11.01.2013 Views

Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

3. Memorias para a historia <strong>da</strong> poesía e poetas españois<br />

110<br />

Martín Sarmiento<br />

464<br />

Isto explícase porque ademais do dito e dos casamentos<br />

recíprocos, o reino de Galicia tiña maior extensión cara ó<br />

Mediodía, de maneira que os países que están entre os dous<br />

famosos ríos Douro e Miño pertencían a Galicia e non á Lusitania.<br />

Ptolomeo expresamente pon dúas clases de galegos:<br />

uns Bracharenses, cuxa capital era Braga, e outros Lucenses,<br />

cuxa cabeza era Lugo. Pero despois que Portugal se erixiu en<br />

reino á parte, agregou moitos países de Galicia. Disto resultou<br />

que moitas cousas que en reali<strong>da</strong>de son galegas, pasaron<br />

por portuguesas, e outras pasan por galegas, aín<strong>da</strong> que na<br />

reali<strong>da</strong>de son portuguesas6 .<br />

465<br />

Antes do século duodécimo en todos aqueles países só<br />

se escribía en lingua latina, como consta polos instrumentos<br />

que subsisten; o mesmo que acontecía en Castela. Así, calquera<br />

instrumento que se exhibir de antes <strong>da</strong>quel século<br />

escrito en vulgar portugués ou galego, ou é falso ou moi sospeitoso.<br />

Despois, sen saber cando, se introduciu escribir en<br />

vulgar. Pero os galegos, por deferencia á lingua castelá dominante,<br />

facían ou recibían os instrumentos públicos en vulgar<br />

castelán, o que aín<strong>da</strong> hoxe executan. Non así os portugueses,<br />

pois como tiñan monarca propio, introduciron nas escrituras<br />

públicas e priva<strong>da</strong>s aquel vulgar primitivo que era común ás<br />

dúas clases de galegos lucenses e bracarenses, o cal, co tempo<br />

e co exercicio de escribirse, se fixo como dialecto distinto<br />

e é o que hoxe chamamos portugués, aín<strong>da</strong> que ten tanta<br />

semellanza co vulgar galego que hoxe se fala, que non todos<br />

os saben dexergar.<br />

6. O texto reza: “De esto ha resultado que muchas cosas, que en reali<strong>da</strong>d<br />

son Gallegas, han pasado por Portuguesas; y otras pasan por Portuguesas,<br />

aunque en reali<strong>da</strong>d son Gallegas”. Semella obvio que o autor cometeu un<br />

lapsus calami, que haberá que corrixir conforme fixemos nós.<br />

Martín Sarmiento<br />

466<br />

3. Memorias para a historia <strong>da</strong> poesía e poetas españois<br />

Por iso non debe estrañar, ou non é do caso, que no<br />

idioma portugués escrito se atopen hoxe infin<strong>da</strong>s voces que<br />

non se encontran no idioma galego só falado. A comunicación<br />

cos mouros <strong>da</strong>s fronteiras, as conquistas orientais e occidentais<br />

e o ter escrito sobre artes e ciencias e en materias<br />

eclesiásticas, foron a orixe <strong>da</strong>quel exceso de voces. Pero<br />

dubido de que en canto a voces radicais e primitivas haxa<br />

exceso ningún, pois hai moitas voces destas no idioma galego<br />

falado que non se achan no portugués escrito nin nos<br />

seus diccionarios.<br />

467<br />

Aín<strong>da</strong> que dixen que o idioma galego non se escribía nin<br />

se escribe, enténdese en instrumentos públicos e en <strong>libro</strong>s,<br />

pois en contratos particulares e en cartas de cando en vez se<br />

escribía e aín<strong>da</strong> se usa, pois vin instrumentos dos séculos<br />

décimo cuarto e décimo quinto re<strong>da</strong>ctados nese idioma. E se<br />

hoxe se quixese escribir tanto como en Castela e en Portugal<br />

é o idioma capaz de todo, agregándose as mesmas voces estrañas<br />

que se aplicaron a aqueles dous dialectos, pois as<br />

voces trópico, paralaxe, cosmografía, liturxia, sinopse, antropófago,<br />

etc., sendo puras gregas e pronunciables en galego,<br />

non sei por que, con exclusiva, se han de chamar portuguesas,<br />

francesas ou castelás.<br />

468<br />

Ata aquí dos dous dialectos escritos e non escritos. Canto<br />

a falados e cantados é maior a súa antigüi<strong>da</strong>de, aín<strong>da</strong> que<br />

indeterminable a tempo fixo. O certo é que para trobar, compoñer<br />

coplas e cantalas non cómpre que se escriban. Así<br />

pois, crerei que cando o marqués de Santillana di que os<br />

galegos e portugueses atoparon os versos <strong>da</strong> arte maior e <strong>da</strong><br />

arte común, se refire a aqueles tempos en que nin portugueses<br />

nin galegos escribían o idioma vulgar que falaban e no<br />

111

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!