2 не
2 не 2 не
ж о ғ а р ы д а ғ ы д а й р е т п е н а т а л а д ы . Б ұ л е р е ж е г е т е к с у т е к а т о м ы б а г ы н б а й д ы , о л к а т и о н д а р д ы ц е ң с о ң ғ ы с ы б о л ы п а т а л а б е р е д і . Е г е р к о с ы л ы с т а р д ы н , э л е к т р т е р і с б ѳ л і г і ( а н и о н ы ) м о н о а т о м д ы н е г о м о п о л и а т о м д ы б о л с а о н ы ң а т а у ы н ы ц ж а л ғ а у ы - и д п е н б і т е д і . Б и н а р л ы к о с ы л ы с т а р д ы н ф о р м у л а с ы н д а д а с о ң ғ ы э л е м е н т т і ц а т а у ы и д ж а л ғ а у ы м е н а я к т а л а д ы . Е г е р з а т т ы н э л е к т р т е р і с б ѳ л і г і г е т е р о п о л и а т о м д ы б о л ы п к е л с е ж а л ғ а у -ат б о л ы п ө з г е р е д і ( б ұ ғ а н б а ғ ы н б а й т ы н б і р а з к ө п а т о м д ы а н и о н д а р б а р , о л а р ж ә й л і к е й і н а й т ы л а д ы ) . М о л е к у л а д а ғ ы э л е к т р т е р і с б ө л і к т е р д і ң с а н ы е к і н е о д а н д а к ө п б о л с а ж о ғ а р ы д а ғ ы д а й п р и н ц и п т і п а й д а л а н а д ы . П о л и а т о м д ы т о п т а р ы б а р а н о р г а н и к а л ы к к о с ы л ы с т а р д ы н к ө б і с і к о м п л е к с т і к о с ы л ы с т а р д ы н к а т а р ы н а ж а т а д ы , о л а р д ы н ө з і н д і к н о м е н к л а т у р а с ы б а р ( Х Ѵ І І І - т а р а у д ы к а р а ) . Ф о р м у л а д а ғ ы с т е х и о м е т р и я л ы к к а т ы н а с т а р д ы к о м п л е к с т і қ о с ы л ы с т а р д а ғ ы т ә р і з д і г р е к с а н д а р ы н а с а й ш ы ғ а т ы н п р е ф и к с - т е р д і э л е м е н т т е р д і н а т а у ы н ы н а л д ы н а к о с ы п а й т у а р к ы л ы ө р н е к - т е й д і . О л а р : м о н о , д и , т р и , т е т р а , п е н т а , г е к с а , г е п т а , о к т а , э н т а , д е к а т . б . А т о м д а р к ө п , ә р і о н ы ң с а н ы б е л г і с і з б о л ғ а н д а п о л и п р е ф и к с і к о л д а н ы л а д ы . Е г е р а т о м д ы к т о п т а р д ы н , с а н ы н к ө р с е т у к и ы н б о л с а , ә с і р е с е , т о п т ы н а т а у ы н ы ң ө з і н д е с а н д ы қ п р е ф и к с т е р к е з д е с с е , о л а р д ы ң а л д ы н а к ө б е й т к і ш п р е ф и к с т е р қ о й ы л а д ы . К ө б е й т к і ш п р е ф и к с т е р л а т ы н ш а : б и с ( е к і ) , г р е к ш е : т р и с ( ү ш ) , т е т р а к и с ( т ө р т , п е н т а к и с ( б е с ) т . т . б о л ы п к е т е б е р е д і . К ѳ б е й т к і ш п р е ф и к с т е н с о н т ұ р ғ а н т о п т ы н а т ы ж а к ш а ғ а а л ы н ы п ж а з ы л а д ы . М ы с а л д а р : І Ч 2 0 - д и а з о т о к с и д і , Ы 0 2 - а з о т д и о к с и д і , М 20 4 - д и а з о т т е т р а о к с и д і , и з 0 8 - т р и у р а н о к т а о к с и д і , С а з ( Р 0 