Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

More documents

Recommendations

Info

10 [6] ORIXE DA VOZ GALEGA MIXIRIQUEIRO [CONSIDERACIÓNS SOBRE A RELACIÓN ENTRE O GALEGO E O PORTUGUÉS Ó FÍO DA OBRA ORIGEM DA LINGUA PORTUGUESA DE DUARTE NUNES DE LEÃO] Ningunha lingua se fala hoxe en España vulgarmente [salvo o vasconzo] que non sexa dialecto ou subdialecto da lingua latina; a esta debemos atender todos como a nai e principal raíz. Os subdialectos formáronse por extensión dalgúns dialectos, ou pola conquista e expulsión dos mouros, ou pola conquista doutros países remotos. Co gallo disto inzaron os subdialectos de voces bárbaras, quedando os dialectos na súa pureza. [11] Isto apálpase no dialecto inmediato da lingua latina que se fala en Galicia, que non ten ningunha voz arábiga introducida. Se os que falan algún subdialecto non atenden ó dialecto de que, por extensión, se formou, poderán dicir boas cousas da orixe e etimoloxía das voces estrañas e bárbaras que teña adoptado, pero non saberán nin chisco sobre a orixe das fundamentais e primitivas voces do mesmo subdialecto. Non vale dicir que tal orixe se pode sinalar na lingua latina, pois iso será saltar: hai que vir a parar aí non inmediatamente, mais por medio do dialecto que inmediatamente dimanou da lingua latina como nai. 12 As voces castelás v. g. que se empregan en Granada, Andalucía, etc. non forman dialecto derivado inmediatamen-
6. Orixe da voz galega mixiriqueiro te do latín, mais unha especie de subdialecto derivado do primitivo dialecto castelán. Este estendeuse polas conquistas, alterouse na pronuncia, e inzou de voces arábigas. As conquistas foron desde os países do norte de España ós países do mediodía, e por conseguinte os subdialectos do país meridional derivaron dos dialectos do país do norte. Así, non se poderá falar da orixe das voces dos subdialectos se non se caletra antes a orixe das voces dos dialectos primitivos, nin estas se poderán endender a fundamentis se non se recorre á lingua latina. 13 Duarte Nunes de Lião, portugués, escribiu un Compendio das Crónicas portuguesas, unha Geografia de Portugal, outro de Orthographia Portuguesa, e outro con este título: Origem da lingoa portuguesa1 . Este título é semellante ó que tería un libro disparatado, Origen de la lengua andaluza, no cal non se fixese mención de que era derivada do idioma castelán. Orixe da lingua portuguesa sen mencionar que é derivada do dialecto galego é unha fábula, unha quimera, unha necidade monstrosa, unha fanfurriñada e un desvarío que deixa moi atrás o fantástico intento de Varrón2 . [14] A linguaxe que hoxe 260 Martín Sarmiento 1. Duarte Nunes de Leão (Sarmiento adapta a ‘León’ o segundo apelido) (c. 1530-1608), é un dos maiores representantes do humanismo portugués renacentista, especialmente pola súa obra lingüística e historiográfica. Na primeira salientan a Orthographia da lingua portuguesa, 1576, e especialmente a Origem da lingoa portuguesa, 1606, libros que constaban na biblioteca no noso sabio e foron (sobre todo o segundo) consultados, citados e comentados por el. Como historiógrafo, son de destacar as Crónicas dos Reis de Portugal (1600), que constitúen unha das primeiras tentativas de relato global da historia lusitana. O presente escrito é en realidade unha refutación das teses historiográficas e lingüísticas de Duarte Nunes, en canto supoñen ignorar o papel de Galicia na historia de Portugal e na formación da lingua portuguesa. 2. Nos primeiros parágrafos do escrito, Sarmiento critica a tentativa do enciclopedista e gramático latino Varrón (116-27 a. d. C.) de explicar o latín como lingua aborixe, ignorando a súa suposta derivación do grego (admitida polo groso da tradición lingüística occidental ata o século XIX, incluído, naturalmente, Sarmiento). Véxase sobre isto o que di Sarmiento nos Elementos etimolóxicos, § 199 e 200. Martín Sarmiento 6. Orixe da voz galega mixiriqueiro falan os portugueses e que se atopa escrita nos libros ata Duarte Nunes nin é lingua nin dialecto, mais un subdialecto da lingua galega que hoxe se fala e no antigo se escribía. O que debía ter posto Nunes era a orixe das voces mouriscas, das brasileiras, das africanas e das asiáticas que xamais foron galegas, e coas cales se enzoufou o primitivo dialecto despois das conquistas dos portugueses cara ó mediodía. 