2 не

AS = S2- S , = / In W2- R In Г ,= / ІпЪ -
WI (15)
мұндағы W2> W\ жэне S2 — S i > 0, AS>0.
Термодинамиканың екінші бастамасы жүйе
күйінің функциясы болып табылатын термодинамикалык шама
энтропиянын, өзгерулерін қамтиды, оны былайша тұжырымдауға
болады: жабык, жүйе ықтималдылығы мол күйге ауысуға
тырысады, сондыктан ондағы өз бетінше жүретін прбцестер
ретсіздік дәрежесі артатын бағытта ғана жүреді.
Табиғатта жүретін процестердің көбісінде энтальпия да,
энтропия да бірдей ѳзгеріп отырады. Мұндай энтропия мен энтальпияныц
коса өзгеруіне кѳптеген кұбылыстардан мысал келтіруге
болады. Қатты заттыц балкуы, сүйыктыц булануы кыздырудың
әсерінен болатыны мәлім. Бұл кездерде олардыц бөлшектерінің
бейберекет козғалуы күшейіп, ретсіздігі артып энтропиясы ұлғаяды.
Сол сиякты кристалдыц еруі, заттардыц диссоциялануы
да энтропияныц өсуіне әкеледі. Керісінше, заттыц тығыздығы
ұлғайса, жүйедегі рет артып, энтропиясы кемиді. Жылуды сыртқа
шығара жүретін мүндай кұбылыстардыц катарына еріген заттыц
кристалдануы, сұйыктың конденсациялануы, балқыған заттың
катаюы мысал бола алады, 72-суреттегі температураныц жоғарылауына
сай висмут металыныц энтропиясыныц артуы осыны
дәлелдейді.
Химиялык реакциялардағы энтропияныц артуы не кемуі
оған катысатын газ күйіндегі заттардыц мөлшеріне көбірек тәуелді,
өйткені катты заттар мен сұйықтардыц энтропиясы газдармен
салыстырғанда әлдекайда төмен. Химиялык реакция нәтижесінде
газдардыц көлемі артса энтропия ұлғаяды, керісінше газдыц
көлемі кемігенде энтропия да кішірейеді.
Термодинамикалык баска функциялар тәрізді энтропияныц
өзгеруін жүйеніц бастапкы және соцғы күйіне сай табамыз:
AS = Z S — 2 S T
Т Т. өнімдер Т. реагенттер.
Мысалға ашық атмосферада 298°К температурада кальций карбонатыныц
ыдырауын алайық:
СаСОз = С аО + С 0 2
(к) (к) 1 ^ (г)
s°298, Дж/к-моль 92,9 39,7 231,8
S ° 298 — стандартты энтропия мәні, ол туралы түсінік келесі
такырыпта берілді. Мүнда газдыц түзілуіне сай энтропия артуға
тиісті. Шынында есептеп шығарсак:
AS298 = (S298 сао + S298ca2) — 5 29вСаСОз =
= 39,7 + 213,8 — 92,9=160,6 Дж/К-моль
Сол сиякты 1500°К-та кызған көмірді көміртек диоксидімен
тотыктырудыц химиялық реакциясына карап:
198