4) 2 - т р и к а л ь ц и й б и с ( т е т р а о к с о - ф о с ф а т ы ) , С а ( Р С 1 6 ) 2- к а л ь ц и й б и с ( г е к с а х л о р о ф о с ф а т ы ) . З а т т ы ц а т а у ы н о л а р д а ғ ы б а с т ы т о п т ү з у ш і э л е м е н т т і ц т о т ы ғ у д ә р е ж е с і н н е з а р я д ы н к ѳ р с е т у а р к ы л ы д а б е р у г е б о л а д ы . Т о т ы ғ у д ә р е ж е с і д ѳ ц г е л е к ж а қ ш а ғ а а л ы н ы п , э л е м е н т т і ц а т ы н а н к е й і н ж а з ы л ы п , р и м с а н д а р ы м е н ( О , I , I I , III, I V , V т . б.) б е л г і л е н і п б е р і л е д і . М ы с а л ы : М п 0 2 - м а р г а н е ц ( I V ) о к с и д і , А э г О з - м ы ш ь я к ( I I I ) о к с и д і , Р Ь 2 Р Ь 0 4- д и к о р г а с ы н ( I I ) к о р ғ а с ы н ( I V ) о к с и д і . И о н з а р я д ы д а ж а к ш а ғ а а л ы н ы п а р а б с а н д а р ы м е н ө р н е к т е л е д і : Ғ С 1 2 - т е м і р ( 2 + ) х л о р и д і , Н я 2 С 1 2- д и с ы н а п ( 2 + ) х л о р и д і , и 0 2 5 0 4- у р а н и л ( 2 + ) с у л ь ф а т ы , К И е С ^ - к а л и й т е т р а о к с о р е н а т ы ( I) . Ж ү й е л і к а т а у л а р д а а т о м д а р д ы ц , т о п т а р д ы ц с а н д а р ы , т о т ы ғ у д ә р е ж е л е р і м е н и о н з а р я д т а р ы н а р н а й ы к ѳ р с е т у к а ж е т б о л м а с а о л а р д ы ц с т е х и о м е т р и я с ы е с к е р м е й к ы с к а р т а а т а й б е р у г е д е б о л а д ы . М э с е л е н : н а т р и й т е т р а о к с о с у л ь ф а т ы д е у д і ц о р н ы н а н а т р и й с у л ь ф а т ы , а л ю м и н и й ( I I I ) с у л ь ф а т ы н ы ц о р н ы н а а л ю м и н и й с у л ь ф а т ы д е й б е р у г е б о л а д ы . Ж ү й е г е к е л т і р і л г е н а т а у л а р м е н б і р г е б ү р ы н н а н к а л ы п т а с - к а н х а л ы к а р а с ы н д а к е ц т а р а л ғ а н з а т т ы ц к а р а п а й ы м а т а у л а - р ы н ы ц д ұ р ы с т а р ы н с а к т а п , к о л д а н а б е р у г е б о л а д ы . М ұ н д а й а т а у л а р д ы ц к ө п ш і л і к э д е б и е т т е ж и і к о л д а н ы л а т ы н ы н е с т е н ш ы г а р у г а б о л м а й д ы . М ы с а л ы : а с т ұ з ы , с ѳ н д і р і л м е г е н і з б е с , ч и л и 218
с е л и т р а с ы , с а қ а р т . т . Қ а р а п а й ы м а т а у д ы ц қ а т е с і б о л ы п н е м а ғ ы - н а с ы д ұ р ы с б о л м а с а о д а н а у л а к б о л у к а ж е т . Иондардын атаулары. К у р д е л і к о с ы л ы с т а р д ы п с е в д о б и н а р - л ы к о с ы л ы с р е т і н д е к а р а п а т а у ж ү й е с і к а б ы л д а н ғ а н ы н і л г е р і - д е а й т т ы к . О л а р д ы н а т а у ы н д ұ р ы с а й т у ү ш і н ж а й ж э н е к ү р д е л і к а т и о н д а р м е н а н и о н д а р , о л а р д а н ш ы ғ а т ы н р а д и к а