15 Na páxina 97 do citado libro, capítulo 16, pon o dito Duarte Nunes este título “Dos vocabulos que os portugueses tem seus nativos, que nam tomaram de outras gentes, que nós saibamos”, e coloca perto de oitocentas voces debaixo deste título. (A expresión “que nós saibamos” proba que Nunes sabía pouco latín, ou que se esforzou en disimulalo —coma Varrón o grego—, que non tiña oído falar os galegos nin lera os seus escritos). [16] Das oitocentas voces propostas, non sei se hai algunha que se poida chamar portuguesa nativa. Case todas se achan no dialecto galego, ou falado ou escrito; outras son castelás; e algunhas, latinas. Se Nunes atendera á verdadeira orixe do seu subdialecto, non se expuxera ó riso e fixera boas cousas, continuando desde o dialecto galego ata o latín. Reducida unha voz do subdialecto ó seu dialecto, e este á súa matriz (a lingua latina), débese parar aí, non porque sexa difícil subir da latina ó grego, e do grego á lingua hebrea como a matriz universal, pois para todo hai libros, mais porque, sinalando no latín a raíz de onde se derivou unha voz galega ou castelá, non se precisa máis pescuda. 17 Matinei indagar a orixe e etimoloxía de case todas as oitocentas voces de Duarte Nunes, e non me sería difícil, se tivese lecer; para isto, non me había de lembrar de Portugal. Pero para que se saiba como se debe acertar a orixe dunha 261
Page 1 and 2:
SOBRE A LINGUA GALEGA ANTOLOXÍA
Page 3 and 4:
LIMIAR MARTÍN SARMIENTO, ENCICLOPE
Page 5 and 6:
Limiar ó que amolaban as servidume
Page 7 and 8:
Limiar galego, e da súa percepció
Page 9 and 10:
Para Carlos Casares, un pouco por t
Page 11 and 12:
Antigüidade e nobreza, pureza e ha
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
ANEXO CRONOLOXÍA DA OBRA FILOLÓXI
Page 39 and 40:
BIBLIOGRAFÍA ACTIVA 1 1. BIBLIOGRA
Page 41 and 42:
Bibliografía activa Madrid, Univer
Page 43 and 44:
[1] BENITO J. FEIXOO: [O GALEGO, LI
Page 45 and 46:
1. Paralelo das linguas castelá e
Page 47 and 48:
[2] MARTÍN SARMIENTO: [DEFENSA DA
Page 49 and 50:
[3] MEMORIAS PARA A HISTORIA DA POE
Page 51 and 52:
3. Memorias para a historia da poes
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
4. Carta sobre a orixe e formación
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
Page 75 and 76:
5. Onomástico etimolóxico da ling
Page 77 and 78: 5. Onomástico etimolóxico da ling
Page 127: 5. Onomástico etimolóxico da ling
Page 131 and 132: 6. Orixe da voz galega mixiriqueiro
Page 133 and 134: 6. Orixe da voz galega mixiriqueiro
Page 135 and 136: 7. Elementos etimolóxicos 272 Mart
Page 139 and 140: 7. Elementos etimolóxicos 229 Teor
Page 147 and 148: 7. Elementos etimolóxicos 385 BIS
Page 149 and 150: 7. Elementos etimolóxicos 413 300
Page 155 and 156: 7. Elementos etimolóxicos 462 Non
Page 157 and 158: 8. Discurso apoloxético 316 Martí
Page 159 and 160: 8. Discurso apoloxético de sentido
Page 165 and 166: 8. Discurso apoloxético [8.8] [Ó
Page 167 and 168: 8. Discurso apoloxético 336 [8.10]
Page 173 and 174: Selección, introducción, edición
Page 175 and 176: [9.1] [O DELEITE DE LER NO LIBRO DA
Page 177 and 178: 9.2. Carta a Francisco Xabier [9. 2
Page 179 and 180:
9.3. Carta a Campomanes 352 Martín
Page 181 and 182:
9.4. Carta a Sarmiento A súa sobri
Page 183 and 184:
II [PRÓLOGO DE JUAN SOBREIRA A DOU
Page 185 and 186:
Apéndice III. Catálogo dos escrit
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Noticia bibliográfica AS COPIAS DE
Page 199 and 200:
Noticia bibliográfica vedra e Cuad
Page 201 and 202:
Noticia bibliográfica Sarmiento, F
Page 203 and 204:
ÍNDICES
Page 205 and 206:
Índice de autores e personaxes cit
Page 207 and 208:
Alcorán 7(16) Amalthea Onomastica
Page 209 and 210:
ÍNDICE DE PALABRAS COMENTADAS POLO
Page 211 and 212:
Índice temático escrita medieval
Page 213 and 214:
Índice xeral 11. A reivindicación
show all

Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?