Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

8. Discurso apoloxético
materias das artes mecánicas, poñeranse os trebellos respectivos,
v. g., liño, cánabo, algodón, seda, esparto, etc. Fiandeiras,
teceláns, xastres, costureiras, bordadores. Madeira: carpinteiros,
ebanistas, torneiros, escultores. Coiro: zapateiros, talabarteiros,
peleteiros, cadeireiros. Pedra: pedreiros, albaneis,
arquitectos, muiñeiros. Ferro: ferreiros, reloxeiros, cerralleiros,
fabricantes do ferro, espadeiros, escopeteiros, armeiros. Vidro:
vidreiros, anteolleiros, lanterneiros, lapidarios, xoieiros, faroleiros,
cristaleiros. [132] Metais. Todo fundidor de metais: campaneiros,
prateiros, ourives, estañeiros, latoeiros, chumbeiros,
acibecheiros, perendengues, quincallas, enxovais de casa,
alfaias dun templo, partes dun navío, arsenal, imprenta, ferramentas
dun cirurxián, dun boticario, dun ferrador, xogos de
nenos, xogos de adultos, cousas diferentes e indiferentes. Destarte,
debe poñerse nun onomástico calquera cousa das que
se ven, se tocan, se oen, se gustan e se cheiran.
133
Todas estas cousas naturais e artificiais e as que por
esquecemento quedaron, e así mesmo as cousas divinas e
supracelestes, comezando por Deus, os ceos, anxos, os catro
elementos e os seus meteoros, todo debe estar colocado no
onomástico con método, orde e clases. Este tomo é o que os
nenos xamais deben de deixar das mans. Eu son do dictame
de que o onomástico debe ter por cabeza un extracto do Catecismo
de Astete ou a Doutrina cristiá para que os nenos teñan
decote presente a profesión da fe e pa-ra que sempre a poidan
considerar e repasar segundo os tres símbolos da fe.
[8.7]
[CATECISMO EN GALEGO]
134
Segundo o Símbolo dos Apóstolos, que é o que se reza;
segundo o Símbolo niceno, que é o que se canta, e segundo
330
Martín Sarmiento
Martín Sarmiento 8. Discurso apoloxético
o Símbolo que chaman de san Atanasio, que se di nas Dominicas
do ano. Ese Símbolo de san Atanasio é un compendio
do Catecismo moi expresivo e curioso. Ese imprimirase en
latín, castelán e galego. Debo querer que os nenos galegos
ante todas as cousas se familiaricen moito co Catecismo, pois
fóra de Galicia e Asturias hai bastante descoido nos pais para
ensinarlles ós seus fillos a doutrina cristiá, e os cregos pensan
pouco en explicárllela.
[...]
136
A experiencia mostrou que nos lugares moi populosos,
onde os pais non inculcan ós seus fillos a doutrina cristiá, é
unha mágoa ver a profunda ignorancia que hai nesa materia,
ó contrario que nas aldeas e montañas. É verdade que os
nenos de todo país só saben a doutrina cristiá coma uns
paxariños. Non importa. Os barbados que de nenos non souberon
a doutrina coma paxariños nunca a saberán con máis
claridade e intelixencia en idade máis avanzada. [137] Por iso
será moi oportuno que os catedráticos que vaian ensinar nas
vilas muradas de Galicia ós nenos galegos, lles inculquen a
doutrina cristiá, que terán impresa e tendida no Onomástico
galego e que poñan coidado en que os nenos a lean e decoren
con toda claridade, soletreo, pronuncia e sentido, para
que non lean desatinos maiúsculos. Isto debe ser antes de
tomaren na man os libros gramaticais, e ese exercicio debe
habelo cada día da semana. Daquela, repartiránselles ós nenos
as estampas que representan os misterios e as cousas
espirituais e invisibles que non se poden explicar por palabras,
nin entrar polos sentidos exteriores.
331