л д а р д ы ң н о м е н к л а т у р а с ы м е н т а н ы с к а н ж ѳ н . Б і р а т о м д ы ж э н е к ѳ п а т о м д ы к а т и о н д а р д ы ң б ә р і д е о л а р д ы н а т ы н а с а й а т а л а д ы , е ш б і р ж а л ғ а у , с у ф ф и к с т і н к а ж е т т і г і ж о к . М ы с а л ы : С и + - м ы с ( I ) и о н ы , С и 2 + - м ы с ( I I ) и о н ы , І + - и о д ( I ) к а т и о н ы , Ы О + - н и т р о з и л к а т и о н ы N O + 2- н и т р и л к а т и о н ы . К у - р а м ы н а б а с к а и о н , а т о м н е м о л е к у л а к о с ы л а т ы н к ү р д е л і к а т и о н - д а р д ы н а т а у ы н д а д а о с ы п р и н ц и п с а к т а л а д ы . М э с е л е н : А 1 ( Н г О ) 6 3 + - г е к с а а к в а а л ю м и н и й ( I I I ) к а т и о н ы , [ C o C l ( N H 3) s ] 2 + п е н т а а м м и н х л о р о к о б а л ь т ( 2 + ) к а т и о н ы . Б і р а т о м д ы а н и о н ғ а б і р н е ш е с у т е к к о с ы л ғ а н д а ш ы ғ а т ы н к у р - д е л ! к а т и о н д а р д ы ц а т а у л а р ы а н и о н — э л е м е н т т і ц а т ы н ы ц т у б і р і - н е — о н и й ж а л ғ а у ы н ж а л ғ а у д а н б а р ы п т у а д ы . М ы с а л ы : N H ^ — а м м о н и й , A s H i 1"— а р с о н и й , S b H r — с т и б о н и й , H 3 S + — с у л ь ф о - н и й H 3 S e + — с е л е н о н и й , H 2 F + — ф т о р о н и й т . б . С у м о л е к у л а с ы н а б і р п р о т о н к о с ы л ғ а н д а т у з і л е т і н Н 30 + к ѳ п у а к ы т т а н б е р і г и д р о к с о н и й и о н ы д е п а т а л ы п к е л е д і . Ж о ғ а р ы д а а й т ы л ғ а н п р и н ц и п к е с а й о н ы ц а т ы н е н д і г і ж е р д е о к с о н и й д е п а т а у к а ж е т . Е г е р к а р а п о т ы р ғ а н м э с е л е д е г и д р а т т а н у д ы ц а й т а р - л ы к т а й м э н і б о л м а с а о к с о н и й и о н ы н с у т е к и о н ы д е п а т а й б е р г е н д у р ы с . Е н д і а н и о н д а р д ы ц а т а у л а р ы н а к е л е й і к . Б і р а т о м д ы а н и о н д а р д ы ц а т а у л а р ы э л е м е н т т і ц а т ы н а - и д ж а л ғ а у ы н ж а л ғ а ғ а н д а б а р ы п ш ы ғ а т ы н ы н ж о ғ а р ы д а а й т т ы к . М э с е л е н : Н ~ — г и д р и д и о н , Ғ ~ — ф т о р и д и о н , О 2 - — о к с и д и о н , S 2 - — с у л ь ф и д и о н , Р 3 ~ — ф о с ф и д и о н , В 3 - — б о р и д и о н , С 4“ — к а р б и д и о н т . т . Ғ ы л ы м и э д е б и е т т е к е з д е с е т і н « х л о р и о н » т э р і з д і а т т ы т е к з а т т ы ц к р и с т а л д ы к к у р ы л ы м ы н с и п а т т а й т ы н н е м е с е с п е к т р о с к о п и я л ы к ж у м ы с - т а р ғ а б а й л а н ы с т ы к о л д а н а д ы . К ѳ п а т о м д ы а н и о н д а р д ы ц а т а у л а р ы н е г і з і н е н - а " т ж а л ғ а у ы м е н а я қ т а л а д