99201-3

้
เคมีพื ้นฐาน 3-15
พลังงานกับการเปลี่ยนสถานะ
การเปลี ่ยนสถานะของสารจากสถานะหนึ ่งไปอีกสถานะหนึ ่งนั้น เป็นการเปลี ่ยนแปลงแรงยึดเหนี ่ยวภายใน
ของสาร ถ้าสารได้รับความร้อนจากสิ ่งแวดล้อม แล้วเกิดการสลายพันธะออกไป เรียกว่าการเปลี ่ยนแปลงปฏิกิริยา
แบบดูดกลืนความร้อน (endothermic reaction) แต่ถ้าการเปลี ่ยนแปลงนั้นมีการสร้างพันธะใหม่ขึ ้นมาเรียกว่า การ
เปลี ่ยนแปลงปฏิกิริยาแบบคายความร้อน (exothermic reaction) ดังแสดงในจากภาพที ่ 3.7
ภาพที่ 3.7 การเปลี่ยนสถานะของสาร
จากภาพที ่ 3.7 จะเห็นได้ว่า สารจะมีการเปลี ่ยนสถานะจากของแข็ง-ของเหลว-แก๊ส และจากสถานะแก๊ส-
ของแข็ง-ของเหลว ซึ ่งมีการเปลี ่ยนสถานะกลับไป-มาได้ แต่จะมีค าเรียกที ่แตกต่างกัน ซึ ่งอธิบายได้ดังนี
การหลอมเหลว คือ การเปลี ่ยนสถานะของสารจากสถานะของแข็งเป็นของเหลว โดยใช้ความร้อน ท าให้
อนุภาคเอาชนะแรงยึดเหนี ่ยวได้ เรียกอุณหภูมิ ณ จุดนั้นว่า จุดหลอมเหลว (melting point) เช่น ก้อนน ้าแข็ง
ละลายเป็นน ้าที ่อุณหภูมิ 0 องศาเซลเซียส
การระเหย คือ การเปลี ่ยนสถานะของสารจากของเหลวกลายเป็นไอหรือแก๊สอย่างช้าๆ และเกิดเฉพาะ
ผิวหน้าของของเหลวเท่านั้น หรือถ้าใช้อุณหภูมิสูงจนท าให้อนุภาคของของเหลวมีพลังงานมากจนเอาชนะแรงยึด
เหนี ่ยวของเหลวได้ เรียกอุณหภูมิ ณ จุดนั้นว่า จุดเดือด (boiling point) เช่น น ้าสามารถระเหยได้ที ่อุณหภูมิ
0-100 องศาเซลเซียส แต่ที ่ 100 องศาเซลเซียสเรียกว่าเป็นจุดเดือดของน ้า
การระเหิด คือ การเปลี ่ยนสถานะของสารจากของแข็งกลายเป็นไอหรือแก๊ส ที ่อุณหภูมิต ่ากว่าจุดหลอมเหลว
โดยไม่ผ่านสถานะของเหลว เช่น การระเหิดของน ้าแข็งแห้ง (คาร์บอนไดออกไซด์ที ่เย็นจัด) การระเหิดของลูกเหม็น
การควบแน่น คือ การเปลี ่ยนสถานะของสารจากไอหรือแก๊สเป็นของเหลว โดยการเพิ ่มความดันหรือ
ลดอุณหภูมิ เช่น การควบแน่นของไอน ้าในเมฆกลายเป็นฝน
การแข็งตัว คือ การเปลี ่ยนสถานะของสารจากของเหลวเป็นของแข็ง โดยการลดอุณหภูมิ ท าให้สารเกิด
การคายพลังงานออกมา และอนุภาคของสารมีพลังงานในการสั่นน้อยจึงเรียงตัวแบบชิดกันมากขึ ้น เรียกอุณหภูมิ