You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
алдымен кѳмірді жартылай жағып, көміртек оксидінің жеке өзін<br />
отын ретінде пайдалану мүмкіндігін көреміз. Металлургияда<br />
жоғары қызуда көміртек оксидін әрі тотықсыздандырғыш, әрі<br />
отын ретінде жұмсайтыны осыдан.<br />
Гесс заңының айтуынша химиялык реакцияның жылу эффектісімен<br />
реагенттер мен өнімдердің физикалық күйіне тәуелді<br />
дедік. Оны тереңірек түсіну үшін мынадай екі процесті карастырайық:<br />
Н .,,, + т О !(ч -2 4 1 ,8 4 к Д ж - Н .О (г|<br />
Н=,г, + -2 8 5 ,7 7 к Д * = Н г° ю<br />
Бұл екі реакцияның айырмашылығы тек бөлініп шыққан судың<br />
агрегаттық күйінде: алғашқысында 1 моль су буы, екіншісінде<br />
1 моль сұйык су түзілген. Жылу эффектілері осыған бола эр<br />
түрлі. Олардын айырмасын есептеп тапсақ:<br />
HäO(c) +43,93 кДж = Н20 )г|<br />
1 моль судың булануына кажет жылудың мөлшері шығады.<br />
Осыдан-ак жылу эффектілерін белгілі бір күнге және жағдайға<br />
сай анықтаудың қажеттігі көрініп түр.<br />
§ 8. Ә Р Т Ү Р Л І П Р О Ц Е С Т Е Р Д ІН , Ж Ы Л У Э Ф Ф Е К Т І Л Е Р І .<br />
Э Н Т А Л Ь П И Я<br />
Т Ү Р Л Е Р І<br />
Термохимиялык мәліметтерді бір жүйеге келтіру үшін ғылымда<br />
белгілі бір стандартты жағдай қабылданған, ол температурасы<br />
25°С (298° К), кысымы 1атм (101,325 кПа) тен, жағдай. Осындай<br />
жағдайда анықталған жылу эффектілері стандартты деп аталады.<br />
Олардын түрлері көп-ак, солардың ішіндегі аса маңыздысы<br />
түзілу жылуы.<br />
Стандартты түзілу жылуы немесе стандартты түзелу энтальпиясы<br />
деп 1 моль заттың стандартты жағдайда өзіне сәйкес тұрақты<br />
жай заттардан түзілгендегі жылу эффёктйгің мөлшерін<br />
айтады, әрі АН (АН, Нгэв, Ніэв ) деп белгілейді.<br />
г Туз v ' тү з7<br />
Күрделі заттардың түзілу жылуын білу үшін жай заттардын<br />
стандартты жағдайдағы тұрақты түр ѳзгерістерін білу кажет.<br />
Мәселен, ақ және қызыл фосфор, графит жэне алмаз т. т. Стандартты<br />
жағдайда аққа қарағанда кызыл фосфор, алмазбен салыстырғанда<br />
графит тұрақтылау деп есептелеДІ. Шынында да<br />
калыпты жагдайда ақ фосфор тұрақты қызыл фосфорға, алмаз<br />
графитке ѳздігінен айналатыны (жылдамдығы тым аз) мэлім.<br />
Жай заттардын бірнеше түр ѳзгерістері болса, олардын, ѳзіндік<br />
түзілу жылуы болады. Мысалга тағы да графит пен алмазды<br />
алайык. Қалыпты жағдайда графиттің түзілу жылуы А//“з = 0,<br />
өйткені графиттен графитті алу үшін еш энергия жүмсалмайды<br />
ғой. Ал алмаздың түзілу жылуы АЩ* =2,30 кДж, себебі графиттен<br />
1 моль атом алмаз алу үшін 2,30 кДж жылу жұмсалады.
Change language