Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

9.2. Carta a Francisco Xabier
estudiar de cor a Gramática que nin saben latín, nin castelán,
nin galego. Asunto este que pide moitos pregos para descubrir
os crasos erros que se cometen nel. E, se cadra, estarán
algúns escritos.
Adeus.
Teu irmán, frei Martín.
[Martín Sarmiento. Epistolario. Disposto por Xosé Filgueira Valverde
e María Xesús Fortes Alén; Consello da Cultura Galega, Santiago de
Compostela, 1995; 115-16.]
350
Martín Sarmiento
Martín Sarmiento 9.3. Carta a Campomanes
[9.3]
[CARTA A DON PEDRO RODRÍGUEZ CAMPOMANES]
Recuncho de San Martín e 19 de setembro (San Xenaro) de 1761
Moi señor meu:
Dono, amigo e señor Don de Campomanes 1 .
Recibín a da Vosa Señoría ó tempo que estaba dándolle
unha volta ó meu Glosario burlesco galego-latino. Digo burlesco
pois sei que os que máis se han de moquear del e de
min han ser os galegos, se viren o glosario. A razón é palmar:
os galegos son obstinados en conservar as súas vellices, non
hai cousa, ou hai poucas, no glosario, que non lles parecese
nova. Novidades fóra, dirían: a lingua galega é aborixe e ab
origine mundi. Son inventadas e disparatadas cantas etimoloxías
quixer sinalar para as súas voces o frade que nos vendeu
o galgo de non querer ser abade de Ripoll 2 . Outros galegos dirían:
¿Glosario da lingua galega? ¡Xesús, que desatino! Ou este
frade virou licántropo ou pensa moquearse dos galegos. ¿Lingua
galega? ¿Onde estamos? Dirían outros que non son de Galicia.
Se en Galicia azoutan os nenos na gramática cando se
lles escapa unha voz galega á volta dun Petanlez, e ás veces
dun Petanler, á volta da volta susodita, e de xuso dada 3 .
¿Con que consciencia vén o frade a escribir seriamente
dunha lingua que non hai, e que é delicto falar dela? Ben se
coñece que a manía de escribir é invención de frades. Que es-
1. Pedro Rodríguez de Campomanes (1723-1803), na data da misiva era
ministro do Consello de Facenda, pouco despois chegaría a fiscal do Consello
de Castela (1762), e converteríase nun dos políticos máis poderosos durante
os reinados de Carlos III e Carlos IV. Coñecía Sarmiento desde a súa
chegada a Madrid (na década dos ‘40), e de feito frecuentou a tertulia que se
axuntaba na súa cela en San Martín.
2. Seis anos antes, en 1755, Sarmiento fora presentado polo monarca
para a abadía de Ripoll, un dos mosteiros benedictinos máis importantes de
España; cargo ó que Sarmiento acabou renunciando.
3. Ignoramos o sentido exacto desta oración, en particular o significado
do enigmático Petanlez /Petanler.
351