Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

2. Defensa da tese de Feixoo
98
Martín Sarmiento
lidade; como así mesmo que a galega, castelá e portuguesa
son tres irmás e fillas todas tres da latina. Pescudar cal das
tres é máis antiga non se pode facer sen expoñerse á censura.
Verbo da portuguesa e galega son fortísimas as razóns
que pon o Padre Mestre para proba de que xamais a galega
puido dimanar da portuguesa. Engadiu que no caso de dimanar
unha de outra, é máis verosímil que a portuguesa sexa
extensión da galega. Os que se admiraren desta afirmación
demostrarán no seu mesmo abraio que confunden a maior
extensión dunha lingua dominante coa maior antigüidade
dunha lingua dominada. A pesar de Varrón e outros romanos,
a grega, dominada da latina, era máis antiga, mellor e
aínda case nai súa, pois se á latina se lle tira o que ten da
grega, ficará sen esqueleto.
342
Lémbrome que entre a multitude de papeletas que saíron
contra o Theatro, saíu un anónimo que quería facer crer que
non era lingua a galega porque non había nela escritos ningúns.
O anónimo confundiu a lingua coa letra. A penas é
cousa o que hai escrito en lingua malaia comparado co que
está escrito en lingua chinesa. Non obstante, concordan todos
en que a lingua malaia é a máis donda, clara e curiosa do
Oriente. En pouco tempo poderá poñerse no idioma galego
non só canto está escrito en castelán, pero tamén canto hai
escrito en grego e en latín. Recuando seis séculos, non había
cousa escrita en castelán ¿Logo daquela non había lingua castelá?
Na América non se escribía cousa ningunha cando a
descubriron. ¿Daquela non había lingua ningunha na América
cando a descubriron os europeos? A estes absurdos exponse
o que mide as cousas ó seu antollo.
tos Etimolóxicos, § 381). Coidamos que o lugar en que Bluteau trata do
tema do parentesco entre o portugués e o castelán é no Coloquio entre as
dúas linguas que coloca ó final do vol. 8 do dito Vocabulario.
Martín Sarmiento 2. Defensa da tese de Feixoo
343
O que a min me semella é que, como di o padre Mestre,
a lingua galega xamais dimanou da portuguesa e, como o poderá
probar o cotexo, xamais dimanou da castelá. Para isto
último débese notar non o que as dúas teñen en común, por
seren entrambas dialectos ou corrupcións da latina, mais o
que a galega tivo sempre de particular. A pronuncia que os
galegos dan ó j, g, x, case ó modo dos franceses, xamais se
achou na castelá; e hoxe búrlanse dela os que só teñen por
crítica a súa lingua. É verdade que son os que non abriron a
Arte de Nebrixa 8 . Os ditongos ou, ei, eu, etc. son moi comúns
no idioma galego e forasteiros no castelán. A distinción entre
e e o pechadas ou abertas non as percibe o oído castelán e
en Galicia distínguense naturalmente.
É inaudito na lingua castelá engadir -n ás primeiras
persoas de singular do pretérito; en Galicia é moi frecuente
esta adición, propiedade que utilizaron comunmente os
poetas gregos para evitar sinalefas. As terminacións, deduccións
e derivacións dunha raíz latina fanse dun modo particular
que xamais tivo a lingua castelá antiga. Finalmente, a
multitude de voces latinas que teñen menos distantes do
orixinal é proba de que, aínda que non sexa lingua dominante
nin de moita extensión, como é a castelá, dexenerou
menos ca ela da orixe común ás dúas.
M. Sarmiento, Demonstración crítico-apologética
del Theatro crítico universal. Tomo I, Madrid, 1732.
8. Elio Antonio de Nebrixa (1444-1522), sonado humanista andaluz, é
autor dunha celebérrima Gramática castellana (1492), a primeira impresa
dunha lingua vulgar, que en España foi coñecida como a Arte por
antonomasia. Sobre o que se di no texto, véxase número 5, § 119
99