Capitolul 2 - Elemente de mecanică cuantică [pdf] - Andrei

Capitolul 2 - Elemente de mecanică cuantică [pdf] - Andrei Capitolul 2 - Elemente de mecanică cuantică [pdf] - Andrei

andrei.clubcisco.ro
from andrei.clubcisco.ro More from this publisher
29.06.2013 Views

- 45 - H H = (2.97) hω X = mω x h (2.98) P = 1 p mhω (2.99) Hamiltonianul H = 2 p 2m + 2 2 mω x 2 (2.100) devine: H h ω = mhω 2 P 2m + 2 mω h 2 1 ⋅ X ⇒ H = 2 mω 2 2 ( P 2 + X ) (2.101) Operatorul asociat hamiltonianului (2.101) se scrie sub forma: H = ˆ 2 ( 2 X ) ˆ Pˆ 1 2 + (2.102) Relaţia de comutare (2.96) devine: [ X] i ˆ P , ˆ = X i ˆ P , m ˆ ⎡ ⎢ ⎣ mh ω h ⎤ ⎥ = ω ⎦ h ⇒ − (2.103) Introducând operatorii ( P) ˆ X i ˆ â = 1 + 2 (2.104) ( P) ˆ X i ˆ + â = 1 − 2 (2.105) obţinem: + [ â , â ] = 1 (2.106) H = ˆ + â â + 1 2 (2.107) Într-adevăr: [ ] ( [ ] [ X] ) 1 ( i i i i ) 1 2 ˆ P , ˆ P i ˆ X , ˆ P 1 i 2 ˆ X i ˆ P , ˆ X i ˆ + [ â , â ] = 1 + − = 2 − + = − ⋅ + ⋅ − = ( )( ) 2 2 ( P ) ˆ Xˆ Pˆ P i ˆ Xˆ X i ˆ P 1 2 ˆ X i ˆ Pˆ X i ˆ + â â = 1 + − = 2 − + + ( )( ) 2 2 ( P ) ˆ Xˆ Pˆ P i ˆ Xˆ X i ˆ P 1 2 ˆ X i ˆ Pˆ X i ˆ + â â = 1 − + = 2 + − + 2 2 2 2 ( ) Pˆ Xˆ Xˆ Pˆ P i ˆ Xˆ X i ˆ Pˆ P i ˆ Xˆ P i ˆ X 2 ˆ â â + â â = 1 2 + − + + − = + 2 + + Hˆ = ( X ) 1 ( ââ â â ) 2 1 ( â â 1 â â ) â â 2 1 2 ˆ Pˆ 1 2 2 2 + = + + + = + + + + + = + Aplicând Hˆ + din (2.107) operatorului â obţinem: Hˆ + ⎛ + â = ⎜â â + ⎝ 1 ⎞ + ⎟ â 2 ⎠ + + = â ââ + 1 + â 2 + ⎛ + = â ⎜â â + 1 + ⎝ 1 ⎞ ⎟ = 2 ⎠ + â ( Hˆ + 1)

- 46 - Hˆ + 2 + ( â ) = â ( Hˆ + + ⎛ + 1 ⎞ + + ⎛ + + 3 + ⎞ + 1) â = â ⎜â â + 1+ ⎟ â = â ⎜â ââ + â ⎟ = ⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠ = ( ) ( ) ( ) 2 2 2 + ⎛ + 3 ⎞ + ⎛ + 1 ⎞ + â ⎜â â + 1+ ⎟ = â ⎜â â + + 2⎟ = â ( H ⎝ 2 ⎠ ⎝ 2 ⎠ ˆ + 2) ...................................................................................................................................................... Hˆ ( ) ( ) n n + + â â = ( H ˆ + n) Folosind (2.97) , ultimele relaţii se scriu sub forma: + hω ⎛ ⎞ + = ⎜ ⎟ ⎜ + ⎟ ⎝ hω ⎠ ⇒ + + = ( H + hω) ˆ Hâ â ˆ H 1 ˆ H â â ˆ (2.108) + ( ) hω ⎛ ⎞ + = ( ) ⎜ ⎟ ⎜ + ⎟ ⎝ hω ⎠ ⇒ + ( ) + = ( ) ( H + 2hω) ˆ H â â ˆ H 2 ˆ H â â ˆ 2 2 2 2 (2.109) ...................................................................................................................................................... + ( ) hω ⎛ ⎞ + = ( ) ⎜ ⎟ ⎜ + ⎟ ⎝ hω ⎠ ⇒ + ( ) + = ( ) ( H + nhω) ˆ H â â ˆ H n ˆ H â â ˆ n n n n (2.110) Din (2.97) şi (2.107) obţinem: + = ω + ⇒ ⎛ + H = ω ⎜â â ⎝ + 1 ⎞ ⎟ 2 ⎠ ˆ H â â 1 2 ˆ h h (2.111) Ecuaţia cu valori proprii pentru operatorul hamiltonian (2.111) este: H n > = E n > ˆ n (2.112) Aplicând operatorii din relaţiile (2.108) – (2.110) la un vector n > , obţinem: H ˆ + + > = ( + ω) > ⇒ + Hâ + n > = ( E + ω) â n > ˆ H n ˆ â n â n h + ( ) + > = ( ) ( + ω) > ⇒ + H( â ) n > = ( E + + 2 ω)( â ) n > ˆ H 2 n ˆ 2 â 2 n â 2 2 h h (2.113) Hˆ h n (2.114) ...................................................................................................................................................... + + > = + ω > ⇒ + H â n > = E + n ω + â n ˆ H n n ˆ H â n â ˆ n n h n h n (2.115) ( ) ( ) ( ) ( ) ( )( ) > + Relaţia (2.113) arată că â n > este un vector propriu al operatorului Hˆ cu valoarea proprie En + hω. Operatorul + â este numit operator de creare, pentru că valoarea proprie a lui Hˆ creşte cu h ω faţă de cea din (2.112) . În mod asemănător se arată că are loc relaţia: ( E − ω) H â n â n ˆ > = n h > (2.116) Această relaţie arată că â n > este un vector propriu al operatorului Hˆ corespunzător valorii proprii E n − hω . Operatorul â este numit operator de anihilare, întrucât la aplicarea sa valoarea proprie a operatorului hamiltonian scade cu h ω faţă de cea din (2.112) . Presupunem că există o stare 0 > pentru care â 0 > = 0 (2.117) Din (2.111) şi (2.117) rezultă: H 0 > = ω 2 0 > ˆ h (2.118) n

