2 не

н е 1 - д е н 7 - г е д е й і н ѳ с е д і . Ү л к е н п е р и о д т а р д а б ір п е р и о д і ш і н д е
о н ы ң м ә н д е р і е к і р е т ө с е д і : а л ғ а ш к ы д а 1 - д е н 7 н е 8 - г е д е й і н а р т ы п
б а р ы п , к ү р т к е м і п , к а й т а 1 - д е н б а с т а п ѳ с е д і . С о н д ы к т а н , э л е м е н т -
т е р д і ң в а л е н т т і л і к т е р і н і ң ө з г е р у і э р п е р и о д ү ш і н к ү р д е л і ф у н к ц и я
б о л ы п е с е п т е л і н е д і . О ғ а н э р п е р и о д т а ж а л п ы з а ң д ы л ы қ қ а б а ғ ы н -
б а й т ы н э л е м е н т т е р д і ц б о л у ы д а к у ә ( 1 8 - к е с т е ) . М ұ н д а л а н т а н о и д ­
т а р м е н а к т и н о и д т а р е с е п к е а л ы н б а ғ а н . В а л е н т т і к м ә н д е р і н і ц
ж а л п ы з а ц д ы л ы к к а б а ғ ы н б а у с ы р ы к е л е с і т а р а у л а р д а б а я н д а -
л а д ы .
18-к е с те
Элементтердің еч жоғары он валенттіктерінін топ нөмірімен
сай келмеуі
П ер и о д ­
т а р
2 4 5 6
К естедегі
6 7 8 8 8 1 7 8 8 8 1 8 8 8 1 1 7 8
валентті
гі
Ш ын
вален т-
тігі 2 1 6 4 4 3 5 4 6 4 3 8 6 6 3 5 4
Э лем ен т­
тер
0 Ғ Ғе Со Ni C u B r K r Ph P d A g Xe Ir P t Au At Rn
Екіншілей және іштей периодтықтар. П е р и о д т ы
қ а с и е т т е р д і
к а р а с т ы р ғ а н д а э л е м е н т т е р д і ц ( о л а р д ы ң к о с ы л ы с т а р ы н ы ц ) б а р -
л ы к к а с и е т т . е р і д е р л і к т о п ш а б о й ы н ш а а л ғ а н д а б і р к е л к і м о н о т о н д ы
( Ц - И г + І з + І ^ э В
22-сурет. IV топ элем енттерінің
атом дары ны н. иондану энергиясы н ы н
к осы нды сы ны ң реттік нѳмірге
тәуелділігі
ө з г е р е д і д е п о й л а у ғ а б о л м а й ­
д ы . О ғ а н т ө р т і н ш і т о п т ы ц
э л е м е н т т е р і н і ц а л ғ а ш қ ы 4
э л е к т р о н ы н б ө л і п а л у ғ а ж ұ м -
с а л а т ы н и о н д а н у э н е р г и я с ы -
н ы ц ө з г е р у з а ц д ы л ы ғ ы
м ы с а л б о л а а л а д ы ( 2 2 - с у ­
р е т ) . Д и а г р а м м а д а н С , S i ,
T i , Z r , H f с а й н ү к т е л е р д і
ѳ з а р а к о с к а н д а б і р к е л к і
ѳ з г е р е т і н с ы з ы к ш ы ғ а т ы н ы н ,
а л С , S i , G e , S n , P b с а й
н ү к т е л е р е к і н ш і б і р к е л к і
ө з г е р м е й т і н к и с ы к б е р е т і н і н
к ө р е м і з . С о ң ғ ы к и с ы к б о й ы н ­
ш а S n а т о м ы н ы ц и о н д а н у
э н е р г и я с ы н G e м е н P b и о н ­
д а н у э н е р г и я с ы м ә н д е р і н і ң
а р и ф м е т и к а л ы қ о р т а с ы р е -
т і н д е т а б у м ү м к і н е м е с .
106