2 не

системада вертикаль қатарларда орналаскан кұрылымы ұқсас
элементтер). Мысалы:
Ғ -- > С Г - ^ В г - - » І -
б) теріс зарядтары кѳбейген сайын (периодтық системада
горизонталь катардағы құрылымы бірдей элементтер). Мысалы:
ғ - ^ о ci--»-s2-
Бұл екі жағдайды қорыта келіп, анионный радиусы үлкейген
сайын оныц деформацияланғыштығы күшейеді деуге болады.
2. Заряды бірдей, радиусы жақын жағдайда, инертті газ
типті иондардан гөрі 18 электронды (және 18 болып кұрылып
бітпеген) иондар оңай деформацияланады.
Қүрделі аниондардыц көпшілігінде зарядтары үлкен болмағандықтан
деформациялануы нашар болады, олардыц .оцайырак
деформацияланатындары OH- , CN- , С 032 -.
Жалпы аниондарды салыстырсақ, олардыц деформацияланғыштығы
мына катарда ѳседі:
C1 0 4 - ^ F - ^ N 0 3- -^H 20 -^ 0 H - ^ C N - '-^Cl- -^ B r--^ I- ;
S 0 4 2- -^H 20 -vC 0 3 2- ^ 0 2- -^ S2 - . ^
Салыстыру үшін 1 және 2 валентті аниондардыц қатарына судыц
молекуласы жазылады.
Химиялык косылыстардыц кейбір қасиеттерін
поляризация цұбылысы аркылы түсіндіру.
Химиялык косылыстардыц қасиеттерін екі тұрғыдан түсіндіруге
болады. Бір түрі нейтрал атомдарды негізге алып, сонан
қосылу нәтижесінде оларда болатын езгерістерді карауға болады,
екінші түрі, жеке иондарды негізге алып, олардыц қосылуын,
поляризациясын тексёру аркылы химиялык косылыстыц шын
мәнін түсіндіруге болады.
Шынында да поляризация кұбылысы аркылы химиялык
косылыстардыц негізгі қасиеттерініц (балкуы, еруі, диссоциациялануы,
ыдырауы, тотығуы, тотыксыздануы, кышкылдылыгы, негізділігі,
гидролизі, түсі т. б.) барлығын түсіндіруге болады. Мұны
химияныц баска салаларында толык карайды. Гіоляризацияныц
каншалыкты мацызды кұбылыс екендігін кѳрсету үшін химиялык
косылыстардыц кейбір қасиеттеріне- тоқтап, оларды иондардын
поляризациясы тұрғысынан түсіндірмекпіз.
Қатты заттардыц балку температурасыныц
жоғары не тѳмен болуы кристалдыц ішіндегі иондардыц бірінебірініц
тартылу күшіне тәуелді болады. Кристалдык кұрылымы
бірдей заттарды салыстырғанда құрамындағы иондардыц заряд
саны кѳп жэне радиусы кішкене косылыстардыц балку температурасы
жоғары болатындыгын кѳреміз. Мысалы, кристалдык
құрылымы бірдей, катиондарыныц радиустары тенге жакын, эрі
кұрылысы үксас LiF (t 6 842°) мен MgÖ (tfi 2800°) алсак, MgO