2 не
2 не 2 не
3 . Э л е к т р о н д ы к к о н ф и г у р а ц и я с ы и н е р т т і э л е м е н т т е р г е с а й к е л е т і н н е г і з г і т о п ш а л а р д а ғ ы s ж ә н е р - э л е м е н т т е р д е н т ү з і л г е н и о н д а р д ь щ р а д и у с т а р ы с о л т о п т а ғ ы с ы р т к ы к а б а т ы н д а d- э л е к т р о н д а р ы б а р и о н д а р д а н қ а ш а н д а ү л к е н к е л е д і . М ә с е л е н , К + , R b + и о н д а р ы н ы ң р а д и у с т а р ы 0 , 1 3 3 ж э н е 0 , 1 4 7 н м , а л С и + и о н ы н ы н р а д и у с ы 0 , 0 9 6 н м . М ү н ы ң с е б е б і п е р и о д т а ғ ы s - э л е м е н т - т е р д е н d - э л е м е н т т е р г е а у ы с к а н д а я д р о з а р я д ы н ы н а р т у ы н а б а й л а н ы с т ы Z k = - { - 1 9 , Z c u = - f 2 9 . П е р и о д т а ғ ы d - э л е м е н т т е р д і ц и о н д а р ы н ы н , з а р я д ы б і р д е й б о л ы п к е л с е я д р о з а р я д ы н ы н , а р т у ы н а с а й и о н д а р ы н ы н , р а д и у с т а р ы к е м и б а с т а й д ы , а й т а л ы қ г М п + = = 0 , 0 8 0 н м д е r N i 2 + = 0 , 0 6 9 н м . М ұ н д а й и о н д а р д ы н р а д и у с т а р ы н ы н , к і ш і р е ю і н е d — с ы ғ ы л у д ы ң э с е р і 8 - т о п э л е м е н т т е р і н д е а н ы ғ ы р а қ б а й к а л а д ы . 4 . Л а н т а н о и д т а р т ү з е т і н и о н д а р д ы н , р а д и у с т а р ы д а о л а р д ы н , р е т т і к н ѳ м і р і а р т к а н с а й ы н к і ш і р е й е т ү с е д і . Л а н т а н о и д т ы қ с ы ғ ы л у н е м е с е к о н т р а к ц и я д е п а т а л ғ а н б ұ л қ ұ б ы л ы с т ы ң б а й к а л у ы d- э л е м е н т т е р д і ц р а д и у с т а р ы н ы н к і ш і р е ю і т ә р і з д і , я д р о з а р я д ы а р т к а н с а й ы н э л е к т р о н д а р д ь щ ц е н т р г е ж а к ы н д а й т ү с у і н е н б о л а д ы . И о н д а н у э н е р г и я с ы . Э л е м е н т т і ц х и м и я л ы к т а б и ғ а т ы о н ы ц а т о м ы н ы н э л е к т р о н ы н ж о г а л т ы п н е к о с ы п а л у к а б і л е т і м е н с и п а т - т а л а д ы . Б ұ л к а б і л е т т і с а н ж а ғ ы н а н а т о м н ы ц и о н д а н у э н е р г и я с ы м е н э л е к т р о н т а р т к ы ш т ы ғ ы к ѳ р с е т е д і . И о н д а н у э н е р г и я с ы к а л ы п т ы к ү й д е г і а т о м н ы ц э л е к т р о н ы н у з і п а л у ү ш і н ж ұ м с а л а т ы н э н е р г и я Э ° — е = Э + И о н д а н у э н е р г и я с ы и о н д а н у п о т е н ц и а л ы д е п т е а т а л а д ы . Э д е т т е о н ы ц ш а м а с ы н 1 м о л ь ғ е ш а ғ ы п б е р е д і , ө й т к е н і 1 а т о м ү ш і н и о н д а н у э н е р г и я с ы н ы н м э н і т ы м а з б о л а р е д і . И о н д а н у э н е р г и я с ы н / д е п б е л г і л е п , о н ы ң ш а м а с ы н э л е к т р о н в о л ь т ( э В ) а р к ы л ы е с е п т е й д і . Э н е р г и я н ы ң б а с к а д а ѳ л ш е м д е р і к о л д а н ы л а д ы . Э р и н е , б і р і н ш і э л е к т р о н ғ а . К а р а г а н д а е к і н ш і , ү ш і н ш і э л е к т р о н д а р д ы ү