- 45 -<br />

H<br />

H = (2.97)<br />

hω<br />

X =<br />

mω<br />

x<br />

h<br />

(2.98)<br />

P =<br />

1<br />

p<br />

mhω<br />

(2.99)<br />

Hamiltonianul<br />

H =<br />

2<br />

p<br />

2m<br />

+<br />

2 2<br />

mω<br />

x<br />

2<br />

(2.100)<br />

<strong>de</strong>vine:<br />

H h ω =<br />

mhω<br />

2<br />

P<br />

2m<br />

+<br />

2<br />

mω<br />

h 2<br />

1<br />

⋅ X ⇒ H =<br />

2 mω<br />

2<br />

2 ( P<br />

2<br />

+ X ) (2.101)<br />

Operatorul asociat hamiltonianului (2.101) se scrie sub forma:<br />

H = ˆ 2 ( 2<br />

X ) ˆ Pˆ 1<br />

2<br />

+ (2.102)<br />

Relaţia <strong>de</strong> comutare (2.96) <strong>de</strong>vine:<br />

[ X] i ˆ P , ˆ =<br />

X<br />

i<br />

ˆ P ,<br />

m<br />

ˆ<br />

⎡<br />

⎢<br />

⎣<br />

mh ω<br />

h ⎤<br />

⎥ =<br />

ω ⎦<br />

h<br />

⇒ −<br />

(2.103)<br />

Introducând operatorii<br />

( P) ˆ X i ˆ â =<br />

1<br />

+<br />

2<br />

(2.104)<br />

( P) ˆ X i ˆ<br />

+<br />

â =<br />

1<br />

−<br />

2<br />

(2.105)<br />

obţinem:<br />

+<br />

[ â , â ] = 1<br />

(2.106)<br />

H = ˆ +<br />

â â +<br />

1<br />

2<br />

(2.107)<br />

Într-a<strong>de</strong>văr:<br />

[ ] ( [ ] [ X] ) 1<br />

( i i i i ) 1<br />

2<br />

ˆ P , ˆ P i ˆ X , ˆ<br />

P<br />

1<br />

i<br />

2<br />

ˆ X i ˆ P , ˆ X i ˆ<br />

+<br />

[ â , â ] =<br />

1<br />

+ − =<br />

2<br />

− + = − ⋅ + ⋅ − =<br />

( )( ) 2<br />

2<br />

( P ) ˆ Xˆ Pˆ P i ˆ Xˆ X i ˆ P<br />

1<br />

2<br />

ˆ X i ˆ Pˆ X i ˆ<br />

+<br />

â â =<br />

1<br />

+ − =<br />

2<br />

− + +<br />

( )( ) 2<br />

2<br />

( P ) ˆ Xˆ Pˆ P i ˆ Xˆ X i ˆ P<br />

1<br />

2<br />

ˆ X i ˆ Pˆ X i ˆ<br />

+<br />

â â =<br />

1<br />

− + =<br />

2<br />

+ − +<br />

2 2<br />

2 2<br />

( ) Pˆ Xˆ Xˆ Pˆ P i ˆ Xˆ X i ˆ Pˆ P i ˆ Xˆ P i ˆ X 2 ˆ<br />

â â + â â =<br />

1<br />

2 + − + + − = +<br />

2<br />

+ +<br />

Hˆ = ( X ) 1 ( ââ<br />

â â )<br />

2<br />

1 ( â â 1 â â ) â â<br />

2<br />

1<br />

2<br />

ˆ Pˆ 1 2<br />

2<br />

2<br />

+ =<br />

+ +<br />

+ =<br />

+<br />

+<br />

+<br />

+ + = +<br />

Aplicând Hˆ +<br />

din (2.107) operatorului â obţinem:<br />

Hˆ + ⎛ +<br />

â = ⎜â<br />

â +<br />

⎝<br />

1 ⎞ +<br />

⎟ â<br />

2 ⎠<br />

+ +<br />

= â ââ<br />

+<br />

1 +<br />

â<br />

2<br />

+ ⎛ +<br />

= â ⎜â<br />

â + 1 +<br />

⎝<br />

1 ⎞<br />

⎟ =<br />

2 ⎠<br />

+<br />

â ( Hˆ + 1)

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!