ы . А л а й д а , к е й б і р к ѳ п а т о м д ы а н и о н д а р д ы ц а т т а р ы - и д ж а л ғ а у ы м е н д е б е р і л е д і . М ы с а л ы : N O - — г и д р о к с и д и о н , 0 § ~ — п е р о к с и д и о н , O f — г и п е р о к с и д и о н , O r — о з о н и д и о н , S 2 ~ — д и с у л ь ф и д и о н , J3_ — т р и и о д и д и о н , Н Ғ Г — с у т е к д и ф т о р и д и о н , N r — а з и д и о н , N H 2 - — и м и д и о н , N H < r — а м и д и о н , C N - — ц и а н и д и о н т . б . А н и о н д а ғ ы б а с т ы э л е м е н т т і ц т о т ы ғ у д э р е ж е с і т ѳ м е н б о л ы п к е л с е а т а у - и т ж а л ғ а у ы м е н а я к т а л а д ы . О л а р м ы н а л а р : N O r — н и т р и т , A s0 3+ — а р с е н и т , S 0 3~ — с у л ь ф и т , Б г О І - — д и с у л ь ф и т , SeO2 - — с е л е н и т , ClOr — х л о р и т , CIO“ — г и п о х л о р и т , т . б . о с ы с и я к т ы л а р . 219
- Page 170 and 171: § 1. Х И М И Я Л Ы Қ Р Е
- Page 172 and 173: энергиясын активті
- Page 174 and 175: Реакция журуі ,—,» H
- Page 176 and 177: реакцияларды мысал
- Page 178 and 179: А К + Б = АБ + К Бұл сх
- Page 180 and 181: арасындағы байланы
- Page 182 and 183: Химиялык, тепе-теңд
- Page 184 and 185: Ле-Шательенің (1887^ ж
- Page 186 and 187: ғылыми бағасы аса з
- Page 188 and 189: § 6. И З О Б А Р А Л Ы К
- Page 190 and 191: Тұракты қысымда өт
- Page 192 and 193: aHs>iaH6j ідН7 ідН8 fr оны
- Page 194 and 195: Гесс заңының маңыз
- Page 196 and 197: физикалық процесте
- Page 198 and 199: 71-сурет. Сутек пен и
- Page 200 and 201: AS = S2- S , = / In W2- R In Г ,=
- Page 202 and 203: күрделіленген сайы
- Page 204 and 205: Алекінші жағынан, р
- Page 206 and 207: Ал егер, органикалы
- Page 208 and 209: 75-сурет. Хлоридтерд
- Page 210 and 211: Бастапқы реагентте
- Page 212 and 213: оңға карай жүру мүм
- Page 214 and 215: р е а г е н т т е р г е
- Page 216 and 217: о с ы ғ а н о р а й к ө
- Page 218 and 219: к ү р д е л і қ о с ы л
- Page 222 and 223: § 5. Х И М И Я Л Ы Қ Қ О
- Page 224 and 225: 30-кесте Формуласы О
- Page 226 and 227: Орта тұздардың күр
- Page 228 and 229: Мысалы, — 1 О + 1 + 3 + 5
- Page 230 and 231: I Реакция кезіңде т
- Page 232 and 233: Мп0 2 + 4НС1 = МпСІ2 + СІ
- Page 234 and 235: КВгО, пероксокүкір
- Page 236 and 237: ға айналдырады. Суд
- Page 238 and 239: 2СН4 + С>2 = 2С 0 + 4Н2 АН°
- Page 240 and 241: байкалады. Ол «бөлі
- Page 242 and 243: қиын металдарды ба
- Page 244 and 245: 32-кесте Периодтык с
- Page 246 and 247: 3 84-сурет. Ауа сұйыл
- Page 248 and 249: Кѳптеген металдар
- Page 250 and 251: Келтірілген теңдеу
- Page 252 and 253: осылайша 2, 3, 4 т. т. м
- Page 254 and 255: екі жағындағы суды
- Page 256 and 257: Осыған байланысты
