Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

3. Memorias para a historia da poesía e poetas españois
vello portugués na Beira. Cre dúas cousas. Primeira, que esta
aventura dos cabaleiros Figueroas sucedeu en Portugal.
Segunda, que estas coplas a tal asunto se fixeron daquela, ou
moi pouco despois. De todo dubido. O lance dos Figueroas
aconteceu en Galicia, onde inconcusamente está o soar e casa
de Figueroa. As coplas aínda as supoño antigas, pero non de
tanta antigüidade. Era preciso ver qué antiguidade tiña aquel
cancioneiro para decidir, e ben sei que non se achará cancioneiro
escrito antes do século duodécimo. E se neste século se
coloca a composición das coplas, temos de abondo.
473
O que polo de agora fai ó caso é que o metro destas coplas
é dos redondillos menores de seis sílabas, do cales dous
xuntos compoñen o verso de arte maior, e sendo o idioma
igualmente portugués ou galego, confírmase o que dixo o marqués
de Santillana da antigüidade da poesía naqueles países.
474
Manuel de Faría, célebre comentador do Camoens, no
comento que fixo das rimas daquel poeta9 , falando das oitavas
de arte maior, supón a súa grande antigüidade en España,
e para comprobala en Portugal, pon alí unha moi antiga que
se fixo á perda de España, e é esta:
114
O Rouçom da Cava, emprio de tal sanha
A Juliani & Orpas, à sa grey daninhos,
Que en sembra còs netos de Agàr fornezinhos,
H ~ ua atimaron prasmada façanha,
Cà Muza, & Zariph, con basta companha,
9. M. Faría (véxase texto 1, § 34) é autor de dúas obras fundamentais
sobre Camoens: Comentarios dos Lusiadas (2 vols., 1639) e Comentarios das
rimas varias de Luis de Camoens (5 vols., 1685-1689). O poema do “Rouçom
da Cava” é outro falso forxado no século XVII, que Sarmiento denuncia cun
tino crítico impecable.
Martín Sarmiento Martín Sarmiento
3. Memorias para a historia da poesía e poetas españois
De juso da sina do Miramolino,
Cò falso Infançòm, & Prestes malino,
De Cepta aduxeron oo solar de España.
Di Faría que no oco dunha torre se atopou case podre o
poema do que é esta oitava. Xulga que se fixo pouco despois
da entrada dos agarenos e que cando menos tería seiscentos
anos de idade cando el escribía.
475
Manuel Faría escribiu na metade do século pasado, e
segundo isto, coidaba que o citado poema se compuxera
polos anos de 1050. Fúndase no podre do códice e na antigüidade
das voces. Un e outra non é abonda proba. Hai instrumentos
antigos ben conservados, e áchanse moi estragados e
podres outros que son máis modernos. Non di se estaba en
pergameo ou en papel, nin di en que caracteres estaba escrito.
Se fosen góticos, como era preciso, pois eran os únicos daquel
tempo, non o calaría Faria, e se non eran góticos, non creo
tanta antigüidade.
476
Tampouco non é proba, como quere Faría, a antigüidade
das voces desta oitava, pois todas foron escritas douscentos
anos despois daquela época. A expresión en sembra, que non
explicou Faría, vén do latín in simul, que o francés di en semble,
e tamén se usa no Fuero Juzgo castelán en semble, e significa
o mesmo. O verbo atimaron, que Faría interpreta
emprehendieron, significa máis, pois xa significa a execución.
Neste sentido traduce a Biblia Castellana Ferrariense, no capítulo
2 da Xénese, por estas palabras, “Perfecti sunt Coeli”, estas
castelás: “Atemáronse los Cielos”. E por estas outras, “Complevitque
Deus die septimo opus suum, quod fecerat”, hai na
Ferrariense estas: “Y atemó el Dio en el dia el seteno, su obra
que hizo”.
115