Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

More documents

Recommendations

Info

5. Onomástico etimolóxico da lingua galega 458 Allariz Alarici Oribio, monte Eribium Poulo Populus Lerez, río Laeron Xiabre, monte Sabulum Castrove Castrum Jovis Pindo, famoso monte Pindus Veadoyro, cuesta Via Ponte Lafonso Alfonso Serra Serra Soandres Isla de Aguión Subantris (de Bayona) Aquilonis Cons de cuneus, ángulo sólido, Coin francés Chantada Plantata Salnès Salinense Sistral (monte) de Sistra - Meum Leyra Larea Peyrào Vasconcelos de Paralio ou Parado (en Monforte) diminutivo de Vascones 459 Seméllame que estas catorce follas son bastantes para facer algunha idea dos nomes dos sitios xeográficos de Galicia. Non todos levan o latín correspondente, xa porque dalgúns non o saberei fixar, e doutros, aínda que o sei, non me quixen parar a escribilos. Dos nomes góticos, quixen poñer os nomes, v. g., Recesende, do xenitivo Recesuindi. Pero como penso poñer a etimoloxía gótica a moitos, v. g., ¿de onde vén esta voz sueva ou gótica Recesuindos?, deixei ese traballo para mellor ocasión. 234 Martín Sarmiento Martín Sarmiento 5. Onomástico etimolóxico da lingua galega 460 O que principalmente fai ó noso caso presente é o probar que o xenealoxista sen Historia Natural e sen Xeografía dirá mil necidades en orde ós apelidos, armas e naturezas primitivas […] [5. 12] [UN PROGRAMA DE ESTUDIOS SOBRE A LINGUA GALEGA. O ALETHOPHILO OU AMIGO DA VERDADE] 653 Para remediar todos os absurdos devanditos, determinei instruír aquí os galegos ben intencionados, discretos e curiosos que quixeren dedicarse ó estudio das xenealoxías de Galicia para honra e lustre da nación, e para rebater os dicterios, parvadas e aldraxes con que algúns portugueses e outros que non son galegos teñen embarrado, emborrallado e esborranchado os seus escritos desprezables, aguilloados por unha infernal aversión cobizosa e dun malévolo particularismo. Para explicarme, supoño que un deses galegos, por acaso, se chamará Aletho-philo, que vén a ser o mesmo que Veritatis Amator (Amigo da Verdade). 654 Supoño que Alethophilo é fillo dun cabaleiro nobre de Galicia e posúe un morgado de tres mil ducados anuais. Supoño que é o primoxénito e que seu pai lle deu unha nobre educación e o puxo ós estudios adoitados. Supoño que sabe medianamente a súa lingua nativa galega, que sabe o idioma castelán e o latino. Supoño que estudiou Artes e que principiando un pouco de Xurisprudencia, anoxouse de tan árido e esgrevio estudio, e que se dedicou á Teoloxía e ás Letras Sagradas uns tres ou catro anos. Todo o devandito pode sabelo Alethophilo aínda antes de que o obrigue o xaxún. [655] Supoño que ó entrar nos vinteún anos, finou o seu 235
5. Onomástico etimolóxico da lingua galega pai, e que ó deliberar en tomar estado, afeccionado xa ás Letras Sagradas, escolle o estado eclesiástico secular e deixa que o seu irmán segundo usufructe o morgado e contraia matrimonio. Digo usufructe, e non máis, e cando máis, que reserve a terceira parte e que só ceda as dúas. Esta advertencia é moi precisa para desterrar do mundo monstrosas ingratitudes, inxustas e inhumanas. Merece que lle dean cunha moca nos fociños o que en vida cede a outro a súa facenda e se suxeita a comer por man allea, podendo comer pola propia. É máis que común a ingratitude dun irmán segundón ó seu irmán morgado cando este lle cedeu todo. […] 662 Así, supoño que Alethophilo vive en boa harmonía cos seus, e só vivirá se o que reservou para si o ten e administra por si mesmo. Tendo xa abondo con que pasar, e agregando algunha renda simple ou da súa casa ou por outro lado, temos Alethophilo, un sacerdote sen cura de almas alleas, sen coidados de familia e sen emprego que lle estorbe o estudio, e con dous mil ducados fixos anuais para toda a súa vida. Agora tócame a min o propoñerlle cómo os debe empregar ben en beneficio do público, en honra de Galicia e en adiantamento da súa afección literaria. [663] O primeiro que debe facer Alethophilo é comezar a mercar libros do seu gusto e de todo xénero de literatura e erudición. Non todos de golpe, mais tantos e tantos, tales e tales cada ano. Entre todos, nin debe mercar, nin debe ler, nin debe ter libro ou escrito ningún de xenealoxías, nin de armas ou brasón. Esta excepción é moi útil nos primeiros anos das súas observacións literarias, de maneira que ata pasados os corenta anos da súa idade, en que poida facer crítica e recto xuízo deses escritos e dos seus autores, non os debe ler nin aínda ver. 236 Martín Sarmiento Martín Sarmiento 5. Onomástico