з і п а л у к и ы н д а й б е р е д і , с о н д ы к т а н / | < / г < / з . . . М ы с а л ы , н а т р и й ү ш і н І\ = 5 , 1 3 8 э В , / г = 4 7 , 2 9 э В , а л M g ү ш і н = 7 , 6 4 4 , І 2 = 1 5 , 0 3 э В , С ү ш і н I , = 1 1 , 2 6 4 , І 2 = 2 4 , 3 7 6 , І 3 = 4 7 , 8 6 4 , І 4 = 6 4 , 4 7 6 э В . А т о м д а к ө п э л е к т р о н д а р д ь щ б о л у ы о н ы ц у з і л у г е т и і с т і э л е к т р о - н ы н а э р к и л ы э с е р е т е д і . О с ы ғ а н о р а й е ц ә у е л і ө з а р а б а й л а н ы с т ы е к і ұ ғ ы м м е н — ядро зар яд ы н э кр а н д а у ( к ө л е г е й л е у ) ж ә н е э л е к т р о н д а р д ь щ я д р о ғ а ө т у і м е н т а н ы с ы п а л а й ы к . Б ұ д а н б ү р ы н д а а й т ы л ы п к е т к е н д е й э к р а н д а у д е п а т а л а т ы н э с е р — к а р а с - т ы р ы л ы п о т ы р ғ а н э л е к т р о н м е н я д р о н ь щ ѳ з а р а т а р т ы л у ы н к е м і - т е т і н э л е к т р о н к а б а т т а р ы н ы ң б о л у ы м е н т ү с і н д і р і л е д і . Н е ғ ұ р л ы м я д р о м е н ү з і л у г е т и і с т і э л е к т р о н н ы й а р а с ы н д а э л е к т р о н к а б а т т а р ы к ѳ п б о л с а с о ғ ұ р л ы м э к р а н д а у э ф ф е к т і с і к ү ш т і б о л а д ы . К в а н т - м е х а н и к а л ы к к ѳ з к а р а с б о й ы н ш а э л е к т р о н д а р а т о м н ы ц к е з к е л г е н н ү к т е с і н д е б о л у ы ы к т и м а л . С о н д ы к т а н т і п т і с ы р т к ы к а б а т т а г ы э л е к т р о н д а р і ш к е р і д е г і э л е к т р о н к а б а т ы н а ѳ т і п , б ір м е з г і л я д р о ғ а ж у ы к м а ц д а д а б о л у ы м ү м к і н . М ұ н ы э л е к т р о н н ы й 100
я д р о ғ а ө т у і д е п а т а й д ы . Б ұ л қ ұ б ы л ы с т ы ң н ә т и ж е с і н д е э л е к т р о н н ы й , я д р о м е н б а й л а н ы с ы б е р і к т е н е т ү с е д і . Ө т у э ф ф е к т і с і н е я д р о ғ а ж у ы қ м а н д а ғ ы э л е к т р о н к а т п а р л а р ы н ы н т ы ғ ы з д ы ғ ы ү л к е н э с е р е т е д і , а т а п а й т к а н д а п б і р д е й д е с е к , / - д і ң м ә н і н е ғ ұ р л ы м к і ш і р е й г е н с а й ы н с о ғ ұ р л ы м я д р о ғ а ж у ы қ м а ң д а ғ ы э л е к т р о н б ұ л т ы т ы ғ ы з ы р а к б о л а т ү с е д і . С о н д ы к т а н д а s - э л е к т р о н д а р д ь щ ө т і м д і л і г і м ы к т ы б о л ы п т а б ы л а д ы , о л а р д ы н , э к р а н д а у к а с и е т і д е к ү ш т і . О н а н к е й і н г і ө т і м д і р е г і р - э л е к т р о н д а р , о л а р д ы н , э к р а н - д а у ы о р т а ш а . Ө т і м д і л і г і д е , э к р а н д а у ы д а н а ш а р d — э л е к т р о н - д а р б о л ы п с а н а л а д ы . Ө т і м д і л і г і н е с а й э л е к т р о н д а р д ь щ э н е р г е т и к а л ы к д е ң г е й ш е л е р . і д е s—у p -+ d —►/ б а ғ ы т ы н д а т о л ы с а т ы н ы н б ұ р ы н д а к ө р г е н б і з , е г е р п м е н / б і р д е й м ә н г е и е б о л ы п т ұ р с а , я д р о ғ а ж у ы ғ ы , я ғ н и э н е р г и я с ы а з ы s о д а н к