Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

3. Memorias para a historia da poesía e poetas españois
118
Martín Sarmiento
di o conde don Pedro estas palabras: “Johan Soarez de Payva,
o Trobador, foi casado con Dona Mariannez”. Xa se viu que
trobador significa o mesmo que poeta vulgar, e é certo que o
poeta Johan Soarez de Payva de quen falan o conde e o marqués,
é unha mesma persoa ou un mesmo poeta.
564
Pasemos adiante. Di o conde que o dito poeta Payva fora
fillo de don Sueiro Paez e de dona Urraca, que quedara viúva
de Diogo Gonzalvez, finado na batalla de Ourique. Esta batalla
e o pasamento de Diogo Gonzalvez ponos Nunes de León
no ano de 1139, e constando de don Pedro no citado lugar
do Nobiliario que aínda vivindo don Diego xa estaba enamorado
don Sueiro da dita dona Urraca, é verosímil que o casamento
se realizase pouco despois e que Johan Soarez de
Payva nacese polos anos de 1140.
565
Así pois, con toda seguridade podemos colocar o poeta
Payva, cuxas poesías leu o marqués de Santillana e acaso
existirán aínda nalgún arquivo, como florecente contra o
medio do século duodécimo. E sendo certo, como repetín en
varias partes, que a época do máis antigo poema francés non
pasa do ano 1155 e que a penas alcanzará a tanta antigüidade
ningún poema italiano que hoxe exista ou cuxo autor sexa
coñecido, colíxese que a poesía vulgar en España, que tan
conxénita é ós nacionais, é tan antiga coma a lingua, sen ter
necesitado mendigala de nación ningunha estranxeira.
566
De todo o aquí proposto dedúcese tamén que o que
dixo o marqués de Santillana, atribuíndo a Portugal e Galicia
os primeiros exercicios da poesía vulgar, aínda que parecerá
inaudito ós casteláns, nada ten de paradoxo. Cando menos
non sei que en España se sinale poeta vulgar que, sen con-
Martín Sarmiento
3. Memorias para a historia da poesía e poetas españois
troversia ningunha, sexa anterior a Johan Soarez de Payva e
que algún autor diga ter lido as súas poesías máis antigas
cás que leu o marqués.
567
O outro poeta, Fernan Gonzalez de Senabria, que o marqués
agregou a Payva, medio portugués e medio galego, foi,
sen dúbida ningunha, poeta puramente galego. As notas de
Manuel Faría ó Nobiliario dito do conde don Pedro cando
este trata da familia dos Seabras, Senabrias ou Sanabrias, que
se achan na páxina 722 referentes ás notas de Juan Baptista
Lavaña, expresamente supoñen que os Senabrias eran cabaleiros
galegos, e isto coincide co que o marqués tomaba por
asunto na pasaxe citada. Pero non puiden acertar o ano no
que vivía aquel poeta Senabria.
568
Doutros cinco trobadores ou poetas vulgares dá noticia
o mesmo conde don Pedro, dos cales uns son galegos e
outros portugueses. Na páxina 120 di isto: “Johan de Gaya,
que foi bõo Trobador”. Na páxina 137 di: “Fernan Garcia Esgaravuña,
bõo Trobador”. Na páxina 151: “Esteban Annez de
Valladares, o Trobador”. Na páxina 279: “Johan Martínez, o
Trobador”. E na páxina 288 di: “Vasco Fernandez de Praga,
de Galiza, foi bõo Trobador”.
569
Non só Vasco de Praga, que uns len Prego, outros Parraga
e outros puidesen Parga, todos apelidos de Galicia, foi
galego, senón tamén Esteban de Valladares. Pero por non
saber cando floreceron estes cinco poetas, aínda que algo se
puidese rastrexar polas xenealoxías e porque polo menos
foron moi anteriores ou coetáneos ó conde don Pedro, coloqueinos
neste indeterminado tempo, por non atoparme
embarazado despois con eles e por non omitilos de todo.
119