etimolóxico da lingua galega 664 O estudio que xamais debe deixar da man é a lingua galega en toda a súa extensión e de todas as bisbarras. Terá cadernos á parte en que irá colocando verbos, nomes, frases e adaxios segundo os vaia oíndo; e sempre preguntando, para oír máis, a vellos, vellas, nenos, rústicos e pouco ou nada ós que, sen saberen o galego, presumen de castelanizantes. Non debe pasar ano en que non faga algunha xeira por Galicia, maior ou menor, de modo e maneira que ós corenta anos poida afirmar que non hai recanto en Galicia onde non teña estado e onde non teña feito algunha observación. En cadernos á parte colocará todas as súas xornadas, ou grandes ou pequenas, co día, mes e ano en que as comezou e rematou. [665] Neles apuntará todos os lugares, aldeas, vilas, cidades, etc. por onde pase e coas distancias entre si, e aínda con algunha nota dos rumbos. Entre eses lugares debe colocar os ríos, pontes, barcas, calzadas, lagos, montes, vales, etc., que topase na xeira. Debe distinguir parroquia e anexo. A estas xornadas, aquí e alí, e escritas no xeito dito, chamará Fragmentos xeográficos de Galicia. 666 De tanto emprego público como hai en Galicia, e tanto que comen a conta do Reino os empregados, entrando enxeñeiros e outros infindos que a título de sal e de tabaco penetran por todos os recantos e sitios de Galicia ata entrar nas casas, nas cociñas, sotos e bodegas, e, o que causa enfado, ata rexistraren os que, entre camisa e coiro, ou entre coiro e carne, agachan unha presada de sal ou un po de tabaco; deses e dos demais digo: ¿como ata agora non deron a lume unha Descrición xeográfica de Galicia? 667 Se quero saber todos os lugares, cidades, pías e aldeas de Portugal, poderei atopalos xuntos todos nos libros, mentres 237
Page 1 and 2:
SOBRE A LINGUA GALEGA ANTOLOXÍA
Page 3 and 4:
LIMIAR MARTÍN SARMIENTO, ENCICLOPE
Page 5 and 6:
Limiar ó que amolaban as servidume
Page 7 and 8:
Limiar galego, e da súa percepció
Page 9 and 10:
Para Carlos Casares, un pouco por t
Page 11 and 12:
Antigüidade e nobreza, pureza e ha
Page 13 and 14:
Page 15 and 16:
Page 17 and 18:
Page 19 and 20:
Page 21 and 22:
Page 23 and 24:
Page 25 and 26:
Page 27 and 28:
Page 29 and 30:
Page 31 and 32:
Page 33 and 34:
Page 35 and 36:
Page 37 and 38:
ANEXO CRONOLOXÍA DA OBRA FILOLÓXI
Page 39 and 40:
BIBLIOGRAFÍA ACTIVA 1 1. BIBLIOGRA
Page 41 and 42:
Bibliografía activa Madrid, Univer
Page 43 and 44:
[1] BENITO J. FEIXOO: [O GALEGO, LI
Page 45 and 46:
1. Paralelo das linguas castelá e
Page 47 and 48:
[2] MARTÍN SARMIENTO: [DEFENSA DA
Page 49 and 50:
[3] MEMORIAS PARA A HISTORIA DA POE
Page 51 and 52:
3. Memorias para a historia da poes
Page 53 and 54:
Page 55 and 56:
Page 57 and 58:
Page 59 and 60:
Page 61 and 62:
Page 63 and 64:
Page 65 and 66: 4. Carta sobre a orixe e formación
Page 75 and 76: 5. Onomástico etimolóxico da ling
Page 115: 5. Onomástico etimolóxico da ling
Page 129 and 130: 6. Orixe da voz galega mixiriqueiro
Page 135 and 136: 7. Elementos etimolóxicos 272 Mart
Page 139 and 140: 7. Elementos etimolóxicos 229 Teor
Page 147 and 148: 7. Elementos etimolóxicos 385 BIS
Page 149 and 150: 7. Elementos etimolóxicos 413 300
Page 155 and 156: 7. Elementos etimolóxicos 462 Non
Page 157 and 158: 8. Discurso apoloxético 316 Martí
Page 159 and 160: 8. Discurso apoloxético de sentido
Page 165 and 166: 8. Discurso apoloxético [8.8] [Ó
Page 167 and 168:
8. Discurso apoloxético 336 [8.10]
Page 169 and 170:
8. Discurso apoloxético 340 Martí
Page 171 and 172:
8. Discurso apoloxético 344 Martí
Page 173 and 174:
Selección, introducción, edición
Page 175 and 176:
[9.1] [O DELEITE DE LER NO LIBRO DA
Page 177 and 178:
9.2. Carta a Francisco Xabier [9. 2
Page 179 and 180:
9.3. Carta a Campomanes 352 Martín
Page 181 and 182:
9.4. Carta a Sarmiento A súa sobri
Page 183 and 184:
II [PRÓLOGO DE JUAN SOBREIRA A DOU
Page 185 and 186:
Apéndice III. Catálogo dos escrit
Page 187 and 188:
Page 189 and 190:
Page 191 and 192:
Page 193 and 194:
Page 195 and 196:
Page 197 and 198:
Noticia bibliográfica AS COPIAS DE
Page 199 and 200:
Noticia bibliográfica vedra e Cuad
Page 201 and 202:
Noticia bibliográfica Sarmiento, F
Page 203 and 204:
ÍNDICES
Page 205 and 206:
Índice de autores e personaxes cit
Page 207 and 208:
Alcorán 7(16) Amalthea Onomastica
Page 209 and 210:
ÍNDICE DE PALABRAS COMENTADAS POLO
Page 211 and 212:
Índice temático escrita medieval
Page 213 and 214:
Índice xeral 11. A reivindicación
show all

Descargue o libro - Consello da Cultura Galega

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?