е й і н р к а т п а р л а р , я д р о д а н а л ы с т а у , э н е р г и я с ы м о л d ж э н е f к а т п а р л а р ы к е й і н о р н а л а с а т ы н ы н б і л е м і з . О с ы а й т ы л ғ а н е к і э ф ф е к т і м е н к а т а р а т о м д а ғ ы э л е к т р о н б а й л а н ы с ы н ы ң б е р і к т і г і н е б і р к а б а т т а о р н а л а с к а н э л е к т р о н д а р д ь щ ө з а р а т е б і с у і н і ң ә с е р і д е б а й к а л а д ы . К е й д е б ұ л к ұ б ы л ы с т ы д а э к р а н д а у д е п а т а й д ы . М ұ н д а й т е б і с у ә с і р е с е б і р о р б и т а л ь д а ғ ы е к і э л е к т р о н н ы й с п и н д е р і к а р а м а - қ а р с ы б о л ғ а н д а к ү ш е й е д і . О с ы м ә л і м е т т е р д і е с к е а л а о т ы р ы п и о н і а н у э н е р г и я с ы н ы н , ө з г е р у з а ң д ы л ы к т а р ы н қ а р а с т ы р а й ы қ . А т о м д а р д ы ц б а с к а д а к ѳ п - т е г е н к а с и е т т е р і с и я к т ы и о н д а н у э н е р г и я с ы д а п е р и о д т ы т у р д е ѳ з г е р і п о т ы р а д ы ( 2 0 - с у р е т ) . А т о м д ы к , н в м і р - z 20-сурет. И о н дан у энергиясы ны н, ато м д ы қ нѳм ірге тәуелді ѳзгеруі 101
- Page 52 and 53: «Химия негіздері»
- Page 54 and 55: 5-кесте 3 CJ 00 О II ҺО < 1
- Page 56 and 57: 54 шеңберлер сиякты
- Page 58 and 59: Сутектің сызыкты с
- Page 60 and 61: Пьер Кюри (1859— 1906) Э
- Page 62 and 63: 0,12 0,14 0,16 0,18 0,200,22 0,24 0
- Page 64 and 65: Электронный, қозға
- Page 66 and 67: 2 л ■е\ • е 2 1 Ѵп = -г
- Page 68 and 69: - " П — о о -13,5 эВ г п=8
- Page 70 and 71: Рентгенография қаз
- Page 72 and 73: Е / / е>Е ( э н е р г и я
- Page 74 and 75: 13-сурет. Д иф ракция
- Page 76 and 77: тесінде электрон 1
- Page 78 and 79: z 15-сурет. s, p, d элект
- Page 80 and 81: кабаттары мен қатп
- Page 82 and 83: тронның басқаларда
- Page 84 and 85: принципін колдана
- Page 86 and 87: І7 Rb £ К 1 L 1 М 1 - " 5S 38 S
- Page 88 and 89: 8 , 0 iS22S22p‘‘ 10. Ne 1ss2ss2
- Page 90 and 91: Li Na К Rb сілтілік мет
- Page 92 and 93: р е а к ц и я ғ а б ұ л
- Page 94 and 95: Д . И . М е н д е л е е
- Page 96 and 97: г е н : I B — V I I I B . Б
- Page 98 and 99: ц е н т р л е р і н і ң
- Page 100 and 101: т е р д і н , х и м и я
- Page 104 and 105: Б і р і н ш і т о п т а
- Page 106 and 107: 17-к.есте К ей б ір э
- Page 108 and 109: н е 1 - д е н 7 - г е д е
- Page 110 and 111: П е р и о д т ы қ с и с
- Page 112 and 113: XIX ғасырдың аяғында
- Page 114 and 115: В а л е н т т і к б а й
- Page 116 and 117: м о л е к у л а т ү з г
- Page 118 and 119: Қ о з ғ а н к ү й д е г
- Page 120 and 121: VI негізгі топшадағ
- Page 122 and 123: 27-сурет. А м м иак м
- Page 124 and 125: т е н , э н е р г и я л
- Page 126 and 127: ( S + P x + P „ ) ЗІ-сурет
- Page 128 and 129: 35-сурет. а) ж а з ы қ
- Page 130 and 131: п а й д а л а н ы л м а
- Page 132 and 133: §6. КОВАЛЕНТТІК БАЙ
- Page 134 and 135: ^ ғ ков = = 130 ,9 + „1 5 4 =
- Page 136 and 137: о р б и т а л ь д а р ы
