You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
тартылысып, иондық байланыс түзіледі. Мысал ретінде натрий<br />
мен фтор атомдарынын әрекеттесуін карастырайық.<br />
Na + F<br />
NaF<br />
Натрий атомы (ls 2/2s 22p6/3s') сыртқы қабатындағы бір электронын<br />
беріп, электрондық құрылысы инертті газ неондікіне ұксас<br />
натрий катионына Na + (Is /2s 22p6) айналады:<br />
Na->-Na + + е~~<br />
Фтор (ls 2/2s 22p5) атомы бір электронды косып алып, сырткы<br />
электрондык кабаты периодтык системада ѳзінен кейін орналаскан<br />
инертті газ неондікіне ұқсас фтор анионына F~ (ls 2/2s 22p6)<br />
айналады.<br />
F + e_ -»-F~<br />
Түзілген натрий катионы Na+ мен фтор анионы F “ Кулон<br />
заны бойынша тартылысып молекулага бірігеді:<br />
Na+ + F_ .-v Na + F“<br />
Атомнын ионга айналу мүмкіншілігі онын иондану энергиясы<br />
мен электрон тарткыштыгының шамаларына тэуелді. Катиондарды<br />
иондану энергиясынын шамасы аз болып келетін I жэне II<br />
топтарда орналаскан сілтілік жэне сілтілік-жер металдар оңай<br />
түзеді. Ал аниондарды электрон тарткыштыгы жогары галогендер<br />
онай түзеді. Демек, галогендер сілтілік жэне сілтілік-жер<br />
металдармен эрекеттескенде ионды косылыстар береді. Жалпы<br />
ионды косылыстардың саны онша кѳп емес. Жогарыда аталып<br />
кеткен сілтілік жэне сілтілік-жер металдардын галогенидтерінен<br />
баска ионды косылыстарга олардын оксидтері, сульфидтері жэне<br />
оттекті қышқылдармен беретін тұздары жатады.<br />
Иондық байланыстың қасиеттері. Иондық байланыстың қасиеттерін<br />
коваленттік байланыстын касиеттерімен салыстырып<br />
қарастырамыз. Коваленттік байланыс канымдылык көрсетеді.<br />
Атомнын түзетін коваленттік байланыстарының саны оның валенттік<br />
орбитальдарынын санынан аспайды. Валенттік орбитальдар<br />
толык пайдаланылып біткен сон, атомнын коваленттік байланыс<br />
түзу мүмкіншілігі қанығады. Мысалы, сутек атомынын бір-ақ<br />
валенттік орбиталі бар, сутек атомдары сутек молекуласына<br />
біріккенде екі атомның екеуінің де валенттік орбитальдары толық<br />
пайдаланып бітеді. Сол себептен сутек молекуласы Нг сутектің<br />
үшінші атомын косып ала алмайды. Иондық байланыс карамақарсы<br />
зарядталган иондардын кулон күштері арқылы тартылысуы<br />
нәтижесінде түзіледі. Ал кулон күштері — қанықпайтын<br />
күштер, демек, иондык байланыс қанықпаган<br />
байланыс.<br />
Егер ионды зарядталган шар деп есептесек, оның электр<br />
күштері ионды коршаған кеңістіктің барлык жагына біркелкі<br />
148
Change language