Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
ға айналдырады. Судағы сутекті бөліп<br />
алудың химиялық негізі осы.<br />
Техникада әсіресе аммиак синтездеуде<br />
сутек алу үшін көп колданылатын<br />
химиялық әдістердің бірі — конверсия<br />
тәсілі.<br />
Өте кызған (1000° С шамасы)<br />
көмір бетімен су буын өткізсе, мынадай<br />
реакция жүреді:<br />
С + Н2О ^С О + Но<br />
Бұл реакция кезінде түзілген көміртек<br />
оксиді де, сутек те жанғыш газдар.<br />
Бұлардың қоспасын су газы деп атап,<br />
техникада отын ретінде қолданады.<br />
Су газындағы сутекті бөліп алу үшін<br />
су газына су буын араластырып, қоспасын<br />
қыздырған темір оксидініц (катализатор)<br />
үстімен өткізеді. Бұл реакциядан<br />
C0 + H 20§9# Н2 + С 0 2<br />
ҒегОз<br />
шыққан көміртек диоксиді сутектен<br />
оцай ажыратылады; ол үшін осы шыккан<br />
газдар коспасын ѳте кысып (2 -103<br />
кПа), сумен жуады.<br />
Соцғы реакцияны су газыныц<br />
1 Кавендиш<br />
\ І 1 0 Ѵ П Д П Ш о r p .<br />
(1731—1810) конверсиясы деп атайды. Гемір<br />
оксиді тек кана катализатор кызметін<br />
аткарады. Тѳмен температурада конверсия ѳте бояу жүреді, жоғары<br />
температурада тепе-тецдік кері ауады, сондыктан температураны<br />
450—500 дейін кѳтереді жэне су буын тецдік<br />
бойынша керегінен анағұрлым артык алады.<br />
Сутекті конверсия аркылы алу ец арзан жолдыц бірі; кейде<br />
су газыныц орнына, ішінде кѳміртек оксиді бар баска газдар<br />
коспасын, мысалы, генератор газын, колданады.<br />
Конверсия процесінде мынадай қосалқы реакциялар:<br />
2С0 = С + С 0 2 жэне С0 + ЗН20 = СН4 + Н20<br />
болуы мүмкін; бұл жагдайда метан мен күйе косымша түзіледі.<br />
Химиялық тәсілдің тағы біреуін темір — бу тәсілі деп<br />
атайды, бұл ертеден келе жатқан, бірак қазір мәні кеміген тәсіл.<br />
Мұнда, 700° дейін қыздырған темір жэне темір (II) оксиді мен<br />
судың буы әрекеттеседі:<br />
234
Change language