- Page 138 and 139: 1 ) Ж а к ь ш д а с у ш
- Page 140 and 141: ө з а р а б ү р к е с у
- Page 142 and 143: 41-сурет. Н2+ ионында
- Page 144 and 145: Б ұ л ф о р м у л а б о
- Page 146 and 147: С о н ы м е н , е к і н
- Page 148 and 149: 0 2 ғ2 Ne2 , So с. Vx — — f t
- Page 150 and 151: тартылысып, иондық
я д р о ғ а ө т у і д е п а т а й д ы . Б ұ л қ ұ б ы л ы с т ы ң н ә т и ж е с і н д е<br />
э л е к т р о н н ы й , я д р о м е н б а й л а н ы с ы б е р і к т е н е т ү с е д і . Ө т у э ф ф е к т і с і н е<br />
я д р о ғ а ж у ы қ м а н д а ғ ы э л е к т р о н к а т п а р л а р ы н ы н т ы ғ ы з д ы ғ ы<br />
ү л к е н э с е р е т е д і , а т а п а й т к а н д а п б і р д е й д е с е к , / - д і ң м ә н і н е ғ ұ р л ы м<br />
к і ш і р е й г е н с а й ы н с о ғ ұ р л ы м я д р о ғ а ж у ы қ м а ң д а ғ ы э л е к т р о н<br />
б ұ л т ы т ы ғ ы з ы р а к б о л а т ү с е д і . С о н д ы к т а н д а s - э л е к т р о н д а р д ь щ<br />
ө т і м д і л і г і м ы к т ы б о л ы п т а б ы л а д ы , о л а р д ы н , э к р а н д а у к а с и е т і<br />
д е к ү ш т і . О н а н к е й і н г і ө т і м д і р е г і р - э л е к т р о н д а р , о л а р д ы н , э к р а н -<br />
д а у ы о р т а ш а . Ө т і м д і л і г і д е , э к р а н д а у ы д а н а ш а р d — э л е к т р о н -<br />
д а р б о л ы п с а н а л а д ы .<br />
Ө т і м д і л і г і н е с а й э л е к т р о н д а р д ь щ э н е р г е т и к а л ы к д е ң г е й ш е л е р . і<br />
д е s—у p -+ d —►/ б а ғ ы т ы н д а т о л ы с а т ы н ы н б ұ р ы н д а к ө р г е н б і з ,<br />
е г е р п м е н / б і р д е й м ә н г е и е б о л ы п т ұ р с а , я д р о ғ а ж у ы ғ ы , я ғ н и<br />
э н е р г и я с ы а з ы s о д а н к е й і н р к а т п а р л а р , я д р о д а н а л ы с т а у ,<br />
э н е р г и я с ы м о л d ж э н е f к а т п а р л а р ы к е й і н о р н а л а с а т ы н ы н<br />
б і л е м і з .<br />
О с ы а й т ы л ғ а н е к і э ф ф е к т і м е н к а т а р а т о м д а ғ ы э л е к т р о н<br />
б а й л а н ы с ы н ы ң б е р і к т і г і н е б і р к а б а т т а о р н а л а с к а н э л е к т р о н д а р <br />
д ь щ ө з а р а т е б і с у і н і ң ә с е р і д е б а й к а л а д ы . К е й д е б ұ л к ұ б ы л ы с т ы<br />
д а э к р а н д а у д е п а т а й д ы . М ұ н д а й т е б і с у ә с і р е с е б і р о р б и т а л ь д а ғ ы<br />
е к і э л е к т р о н н ы й с п и н д е р і к а р а м а - қ а р с ы б о л ғ а н д а к ү ш е й е д і .<br />
О с ы м ә л і м е т т е р д і е с к е а л а о т ы р ы п и о н і а н у э н е р г и я с ы н ы н ,<br />
ө з г е р у з а ң д ы л ы к т а р ы н қ а р а с т ы р а й ы қ . А т о м д а р д ы ц б а с к а д а к ѳ п -<br />
т е г е н к а с и е т т е р і с и я к т ы и о н д а н у э н е р г и я с ы д а п е р и о д т ы т у р д е<br />
ѳ з г е р і п о т ы р а д ы ( 2 0 - с у р е т ) .<br />
А т о м д ы к , н в м і р - z<br />
20-сурет. И о н дан у энергиясы ны н, ато м д ы қ нѳм ірге тәуелді<br />
ѳзгеруі<br />
101