2 не

Мп0 2 + 4НС1 = МпСІ2 + СІ2 + 2Н20
2. Молекула ішіндегі тотығу-тотықсыздану реакциялары —
бір ғана молекуладағы екі түрлі атомныц бірінен-біріне электрон
бұлтыныц ауысуынан болады. Қөбіне мұндай реакциялар күрделі
заттардыц ыдырауына сай келеді. Мәселен, Бертолле тұзыныц
ыдырауы:
К С 10з^К С 1+ 0 2
Баяу қыздырған бүл тұз өзгеріске ұшырап, өзінен жануды
қолдайтын газ оттекті және кұрамында Aq+ иондары мен тұнба
түзетін C1“ иондары бар тұз түзетінін ажырату қиынға түспейді.
Тотықтырғыш пен тотықсыздандырғыштыц алдындағы коэффициент
бірдей болатындықтан тецестіру коэффициентін табарда
атомдардыц арақатынасын молекуладағыдай етіп алады
С 1:0= 1:3.
Cl5+-f 6е = С Г
302~ —6е = 3/ 20 2
: 3
2КС10з = 2КС1+30
3. Өзіндік тотығу-тотықсыздану немесе диспропорциялану
реакциялары — бір гана атомныц түрініц тотығып, әрі
тотықсыздануынан шығады. Мұндай реакция жүру үшін, диспропорцияланатын
атомныц тотығу дәрежесі аралық күйде
болуы шарт, сонда ғана ол өзі тотығып әрі тотыксыздана алады.
Мысалы, жасыл түсті К2М п04 судағы ерітіндісін кыздырғанда
оныц күлгін түсті ҚМп04 түзетінін,. әрі қоцыркай түсті
М п02 тұнбаға түсетінін кѳрер едік. Сонымен катар, бастапкы
бейтарап орта, күшті негізді ортаға айналғандығын индикатормен
аныктауға болады.
Мп6+ — 1е = Мп7+
Мп6+ + 2е = Мп4+
К2М п04 + Н2СГКМп04 + М п02 + КОН
МпО2” — 1е = МпО_ 4
Мп0 і“ + 2Н20 + 2 е = М п02 + 40Н '
Екі коэффициенттіц бір молекуланыц алдына койылатынын
ескеріп, оларды ѳзара косып ортак коэффициент табамыз:
ЗК2М п04 + 2Н20 = 2КМп04 + М п02 + 4КОН
БарлыА, уакыттарда тотығу-тотыксыздану реакццялары осы
үш типтін біреуіне ғана сай келеді деп ойлауға болмайды, кейде
олар бірігіп, бір процесте де кездеседі.
§ 4. МАҢЫЗДЫ ТОТЫҚСЫЗДАНДЫРҒЫШТАР IWEH ТОТЫҚТЫРҒЫШТАР
Тотығу-тотыксыздану реакциялары жүруініц басты шарты,
оған міндетті түрде тотықсыздандырғыш пен тотыктырғыш
катысу кажет. Тотықсыздандыргыштар ретінде металдардыц
бейтарап атомдары, (мысалы, Na°, Ca°, Al°), кейбір бейме-
230
*