандыра ыдырау жолымен айрылады. 0 2“ —27 V 0 2 тотыксыздандырғыш мысалы Hg0 + H20 2 = Hg + H20 + 0 2 Сутек пероксидінде аздап қана білінетін кышкылдык касиет те бар (К-иондану= 1,39-10-12) ; сілтілермен әрекеттескенде сол сілті түзуші металдың пероксидін түзеді. Ва (ОН) 2 + Н20 2^ В а 0 2 + 2Н20 Сутек пероксидін кышкыл деп карасак, металл пероксидтерін соның түзы деуге болады. Пероксидтердің калыпты оксидтерден айырмашылығы, олардың кұрылысында ілгеріде айтылған о т- тектік тізбек пероксотізбек (О—О) бар, мысалы В а02 мен Sn02 кұрылым формулалары: Ва О — О 0 = Sn = 0 Сондыктан Ва02 — барий пероксиді, Sn02 — калайы диоксиді болады. 253

кышкылы H2S20 8 алып, оны сумен реакцияластырып айырып,<br />

сутек пероксидін алады:<br />

H2S20 8 + 2Н20 = 2H2S 0 4 + Н20 2<br />

Сатуда сутек пероксиді 3% жэне 30% су ерітіндісі түрінде<br />

болады. 30% сутек пероксидін «пергидроль» деп атайды.<br />

Сутек пероксиді түрақсыз қосылыс, өте оңай айрылады. Ж а­<br />

рык, жылу, әсіресе катализаторлар (мысалы, М п02) айрылуын<br />

өте тездетеді, айрылуы кейде копарылыска айналады. Реакциясы:<br />

2Н20 2 = 2Н20 + 0 2<br />

Сутек пероксиді оңай ыдырайтындықтан оны салкын, қараңғы<br />

жерлерде шынысы жарық өткізбейтін ыдыстарда сактайды.<br />

Сутек пероксидінің судағы ерітіндісі түрактырак болады.<br />

Сутек пероксиді күшті тотыктырғыштын. бірі, себебі бұл<br />

тұраксыз болғандықтан, әсіресе кышкылдык ортада, көбінесе<br />

тотықтыра ыдырау жолымен айрылады:<br />

0 2” + 2Г *- 202- тотыктырғыш<br />

мысалы PbS+ 4Н20 2 = PbS04-f4H 20<br />

Кейде, өзінен күшті тотықтырғыштардың катынасында, әрі<br />

сілтілік ортада сутек пероксиді тотыксыздандыра ыдырау<br />

жолымен айрылады.<br />

0 2“ —27 V 0 2 тотыксыздандырғыш<br />

мысалы Hg0 + H20 2 = Hg + H20 + 0 2<br />

Сутек пероксидінде аздап қана білінетін кышкылдык касиет<br />

те бар (К-иондану= 1,39-10-12) ; сілтілермен әрекеттескенде<br />

сол сілті түзуші металдың пероксидін түзеді.<br />

Ва (ОН) 2 + Н20 2^ В а 0 2 + 2Н20<br />

Сутек пероксидін кышкыл деп карасак, металл пероксидтерін<br />

соның түзы деуге болады. Пероксидтердің калыпты оксидтерден<br />

айырмашылығы, олардың кұрылысында ілгеріде айтылған о т-<br />

тектік тізбек пероксотізбек (О—О) бар, мысалы В а02<br />

мен Sn02 кұрылым формулалары:<br />

Ва<br />

О — О 0 = Sn = 0<br />

Сондыктан Ва02 — барий пероксиді, Sn02 — калайы диоксиді<br />

болады.<br />

253

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!