- Page 258 and 259: (не иондар) тербелм
- Page 260 and 261: г I wo г суда 0,15 0,13 0,11
- Page 262 and 263: § 3. ЕР1Т1 НДІЛЕРДІҢ
- Page 264 and 265: ғана диффузияланад
- Page 266 and 267: температурасы (t4) т
- Page 268 and 269: нәтижесі еріген за
ж о ғ а р ы д а ғ ы д а й р е т п е н а т а л а д ы . Б ұ л е р е ж е г е т е к с у т е к а т о м ы<br />
б а г ы н б а й д ы , о л к а т и о н д а р д ы ц е ң с о ң ғ ы с ы б о л ы п а т а л а б е р е д і .<br />
Е г е р к о с ы л ы с т а р д ы н , э л е к т р т е р і с б ѳ л і г і ( а н и о н ы ) м о н о а т о м д ы<br />
н е г о м о п о л и а т о м д ы б о л с а о н ы ң а т а у ы н ы ц ж а л ғ а у ы - и д п е н б і т е д і .<br />
Б и н а р л ы к о с ы л ы с т а р д ы н ф о р м у л а с ы н д а д а с о ң ғ ы э л е м е н т т і ц<br />
а т а у ы и д ж а л ғ а у ы м е н а я к т а л а д ы . Е г е р з а т т ы н э л е к т р т е р і с б ѳ л і г і<br />
г е т е р о п о л и а т о м д ы б о л ы п к е л с е ж а л ғ а у -ат б о л ы п ө з г е р е д і ( б ұ ғ а н<br />
б а ғ ы н б а й т ы н б і р а з к ө п а т о м д ы а н и о н д а р б а р , о л а р ж ә й л і к е й і н<br />
а й т ы л а д ы ) . М о л е к у л а д а ғ ы э л е к т р т е р і с б ө л і к т е р д і ң с а н ы е к і н е<br />
о д а н д а к ө п б о л с а ж о ғ а р ы д а ғ ы д а й п р и н ц и п т і п а й д а л а н а д ы .<br />
П о л и а т о м д ы т о п т а р ы б а р а н о р г а н и к а л ы к к о с ы л ы с т а р д ы н<br />
к ө б і с і к о м п л е к с т і к о с ы л ы с т а р д ы н к а т а р ы н а ж а т а д ы , о л а р д ы н<br />
ө з і н д і к н о м е н к л а т у р а с ы б а р ( Х Ѵ І І І - т а р а у д ы к а р а ) .<br />
Ф о р м у л а д а ғ ы с т е х и о м е т р и я л ы к к а т ы н а с т а р д ы к о м п л е к с т і<br />
қ о с ы л ы с т а р д а ғ ы т ә р і з д і г р е к с а н д а р ы н а с а й ш ы ғ а т ы н п р е ф и к с -<br />
т е р д і э л е м е н т т е р д і н а т а у ы н ы н а л д ы н а к о с ы п а й т у а р к ы л ы ө р н е к -<br />
т е й д і . О л а р : м о н о , д и , т р и , т е т р а , п е н т а , г е к с а , г е п т а , о к т а , э н т а ,<br />
д е к а т . б . А т о м д а р к ө п , ә р і о н ы ң с а н ы б е л г і с і з б о л ғ а н д а п о л и<br />
п р е ф и к с і к о л д а н ы л а д ы .<br />
Е г е р а т о м д ы к т о п т а р д ы н , с а н ы н к ө р с е т у к и ы н б о л с а , ә с і р е с е ,<br />
т о п т ы н а т а у ы н ы ң ө з і н д е с а н д ы қ п р е ф и к с т е р к е з д е с с е , о л а р д ы ң<br />
а л д ы н а к ө б е й т к і ш п р е ф и к с т е р қ о й ы л а д ы . К ө б е й т к і ш п р е ф и к с т е р<br />
л а т ы н ш а : б и с ( е к і ) , г р е к ш е : т р и с ( ү ш ) , т е т р а к и с ( т ө р т , п е н т а <br />
