Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

8. Discurso apoloxético
de sentido e comprensión. Isto de obrigar os nenos a estudiar
algo de cor é invención de pedagogos para mortificalos e
para que collan aversión e odio ó estudio, e se hai castigo de
vareadas, para que enxeiten o estudio e o mestre e todo
libro. No Xapón non se azouta os nenos que estudian, pois
os xaponeses son máis discretos no ensino.
97
Os mestres dos nenos xaponeses nunca pensan mover as
súas tenras vontades ó estudio con látegos e xostregadas,
senón con enganos inocentes, con galanos, con premios e
con representarlles os famosos feitos dos seus antepasados,
ou verdadeiros ou finxidos, para que os imiten, e así son
valerosos, constantes e entregan a vida. Pola contra, en Europa
atérranse, conmóvense e fanse ineptos para todo. Horacio
supón que ós nenos para que estudiasen lles daban lambetadas
por mor de que aprendesen os primeiros elementos: ut
pueris olim dant crustula blandi / doctores elementa velint
ut discere prima. [98] Renego do home que ten que ser bo a
paos e do neno que debe estudiar con labazadas. O estudiar
de memoria e non de sentido é unha parvada. Ninguén se
lembra senón do que estudiou de sentido e comprensión. É
infindo o que saben os nenos sen estudiar de cor con só o
trato cos demais nenos nas rúas, e sobre todo no que atinxe a
relacións e coplas.
99
Non dubido de que as coplas se aprenden mellor de cor,
pero os contos interminables en prosa que contan… ¿cando,
onde e por que libros estudiaron os nenos de memoria e á
letra tanta prosa, versos e coplas? Este argumento é perentorio
contra os pedantes que declaman en favor do estudiar de cor,
pois ver que os nenos non precisaron de azoutas para estudiar
de sentido o moito que saben e repiten, evidencia que as
zorregadas, que son propias dos burricos de xeseiro, non se
320
Martín Sarmiento
Martín Sarmiento 8. Discurso apoloxético
deben aplicar ós nenos racionais para que estudien, a non ser
por algún delicto moral. [100] Dicir que con estudiar de cor se
exercita a memoria e que a letra con sangue entra é dicir dúas
necidades. Con estudiar de cor non se exercita senón a
paciencia do pobre neno, violéntase a súa vontade e ofúscase
o seu entendemento. Obsérvense os progresos que fai o neno
galego no primeiro ano do seu estudio segundo o meu sistema
e compárense cos que fai outro neno galego da mesma
idade e de iguais circunstancias segundo o inveterado sistema
de estudiar e véxase a avantaxe de qué parte está.
101
Este sistema inveterado e vulgar é o de estudiar de memoria
e á letra, e sempre co temor da azouta e por vocabularios
que sigan o albabeto ou polo ABC, e ademais diso por unhas
regras moi xerais en latín que por concisas non se entenden e
por difusas confunden a capacidade do neno. O meu sistema
ou método non ten os dous defectos ditos de estudiar de
memoria e das xostregadas sempre inminentes. Desterro todo
vocabulario alfabético e principio porque todas as regras gramaticais
se escriban en galego puro. E non debe de haber máis
vocabulario que o que chaman onomástico ou nomenclátor, no
cal estean os nomes galegos e as cousas deste mundo por clases,
con orde e conexión. [102] Os nenos, de calquera nación
que sexan, perciben mellor as cousas se se lles poñen os
exemplos con froitas. Supoñamos que nunha sala moi grande,
na cal haxa moitos caixóns cheos de todas as diferencias de
froitas, están distribuídas en diferentes, distintos e distantes
apousentos. Se todas as especies ou diferencias de mazás, v. g.,
se achan xuntas e unidas e coordinadas segundo a súa orde na
sala grande, e se esas mesmas se achan mesturadas e confundidas
con outras cousas nos apousentos, ¿quen dubidará que un
neno galego falará máis e mellor de mazás entrando na sala
que outro que ande polos apousentos? Esa diferencia, pois, hai
entre vocabularios alfabéticos e os onomásticos.
321