к и с ( б е с ) т . т . б о л ы п к е т е б е р е д і . К ѳ б е й т к і ш п р е ф и к с т е н с о н<br />
т ұ р ғ а н т о п т ы н а т ы ж а к ш а ғ а а л ы н ы п ж а з ы л а д ы . М ы с а л д а р :<br />
І Ч 2 0 - д и а з о т о к с и д і , Ы 0 2 - а з о т д и о к с и д і , М 20 4 - д и а з о т т е т р а о к с и д і ,<br />
и з 0 8 - т р и у р а н о к т а о к с и д і , С а з ( Р 0 4) 2 - т р и к а л ь ц и й б и с ( т е т р а о к с о -<br />
ф о с ф а т ы ) , С а ( Р С 1 6 ) 2- к а л ь ц и й б и с ( г е к с а х л о р о ф о с ф а т ы ) .<br />
З а т т ы ц а т а у ы н о л а р д а ғ ы б а с т ы т о п т ү з у ш і э л е м е н т т і ц т о т ы ғ у<br />
д ә р е ж е с і н н е з а р я д ы н к ѳ р с е т у а р к ы л ы д а б е р у г е б о л а д ы .<br />
Т о т ы ғ у д ә р е ж е с і д ѳ ц г е л е к ж а қ ш а ғ а а л ы н ы п , э л е м е н т т і ц а т ы н а н<br />
к е й і н ж а з ы л ы п , р и м с а н д а р ы м е н ( О , I , I I , III, I V , V т . б.)<br />
б е л г і л е н і п б е р і л е д і . М ы с а л ы : М п 0 2 - м а р г а н е ц ( I V ) о к с и д і ,<br />
А э г О з - м ы ш ь я к ( I I I ) о к с и д і , Р Ь 2 Р Ь 0 4- д и к о р г а с ы н ( I I ) к о р ғ а с ы н<br />
( I V ) о к с и д і . И о н з а р я д ы д а ж а к ш а ғ а а л ы н ы п а р а б с а н д а р ы <br />
м е н ө р н е к т е л е д і : Ғ С 1 2 - т е м і р ( 2 + ) х л о р и д і , Н я 2 С 1 2- д и с ы н а п<br />
( 2 + ) х л о р и д і , и 0 2 5 0 4- у р а н и л ( 2 + ) с у л ь ф а т ы , К И е С ^ - к а л и й<br />
т е т р а о к с о р е н а т ы ( I) .<br />
Ж ү й е л і к а т а у л а р д а а т о м д а р д ы ц , т о п т а р д ы ц с а н д а р ы ,<br />
т о т ы ғ у д ә р е ж е л е р і м е н и о н з а р я д т а р ы н а р н а й ы к ѳ р с е т у к а ж е т<br />
б о л м а с а о л а р д ы ц с т е х и о м е т р и я с ы е с к е р м е й к ы с к а р т а а т а й б е р у <br />
г е д е б о л а д ы . М э с е л е н : н а т р и й т е т р а о к с о с у л ь ф а т ы д е у д і ц о р н ы н а<br />
н а т р и й с у л ь ф а т ы , а л ю м и н и й ( I I I ) с у л ь ф а т ы н ы ц о р н ы н а а л ю м и <br />
н и й с у л ь ф а т ы д е й б е р у г е б о л а д ы .<br />
Ж ү й е г е к е л т і р і л г е н а т а у л а р м е н б і р г е б ү р ы н н а н к а л ы п т а с -<br />
к а н х а л ы к а р а с ы н д а к е ц т а р а л ғ а н з а т т ы ц к а р а п а й ы м а т а у л а -<br />
р ы н ы ц д ұ р ы с т а р ы н с а к т а п , к о л д а н а б е р у г е б о л а д ы . М ұ н д а й<br />
а т а у л а р д ы ц к ө п ш і л і к э д е б и е т т е ж и і к о л д а н ы л а т ы н ы н е с т е н<br />
ш ы г а р у г а б о л м а й д ы . М ы с а л ы : а с т ұ з ы , с ѳ н д і р і л м е г е н і з б е с , ч и л и<br />
218